Trong bối cảnh thế giới trải qua nhiều biến động do đại dịch COVID-19, xung đột địa chính trị, biến đổi khí hậu và xu hướng bảo hộ mậu dịch gia tăng, chuỗi cung ứng toàn cầu truyền thống bộc lộ nhiều điểm yếu. Những thay đổi này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc đa dạng hóa và gia cố chuỗi cung ứng, giảm phụ thuộc vào một thị trường hay nguồn cung duy nhất. Trong đó, quan hệ thương mại giữa Ấn Độ và Úc nổi lên như một mô hình hợp tác hiệu quả nhằm xây dựng chuỗi cung ứng linh hoạt, thích ứng với các cú sốc toàn cầu.

Bối cảnh thương mại toàn cầu bất ổn: Vai trò của quan hệ Ấn Độ - Úc

Tình trạng chiến tranh thương mại - đặc biệt do các chính sách thuế quan thời Tổng thống Trump - đã làm thay đổi sâu sắc dòng chảy thương mại toàn cầu. Những biện pháp đáp trả qua lại giữa Mỹ, Trung Quốc, Canada và Mexico đã khiến chi phí sản xuất tăng, lạm phát lan rộng và buộc doanh nghiệp toàn cầu phải tái cấu trúc chuỗi cung ứng.

Tại Ấn Độ - quốc gia có mức thuế quan trung bình tới 12%, từng bị Mỹ gọi là “Vua thuế quan” - chính phủ đang từng bước điều chỉnh chính sách, hướng tới hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, việc nới lỏng thuế đi kèm rủi ro nhập khẩu tràn lan và các tác động địa chính trị phức tạp.

Quan hệ thương mại Ấn - Úc: Từ thích nghi đến chiến lược dài hạn

Ấn Độ và Úc hiện có kim ngạch thương mại song phương đạt 24 tỷ USD (năm tài chính 2023-2024), với Ấn Độ xuất siêu khoảng 8,2 tỷ USD. Hai nước chủ yếu trao đổi hàng hóa trong cùng ngành như khoáng sản, kim loại và đá quý. Nhiều sáng kiến như hiệp định thương mại tự do, hợp tác kỹ năng, chuyển giao công nghệ và đối thoại chiến lược đã được triển khai nhằm củng cố quan hệ này, đồng thời giảm thiểu tác động từ các cú sốc thương mại toàn cầu.

Hợp tác không còn giới hạn ở mô hình “một sản phẩm - một thị trường”. Thay vào đó, Ấn Độ đang thúc đẩy chuỗi giá trị tích hợp, đa phương hóa quan hệ thương mại - đặc biệt với khu vực Viễn Đông và Úc. Sáng kiến Tăng cường Chuỗi Cung Ứng (SCRI) giữa Ấn Độ, Úc và Nhật Bản góp phần củng cố chuỗi cung ứng qua thúc đẩy thương mại số, phân tán rủi ro và đa dạng hóa đầu tư.

Hiệp định ECTA và tương lai hợp tác mở rộng

Hiệp định Hợp tác Kinh tế và Thương mại Ấn Độ - Úc (ECTA) đã giúp gỡ bỏ hàng rào thuế quan cho nhiều mặt hàng, góp phần làm kim ngạch thương mại song phương tăng gấp đôi. Các mặt hàng mới như kim cương gắn vàng hay động cơ phản lực đã xuất hiện trong cơ cấu thương mại, giúp giảm tác động từ các cú sốc kinh tế vĩ mô.

Hai bên đang đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện (CECA), hướng đến tự do hóa thương mại sâu rộng hơn nữa - đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng và khoáng sản. Đáng chú ý, hợp tác về khoáng sản chiến lược đang được thúc đẩy để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc và tránh rủi ro thao túng thị trường.

Vai trò của chính sách công và năng lực nội địa

Chính phủ hai nước đóng vai trò then chốt trong việc củng cố chuỗi cung ứng. Úc đẩy mạnh các chiến lược “Made at Home” và “Made in Australia”, tập trung phát triển năng lượng tái tạo và sản xuất trong nước. Trong khi đó, Ấn Độ tận dụng các chính sách như chương trình ưu đãi sản xuất (PLI), hiệp định thương mại số và hiện đại hóa hạ tầng logistics để nâng cao sức chống chịu của nền kinh tế.

Trong kỷ nguyên đầy bất định của thương mại toàn cầu, việc xây dựng chuỗi cung ứng đa dạng và linh hoạt là yêu cầu sống còn. Quan hệ hợp tác giữa Ấn Độ và Úc - với trọng tâm là năng lượng sạch, công nghệ và sản xuất tiên tiến - sẽ đóng vai trò then chốt trong việc định hình trật tự thương mại mới tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.