Đảng Bharatiya Janata Party (BJP) bất ngờ đánh mất thế đa số tại Hạ viện (Lok Sabha) trong cuộc tổng tuyển cử giữa năm 2024 ở Ấn Độ, buộc phải liên minh với các đối tác nhỏ hơn, dẫn đến sự thay đổi trong chiến lược bầu cử. Dù đối mặt với các thách thức và một cơ cấu kinh tế không tạo ra đủ việc làm, BJP vẫn giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử tại Haryana và Maharashtra, tiếp tục thúc đẩy tầm nhìn về một nhà nước dân tộc chủ nghĩa Hindu.

BJP, đảng cầm quyền tại Ấn Độ, gặp phải trở ngại lớn trong năm 2024 khi mất thế đa số trong cuộc tổng tuyển cử Hạ viện diễn ra từ tháng 4 đến tháng 6. Sự thất bại này như một cú sốc cho các thành viên, nhưng “chiếc xe buýt” màu cam BJP vẫn tiếp tục lăn bánh hướng tới Hindutva — vùng đất hứa của một nhà nước tối thượng Hindu.

Cú sốc bầu cử và chiến lược liên minh

Kết quả bảy tuần bỏ phiếu mang lại bất ngờ lớn. BJP tham gia chiến dịch với gương mặt đại diện là Thủ tướng Narendra Modi, kêu gọi cử tri trao cho đảng không chỉ 300 ghế đã có mà còn đạt thế siêu đa số với 400 ghế. Thay vì tăng 100 ghế, BJP lại mất 60 ghế, trong đó 40 ghế thuộc thành trì truyền thống của đảng ở Uttar Pradesh.

Sau hai nhiệm kỳ với thế đa số tuyệt đối, BJP phải dựa vào liên minh với một số đối tác nhỏ hơn trong một cấu trúc liên minh lỏng lẻo. Hai đối tác lớn nhất là các đảng khu vực do các chính trị gia lão luyện dẫn dắt — những người, giống như Modi, từng nhiều lần giữ chức vụ thủ hiến bang. Đổi lại những lợi ích thích hợp, họ sẵn sàng duy trì chính quyền BJP nắm quyền.

Khả năng thích ứng của BJP và sự ủng hộ từ RSS

Ngay sau cú sốc bầu cử, BJP nhanh chóng thể hiện sự linh hoạt và sức sống của một tổ chức chính trị. Đảng tham vấn với các thành viên cơ sở và củng cố quan hệ với tổ chức Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS) — tổ chức bán quân sự thành lập BJP và là nơi Modi đã tham gia từ thời niên thiếu. Đồng thời, BJP gia tăng các hoạt động chống đối người Hồi giáo, làm nóng lại chiến lược dân tộc chủ nghĩa Hindu.

Sự điều chỉnh chiến lược này được đền đáp vào tháng 11 khi BJP giành chiến thắng bất ngờ trong hai cuộc bầu cử bang quan trọng: Haryana (giáp thủ đô New Delhi) và Maharashtra (bang lớn thứ hai, nơi có trung tâm tài chính Mumbai). Những chiến thắng này nhấn mạnh sự yếu kém của phe đối lập quốc gia và những thất bại của Đảng Quốc đại Ấn Độ, vốn vẫn bị kiểm soát bởi hậu duệ của Indira Gandhi và Jawaharlal Nehru.

Tăng trưởng kinh tế và bài toán việc làm

Trong các cuộc bầu cử này, BJP có thể kể câu chuyện kinh tế đầy triển vọng. Từ năm 2021, kinh tế Ấn Độ tăng trưởng mạnh mẽ ở mức 7% mỗi năm. Tuy nhiên, tăng trưởng GDP không tạo ra hàng triệu việc làm mà giới trẻ đang tuyệt vọng tìm kiếm, dẫn đến sự bất mãn đáng kể tại Uttar Pradesh. Trên nhiều chỉ số chất lượng cuộc sống, Ấn Độ thậm chí còn thua kém các nước láng giềng như Bangladesh, Nepal và Sri Lanka.

Nguyên nhân cốt lõi nằm ở cấu trúc kinh tế, vốn không tạo đủ việc làm ổn định với mức lương dự đoán được. Ấn Độ vẫn là một nhân tố nhỏ trong ngành sản xuất toàn cầu. Nền kinh tế chủ yếu phát triển dựa trên các ngành dịch vụ như công nghệ thông tin, xây dựng trong nước, bất động sản và tài chính — nhưng các ngành này chỉ sử dụng một phần nhỏ lực lượng lao động.

Quan hệ quốc tế và những thách thức khu vực

Kinh tế Ấn Độ phụ thuộc nhiều vào Mỹ và Trung Quốc. Phần lớn hàng xuất khẩu của Ấn Độ, như kim cương, dược phẩm, và sản phẩm dầu tinh chế, được xuất sang Mỹ, trong khi hàng nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc.

Mối quan hệ giữa Modi và Tổng thống đắc cử Donald Trump được kỳ vọng sẽ giảm bớt các áp lực thuế quan và thúc đẩy đầu tư từ Mỹ. Đồng thời, việc Mỹ áp thuế nặng lên Trung Quốc có thể đẩy dòng đầu tư dịch chuyển sang Ấn Độ, với Apple và Foxconn đã cam kết các dự án tỷ đô tại miền Nam Ấn Độ.

Trong khu vực, Ấn Độ đối mặt với Trung Quốc ngày càng quyết đoán và sự bất ổn ở Bangladesh khi chính quyền thân Ấn Độ của Sheikh Hasina sụp đổ. Các nhóm Hồi giáo cực đoan tại Bangladesh tấn công cộng đồng Hindu, tạo cơ hội cho các nhà dân tộc chủ nghĩa Hindu tại Ấn Độ kêu gọi can thiệp. Sri Lanka cũng có lãnh đạo mới, từng là thành viên của tổ chức chống Ấn Độ bạo lực.

Hướng tới tương lai

Trong khi đó, tại Ấn Độ, “xe buýt Hindutva” của BJP vẫn tiếp tục lăn bánh, thúc đẩy sự tuân phục đối với tầm nhìn của RSS–BJP về một Ấn Độ Hindu tối thượng. Như một nhà phân tích uy tín của Ấn Độ nhận xét, BJP đang “đẩy các nhóm thiểu số vào tình trạng bị tước quyền và gạt ra ngoài lề xã hội”.