Vande Mataram là lời kêu gọi chiến đấu của hàng ngàn chiến sĩ đấu tranh cho tự do trong phong trào độc lập. Nó lần đầu tiên xuất hiện trong cuốn tiểu thuyết có tên Anand Matt, do Bankim Chandra Chattopadhyay viết vào ngày 7 tháng 11 năm 1875. Khi phong trào Quốc đại Ấn Độ chuyển mình thành một phong trào quần chúng vào đầu những năm 1900, Vande Mataram đã trở thành khẩu hiệu chính và nguồn cảm hứng cho hàng triệu người. "Việc chia tách ở Bengal có hiệu lực vào ngày 16 tháng 10 năm 1905. Các nhà lãnh đạo của phong trào tuyên bố đây là ngày quốc tang. Đường phố Calcutta tràn ngập tiếng hô vang 'Bande Mataram', bài hát chỉ sau một đêm đã trở thành quốc ca Bengal và chẳng bao lâu sau đó trở thành bài hát chủ đề của phong trào dân tộc", nhà sử học Bipin Chandra viết.

Bài hát được Hiến pháp Ấn Độ công nhận là hát quốc gia Ấn Độ vào ngày 24 tháng 1 năm 1950. Tuy nhiên, bài hát cũng trải qua một hành trình bi thảm, từ nguồn cảm hứng cho hàng triệu chiến sĩ đấu tranh cho tự do đến nạn nhân của chính trị cộng đồng.

Sự trỗi dậy của Liên đoàn Hồi giáo trên bầu trời chính trị Ấn Độ và việc họ ủng hộ một bản sắc Hồi giáo riêng biệt dựa trên tôn giáo vào đầu những năm 1900 đã đặt ra một thách thức nghiêm trọng đối với niềm tin của ban lãnh đạo Đảng Quốc Đại về "một quốc gia - một dân tộc". Gandhi, người tin tưởng vững chắc vào sự thống nhất giữa Ấn Độ giáo và Hồi giáo, đã tìm cách thuyết phục ban lãnh đạo Liên đoàn ủng hộ sự thống nhất quốc gia, một chiến thuật mà nhiều nhà bình luận sau này cho là ngây thơ.

Gandhi và Đảng Quốc đại càng đưa ra nhiều nhượng bộ, lập trường của Liên đoàn Hồi giáo càng trở nên cứng rắn. Một nạn nhân đầu tiên của sự cứng rắn này của Liên đoàn là Vande Mataram. Việc hát Vande Mataram tại tất cả các sự kiện quan trọng của Đảng Quốc đại đã trở thành thông lệ kể từ năm 1905. Phiên họp thường niên của Đảng Quốc đại được tổ chức tại Kakinada vào tháng 12 năm 1923 khi Gandhi đang ở trong tù Yeravda. Maulana Mohammad Ali, người được bầu làm chủ tịch phiên họp, đã có mặt cùng với 12.000 đại biểu và các nhà lãnh đạo cấp cao như Motilal Nehru, Maulana Abul Kalam Azad, Sarojini Naidu, Sardar Patel và Kasturba Gandhi.

Theo thông lệ, Pt. Vishnu Digambar Puluskar, một nhạc sĩ theo trường phái Hindu nổi tiếng đến từ Maharashtra, đã có mặt để hát bài Vande Mataram tại lễ khai mạc. Khi Puluskar bước lên bục, Mohammad Ali đã phản đối và cho rằng điều đó sẽ làm tổn thương tình cảm của những người Hồi giáo sùng đạo. Thấy các nhà lãnh đạo có mặt trên bục im lặng, Puluskar đã tự mình thách thức Mohammad Ali. “Digambar nổi giận và đáp trả: ‘Đây là diễn đàn quốc gia, không phải là diễn đàn của bất kỳ cộng đồng nào. Đây không phải là thánh đường Hồi giáo để phản đối âm nhạc. Không có lý do gì để cấm âm nhạc ở đây. Khi Tổng thống có thể nghe bài hát này trong đám rước tổng thống, tại sao ông lại phản đối nó ở đây?’ Sau khi Tổng thống im lặng, không đợi ai trả lời, ông đã hát hết bài Vande Mataram. Sự tôn trọng dành cho lòng tự hào dân tộc và tình yêu quê hương của ông ngày càng tăng lên”, một cuốn sách về Puluskar đề cập về vụ việc.

Muhammad Ali, để phản đối, đã bỏ đi khi bài hát đang được hát. Sự phản đối tại phiên họp Kakinada giống một mưu mẹo để tăng cường mặc cả với ban lãnh đạo Liên đoàn hơn là một vấn đề tôn giáo thực sự. Trên thực tế, Anh em nhà Ali và các nhà lãnh đạo Liên đoàn khác đã từng cùng nhau đứng lên với các thành viên Ấn Độ giáo và Hồi giáo khác của Đảng Quốc đại khi bài hát được hát trong quá khứ.

Để xoa dịu các thành viên Liên đoàn, Đảng Quốc đại đã đưa bài hát "Saare Jahan se Acchha" của Mohammad Iqbal vào các phiên họp của mình. Tuy nhiên, sự phản đối Vande Mataram vẫn tiếp diễn. Nó đã trở thành một phần của cái gọi là "những bất bình của người Hồi giáo" đối với Đảng Quốc đại.

Vào tháng 7 năm 1939, Gandhi đã viết về Vande Mataram trên tờ Harijan: “Bất kể nguồn gốc của nó là gì, được sáng tác như thế nào và khi nào, nó đã trở thành một lời kêu gọi chiến đấu mạnh mẽ nhất của người Hindu và người Hồi giáo ở Bengal trong những ngày phân chia. Khi còn nhỏ, khi tôi chưa biết gì về 'Anand Math' hay thậm chí là Bankim, tác giả bất hủ của nó, 'Vande Mataram' đã cuốn hút tôi, và khi lần đầu tiên nghe bài hát, tôi đã bị mê hoặc. Tôi đã liên tưởng đến tinh thần dân tộc thuần khiết nhất của nó. Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng đó là một bài hát Hindu hay chỉ dành cho người Hindu. Thật không may, giờ đây chúng ta đã rơi vào những ngày đen tối…”

Nhưng việc Liên đoàn kiên quyết bác bỏ nó đã có tác động mạnh mẽ. Năm 1937, các cuộc bầu cử hội đồng tỉnh đã được tổ chức. Đảng Quốc đại cần sự ủng hộ của Liên đoàn để thành lập chính phủ tại một số quốc gia. Khi cuộc đối thoại được khởi xướng, Mohammed Ali Jinnah, lãnh tụ tối cao của Liên đoàn, đã nêu lên sự bất bình về Vande Mataram và nhấn mạnh rằng bài hát này không thể được hát tại buổi khai mạc các phiên họp. Một ủy ban đã được thành lập vội vã để xem xét Vande Mataram. Rabindranath Tagore, Subhash Chandra Bose và Jawaharlal Nehru đã được bầu làm thành viên. Ủy ban đề nghị cắt ngắn bài hát và chỉ hát hai khổ đầu. Chỉ một tháng trước đó, vào tháng 10 năm 1937, Đảng Quốc đại đã tuyên bố Vande Mataram là bài hát quốc gia của Ấn Độ.

Vào ngày 7/11/2025, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã khai mạc lễ kỷ niệm kéo dài một năm, kỷ niệm 150 năm ra đời bài hát quốc gia sôi động Vande Mataram. Ông mô tả bài hát là "một biểu tượng trường tồn của lòng tận tụy với đất nước".

Chú thích ảnh: Ban nhạc rock Parikrama tri ân và biểu diễn ca khúc Vande Mataram tại Đại học Thủy Lợi, Hà Nội nhân kỷ niệm 150 năm ra đời bài hát Vande Mataram (Nguồn: Đại sứ quán Ấn Độ)