Tổng thống Indonesia Prabowo Subinato đã thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước tới Ấn Độ trong hai ngày 25-26 tháng 1 năm 2025. Đây là chuyến thăm đầu tiên của ông đến quốc gia này kể từ khi nhậm chức vào tháng 10 năm ngoái, diễn ra trong bối cảnh hai nước kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ đối tác song phương. Cả hai đã nâng cấp mối quan hệ lên "Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện" vào năm 2018 trong chuyến thăm của cựu Tổng thống Indonesia Joko Widodo (Jokowi) tới Ấn Độ. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tiềm năng chưa được khai thác, đặt ra câu hỏi về những bước đi thực tế có thể được thực hiện để củng cố quan hệ trên nhiều lĩnh vực.

Có sự đồng thuận rằng Tổng thống Prabowo sẽ tiếp cận chính sách đối ngoại và quốc phòng một cách thực tiễn, đóng vai trò tích cực trong việc hoạch định và triển khai chính sách đối ngoại. Điều này liệu có tạo cơ hội để Ấn Độ tăng cường quan hệ đối tác với Indonesia? Chuyến thăm này liệu có đặt nền móng cho một mối quan hệ song phương mạnh mẽ hơn?

Trước khi rời Indonesia, Tổng thống Prabowo tuyên bố: “Ấn Độ là bạn và là đối tác quan trọng của Indonesia. Ấn Độ là một trong những quốc gia đã mạnh mẽ ủng hộ cuộc đấu tranh giành độc lập của chúng tôi cho đến năm 1949.” Dự kiến hai lãnh đạo sẽ ký kết một loạt Biên bản Ghi nhớ (MoU) nhằm thúc đẩy hợp tác song phương trong các lĩnh vực như y tế, giáo dục, văn hóa, an ninh và an toàn hàng hải. Đoàn tháp tùng Tổng thống Prabowo còn có đại diện từ Phòng Thương mại và Công nghiệp Indonesia (Kadin), tạo điều kiện cho các cuộc gặp gỡ với cộng đồng doanh nghiệp Ấn Độ muốn đầu tư vào Indonesia. Bộ Ngoại giao Indonesia (KEMLU) mô tả chuyến thăm là “sự khẳng định mối quan hệ hợp tác chiến lược ngày càng sâu rộng giữa hai quốc gia, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh tế, an ninh và hàng hải.”

Tầm nhìn chính sách đối ngoại của Tổng thống Prabowo

Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Prabowo đã đưa ra những quyết sách thể hiện sự chuyển đổi lớn so với chính sách đối ngoại của thời kỳ Jokowi. Trước tiên, việc bổ nhiệm Sugiono – một nhân vật trung thành trong đảng chính trị của ông, giữ vị trí Bộ trưởng Ngoại giao, đánh dấu sự phá vỡ truyền thống khi thông thường chức vụ này được giao cho các nhà ngoại giao kỳ cựu. Nhiều học giả nhận định đây là dấu hiệu cho thấy Tổng thống Prabowo muốn trực tiếp quyết định bước đi và hướng đi trong chính sách đối ngoại của Indonesia.

Tổng thống Prabowo được xem là một “nhà dân tộc chủ nghĩa cứng rắn” và một nhà thực tế, tin rằng sự thịnh vượng của một quốc gia dựa trên sức mạnh kinh tế và quân sự trong một thế giới vô chính phủ. Ông tiếp tục duy trì chính sách “nhiều bạn, không kẻ thù”, được điều chỉnh thành “bạn bè với tất cả, không là kẻ thù của ai.” Các chuyến thăm ngoại giao của ông tới Trung Quốc, Hoa Kỳ, Nga và một số nước ASEAN như Malaysia, phản ánh ý định hợp tác đa dạng nhằm củng cố vị thế của Indonesia về thương mại, quốc phòng và an ninh.

Tổng thống Prabowo cũng nỗ lực hiện đại hóa quân đội, ký các thỏa thuận quốc phòng với Australia và Singapore khi còn là Bộ trưởng Quốc phòng. Chuyến thăm Nga gần đây của ông sau cuộc bầu cử vào tháng 7 năm 2024 là dấu hiệu về khả năng tái định hình chính sách đối ngoại và mong muốn khám phá các thỏa thuận quốc phòng mới.

Indonesia tiếp tục duy trì chính sách “không liên kết” nhưng đang theo đuổi chiến lược “đa liên kết”, bảo vệ tính tự chủ chiến lược trong việc cân bằng quan hệ với cả Trung Quốc và Hoa Kỳ. Bên cạnh đó, việc Indonesia ứng tuyển vào Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cũng phản ánh ý định tăng cường hội nhập kinh tế với các quốc gia phát triển.

Tiềm năng phát triển quan hệ đối tác Ấn Độ-Indonesia

Ấn Độ đã mời Tổng thống Prabowo tham dự lễ kỷ niệm Ngày Cộng hòa với tư cách khách mời chính, cho thấy vị trí quan trọng của Indonesia trong chính sách “Hành động Hướng Đông” của Ấn Độ. Các lĩnh vực hợp tác tiềm năng bao gồm thương mại quốc phòng, an ninh hàng hải và phát triển công nghệ. Cả hai nước cần thảo luận sự phối hợp giữa chính sách “Make in India” và “Made in Indonesia,” đặc biệt trong bối cảnh Indonesia phát triển năng lực sản xuất quốc phòng nội địa.

An ninh hàng hải cũng là vấn đề quan trọng, đặc biệt khi Indonesia kiểm soát các tuyến đường biển huyết mạch như Eo biển Malacca, Sunda và Lombok. Đây có thể là cơ sở để nâng cấp Hợp tác Ba bên Ấn Độ-Indonesia-Australia, đồng thời đưa ra kế hoạch triển khai tuyên bố tầm nhìn chung về hợp tác hàng hải Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương ký kết năm 2018.

Mối quan hệ chiến lược sâu rộng hơn giữa hai nước không chỉ góp phần vào ổn định khu vực mà còn củng cố vai trò của Ấn Độ và Indonesia trong việc định hình trật tự quốc tế mới, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược đang gia tăng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.