Ấn Độ - Trung Quốc bắt tay tan băng quan hệ song phương

Thư viện

Copy

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị vừa kết thúc chuyến thăm New Delhi và có cuộc gặp với Thủ tướng Narendra Modi, mở đường cho lộ trình bình thường hóa quan hệ song phương bao gồm cơ chế biên giới mới, nối lại giao thương thực địa và khả năng nới lỏng các hạn chế xuất khẩu của Trung Quốc. Cuộc tiếp xúc diễn ra trong bối cảnh rạn nứt hậu Galwan vẫn còn nhiều hệ lụy.

04:00 21-08-2025 Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã tới Ấn Độ trong tuần qua qua (18-21/8) và có loạt cuộc tiếp xúc cấp cao với Thủ tướng Narendra Modi cùng các quan chức hàng đầu New Delhi, một dấu hiệu cho thấy hai nước đang nỗ lực khởi động quá trình “song song” giữa xử lý các vấn đề biên giới và hàn gắn quan hệ song phương. Thông cáo từ hai phía cho biết các bên nhất trí đi theo chiến lược hai tuyến: xử lý các vấn đề biên giới riêng rẽ trong khi đồng thời phục hồi hợp tác kinh tế-ngoại giao.

Về biên giới, hai bên thống nhất thiết lập một số cơ chế mới: thành lập Nhóm Chuyên gia dưới khuôn khổ Cơ chế Làm việc về Vấn đề Biên giới (WMCC) để “tham khảo sớm” trong phân định ranh giới; thành lập Nhóm Công tác nhằm nâng cao quản lý biên giới để giữ gìn hòa bình; và mở rộng cơ chế ở các khu vực miền Trung, Đông, ngoài cơ chế đã có ở miền Tây. Các cơ chế này được đặt mục tiêu tạo kênh đối thoại quân sự-ngoại giao để giảm leo thang và thảo luận phương thức tái rút lực lượng theo lộ trình có thời hạn.

Về kinh tế-thương mại, thông cáo và truyền thông Ấn Độ cho biết, hai bên đồng ý từng bước nối lại các hoạt động thương mại biên giới, xúc tiến kết nối hàng không trực tiếp và tạo thuận lợi về visa cho khách du lịch, doanh nhân và báo chí, bước đi được coi là nhằm giảm chi phí giao thương và khôi phục dòng người-hàng hóa đã suy giảm kể từ sau căng thẳng. Ngoài ra, Bắc Kinh cam kết xem xét nới lỏng các hạn chế xuất khẩu đối với một số mặt hàng chiến lược như phân bón, khoáng sản đất hiếm và máy khoan hầm, những nguyên liệu có ý nghĩa đối với phát triển cơ sở hạ tầng và an ninh lương thực Ấn Độ.

Dù vậy, lòng tin vẫn là rào cản lớn. Ấn Độ nhắc lại các sự cố trước đây từ Doklam đến Galwan và yêu cầu quá trình giảm quân cần diễn ra minh bạch, có lộ trình thời hạn rõ ràng. Vấn đề hợp tác quân sự - ngoại giao và chia sẻ thông tin về các con sông xuyên biên giới (như Brahmaputra/Yarlung Tsangpo) cũng được nêu ra, phản ánh mối quan ngại của Ấn Độ về an ninh nguồn nước và tác động hạ lưu.

Chuyến thăm của ông Vương Nghị phản ánh cả cơ hội và giới hạn của một tiến trình bình thường hóa. Về cơ hội, các cơ chế mới và cam kết kinh tế có thể tạo hành lang cho hợp tác thực dụng, giảm chi phí chính trị cho các hoạt động thương mại và ngoại giao. Về giới hạn, bất kỳ tiến triển nào cũng phụ thuộc vào tiến độ rút lực lượng, minh bạch trong quản lý biên giới và việc hai bên xử lý những xung đột lợi ích chiến lược trong khu vực, điều không thể giải quyết chỉ bằng các tuyên bố ngoại giao.

Rõ ràng, chuyến thăm của ông Vương Nghị đã đặt nền móng cho vòng đối thoại cấp cao sắp tới, trong đó cuộc gặp giữa Thủ tướng Modi và Chủ tịch Tập Cận Bình bên lề Hội nghị SCO tại Thiên Tân có thể là bước tiếp theo kiểm nghiệm tính bền vững của quá trình hồi phục quan hệ Ấn-Trung.