Ấn Độ thực hiện thành công lần ghép nối tàu vũ trụ đầu tiên, trở thành quốc gia thứ tư đạt cột mốc quan trọng trong không gian

Thư viện

Copy

Ngày 16/1, Ấn Độ trở thành quốc gia thứ tư trên thế giới thực hiện thành công việc ghép nối không người lái giữa hai tàu vũ trụ trong không gian — một bước tiến được đánh giá là có ý nghĩa quan trọng cho các sứ mệnh tương lai, trong bối cảnh New Delhi đang từng bước khẳng định vai trò là cường quốc không gian toàn cầu.

10:00 17-01-2025 Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ

Trước đó, chỉ có Mỹ, Nga và Trung Quốc phát triển và thử nghiệm thành công công nghệ ghép nối vũ trụ.

“Tàu vũ trụ đã ghép nối thành công! Một khoảnh khắc lịch sử,” Tổ chức Nghiên cứu Không gian Ấn Độ (ISRO) thông báo trên mạng xã hội X.

Sứ mệnh mang tên Thí nghiệm Ghép nối Trong Không gian (SpaDex) được ISRO thực hiện bằng cách phóng hai vệ tinh nhỏ, mỗi chiếc nặng khoảng 220 kg, vào quỹ đạo Trái đất tầm thấp. Hai vệ tinh mang tên Target (Mục tiêu) và Chaser (Truy đuổi) được phóng lên hôm 30/12 từ Trung tâm Vũ trụ Satish Dhawan, bang Andhra Pradesh, bằng tên lửa đẩy PSLV do Ấn Độ tự chế tạo.

Sau khi hoạt động trong không gian, hai vệ tinh đã thực hiện thao tác tiếp cận và ghép nối vào ngày 4/4.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi viết trên X: “Xin chúc mừng các nhà khoa học của ISRO và toàn thể cộng đồng không gian vì màn trình diễn thành công của công nghệ ghép nối vệ tinh. Đây là bước đệm quan trọng cho những sứ mệnh không gian đầy tham vọng của Ấn Độ trong những năm tới.”

Công nghệ ghép nối đóng vai trò thiết yếu trong các hoạt động tương lai như bảo trì vệ tinh, hợp nhất tải trọng từ nhiều đợt phóng, cũng như các sứ mệnh yêu cầu lắp ráp hoặc tiếp tế trên quỹ đạo.

Theo ISRO, việc phát triển công nghệ này trong nước là điều kiện then chốt để hiện thực hóa tham vọng của Ấn Độ, bao gồm đưa người lên Mặt Trăng, xây dựng trạm không gian “cây nhà lá vườn” và thu thập mẫu vật từ Mặt Trăng.

Công nghệ ghép nối sẽ cho phép Ấn Độ chuyển vật liệu giữa các vệ tinh hoặc tàu vũ trụ — từ tải trọng, mẫu vật Mặt Trăng đến con người — trong môi trường không gian. Theo tuyên bố của ông S. Somanath, Chủ tịch ISRO, tại cuộc họp báo ngày 31/12, đây sẽ là nền tảng cho nhiều bước tiến quan trọng trong tương lai.

Một phần của sứ mệnh SpaDex còn bao gồm việc trình diễn khả năng truyền tải điện giữa hai tàu vũ trụ sau khi ghép nối thành công — một yếu tố cần thiết để vận hành robot không gian, điều khiển tàu và khai thác tải trọng trong các sứ mệnh phức tạp.

Trước khi ghép nối thành công, ISRO đã thực hiện một cuộc thử nghiệm vào ngày Chủ nhật, đưa hai vệ tinh tiến sát đến khoảng cách 3 mét trước khi rút về vị trí an toàn. Sự kiện ghép nối chính thức cũng từng bị hoãn hai lần vào ngày 7 và 9/1 do trục trặc kỹ thuật và sai số lớn hơn dự kiến trong quá trình thao diễn.

Cuộc đua không gian toàn cầu

Các tham vọng không gian của Ấn Độ đã gia tăng đáng kể dưới thời Thủ tướng Modi, người vừa tái đắc cử nhiệm kỳ thứ ba vào năm 2024 và luôn thúc đẩy vai trò của Ấn Độ trên trường quốc tế.

Năm 2023, Ấn Độ gia nhập “câu lạc bộ không gian tinh hoa” khi trở thành quốc gia thứ tư đưa tàu đổ bộ thành công lên Mặt Trăng. Sứ mệnh Chandrayaan-3 ghi dấu là lần đầu tiên con người hạ cánh gần vùng cực Nam chưa được khám phá của Mặt Trăng. Mẫu vật thu thập từ đây đang góp phần giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về sự hình thành và tiến hóa của thiên thể này.

Trong những năm tới, Ấn Độ đặt mục tiêu đưa người đầu tiên vào không gian, và xa hơn là đặt chân lên Mặt Trăng — thành tựu mà đến nay chỉ Mỹ đạt được. Mục tiêu đó được Ấn Độ xác định sẽ hoàn thành vào năm 2040.

Ngoài ra, nước này cũng có kế hoạch xây dựng Trạm Vũ trụ “Bharatiya Antariksha Station” do Ấn Độ tự vận hành vào năm 2035, và thực hiện chuyến bay quỹ đạo đầu tiên đến sao Kim vào năm 2028. Việc thu thập mẫu vật từ Mặt Trăng tiếp theo thuộc chương trình Chandrayaan dự kiến diễn ra năm 2027.

Cùng lúc, Ấn Độ đang thúc đẩy mạnh mẽ tiến trình thương mại hóa lĩnh vực không gian, mở rộng cơ hội cho các doanh nghiệp tư nhân và nới lỏng quy định đầu tư nước ngoài. Trọng tâm hiện nay là chế tạo và phóng vệ tinh nhỏ lên quỹ đạo thấp với chi phí thấp hơn.

Đáng chú ý, trong sứ mệnh SpaDex, tên lửa và tàu vũ trụ đã được tích hợp và thử nghiệm bởi công ty tư nhân Ananth Technologies, đánh dấu lần đầu tiên một nhiệm vụ không gian Ấn Độ có sự tham gia sâu của khối tư nhân.

Source:

Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ