Diwali, còn được gọi là Deepavali, là một trong những lễ hội quan trọng và được tổ chức rộng rãi nhất của đạo Hindu. Hàng triệu người, bao gồm cả những người thuộc cộng đồng tôn giáo Sikh và Jain, cùng nhau kỷ niệm lễ hội kéo dài năm ngày vào ngày trăng non vào cuối tháng Mười hoặc tháng Mười Một hằng năm. 

Tại phiên họp lần thứ 20 của Ủy ban Liên chính phủ UNESCO tại Pháo đài Đỏ ở New Delhi từ ngày 8-13 tháng 12 năm 2025, Lễ hội Deepavali đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể. Việc ghi danh đã được thông qua với sự hiện diện của các đại biểu từ 194 quốc gia thành viên, các chuyên gia quốc tế và đại diện của mạng lưới toàn cầu của UNESCO. 

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi hoan nghênh việc UNESCO công nhận lễ hội Deepavali, khẳng định rằng Deepavali gắn bó sâu sắc với văn hóa và bản sắc của Ấn Độ, và đại diện cho linh hồn của nền văn minh Ấn Độ.

Đối với Ấn Độ, Deepavali không chỉ đơn thuần là một lễ hội thường niên; đó là một truyền thống sống động, được dệt nên trong đời sống tinh thần và văn hóa của hàng triệu triệu người. Mỗi năm, khi những ngọn đèn bắt đầu lung linh khắp các thành phố, làng mạc và những ngôi nhà xa xôi của người Ấn Độ sống ở nước ngoài, Deepavali lại khơi dậy một cảm giác quen thuộc về niềm vui, sự đổi mới và kết nối. 

Nhân dịp này, Trung tâm Văn hoá Swami Vivekananda, Đại sứ quán Ấn Độ tại Hà Nội đã tổ chức chương trình văn hoá mang tên “Deepavali Goes Global - Deepavali Vươn tầm Thế giới”.

Deepavali là một trong những lễ hội được tổ chức rộng rãi nhất bởi cộng đồng kiều dân Ấn Độ. Từ các buổi thắp đèn tại Tòa nhà Quốc hội ở London đến các sự kiện tại Nhà Trắng ở Mỹ, Deepavali đã trở thành một công cụ ngoại giao văn hóa mạnh mẽ của Ấn Độ. Việc UNESCO công nhận sẽ nâng tầm ảnh hưởng này lên mức chính thức, thúc đẩy giao lưu văn hóa và tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc.

Việc đề cử Deepavali không phải là một quá trình dễ dàng. Do tính chất phức tạp và đa dạng về địa lý, hồ sơ phải đảm bảo tính đại diện cho cả quốc gia và cộng đồng kiều dân toàn cầu. Hồ sơ được chuẩn bị bài bản bởi Học viện Âm nhạc và Kịch nghệ Quốc gia (Sangeet Natak Akademi) dưới sự bảo trợ của Bộ Văn hóa Ấn Độ, với sự tham gia của các học giả, nghệ nhân và đại diện cộng đồng trên toàn quốc. Sự thành công của hồ sơ này được cho là nhờ vào việc tập trung vào tính chất xã hội và nghi lễ của lễ hội, hơn là chỉ các yếu tố tôn giáo.

Bên cạnh niềm vui, việc ghi danh đi kèm với trách nhiệm quốc tế về bảo vệ di sản. UNESCO khuyến khích các quốc gia thành viên thực hiện các biện pháp bảo vệ và quảng bá. Đối với Deepavali, điều này sẽ đặt ra một số thách thức hiện đại cần được giải quyết. Thứ nhất là chống thương mại hóa, bảo vệ các hình thức nghệ thuật và thủ công truyền thống khỏi sự cạnh tranh của hàng hóa sản xuất hàng loạt, giữ gìn tính xác thực của lễ hội. Thứ hai là giữ môi trường bền vững Deepavali hiện đại thường gắn liền với việc đốt pháo hoa, gây ra vấn đề ô nhiễm không khí nghiêm trọng tại nhiều thành phố lớn. Việc được UNESCO công nhận có thể thúc đẩy các sáng kiến ​​Deepavali "xanh", khuyến khích các hình thức tổ chức lễ hội bền vững hơn như thắp đèn diya truyền thống và sử dụng các công cụ trang trí thân thiện với môi trường.

Deepavali trở thành di sản thứ 16 của Ấn Độ được UNESCO vinh danh, gia nhập hàng ngũ các di sản phi vật thể nổi tiếng khác như Yoga (2016), Kumbh Mela (Đại lễ Hành hương, 2017), Durga Puja của Kolkata (2021) và gần đây nhất là Garba của Gujarat (2023). Sự ghi danh này một lần nữa khẳng định vị thế của Ấn Độ là một "cường quốc di sản" với kho tàng văn hóa phi vật thể phong phú hàng đầu thế giới.