Ấn Độ ban hành “giấy phép bắt buộc” buộc hãng AI trả tiền bản quyền

Thư viện

Copy

Chính phủ Ấn Độ vừa đề xuất cơ chế “Một quốc gia - Một giấy phép - Một khoản thanh toán”, kêu gọi áp giấy phép tập thể bắt buộc để buộc các công ty AI trả bản quyền cho người sáng tạo; đề xuất còn tính đến việc thu hồi tiền cho dữ liệu đã bị sử dụng trong quá khứ.

08:00 10-12-2025 Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ

Ủy ban do Bộ Thúc đẩy Công nghiệp và Thương mại Nội địa (DPIIT) soạn thảo bản báo cáo làm rõ mô hình “mandatory blanket licence” - một giấy phép chung, do tổ chức tập thể đại diện chủ sở hữu bản quyền thu thập và phân phối. Cơ chế này nhằm giảm chi phí giao dịch, tránh đàm phán đơn lẻ giữa từng tác giả và tập đoàn công nghệ, đồng thời đảm bảo tác giả nhỏ lẻ không bị lép vế.

Một tổ chức trung tâm mang tên Copyright Royalties Collective for AI Training (CRCAT) sẽ được thành lập để quản lý quỹ bản quyền; chỉ các tổ chức mới được làm thành viên và CRCAT sẽ phải được chính phủ chỉ định theo luật hiện hành. Báo cáo nhấn mạnh CRCAT sẽ phân bổ tiền theo tỷ lệ sử dụng các loại tác phẩm (văn bản, hình ảnh, âm nhạc…) trong dữ liệu huấn luyện.

Về mức phí, ủy ban khuyến nghị thành lập một uỷ ban gồm quan chức cao cấp, chuyên gia pháp lý, chuyên gia kinh tế và đại diện ngành công nghiệp để ấn định mức tiền, có thể áp theo phần trăm doanh thu toàn cầu của sản phẩm AI, và xem xét điều chỉnh định kỳ mỗi ba năm. Đáng chú ý, báo cáo đề xuất áp hồi tố: những nhà phát triển đã dùng dữ liệu có bản quyền trong quá trình huấn luyện và đang thu lợi từ sản phẩm thương mại sẽ phải trả.

Quyết định này ngay lập tức gây chia rẽ. Một số nhà xuất bản và nghệ sĩ hoan nghênh vì bảo vệ nguồn thu sáng tạo; ngược lại, đại diện ngành công nghệ cảnh báo việc nhà nước ấn định mức phí là bước đi chưa từng có và có thể gây rủi ro cho đầu tư, đổi mới. Báo cáo cũng nêu rõ các mức phí do ủy ban ấn định vẫn có thể bị thách thức tại tòa án.

Bước kế tiếp là lấy ý kiến công chúng và các bên liên quan trước khi hoàn thiện đề xuất chính sách. Nếu trở thành luật, Ấn Độ có thể lập tiền lệ toàn cầu trong quản trị quyền tác giả liên quan dữ liệu huấn luyện AI, mở ra cuộc tranh luận mới về cân bằng giữa đổi mới công nghệ và quyền lợi sáng tạo.