(Tiếp theo phần 3)

Hồ Chí Minh - người đặt nền móng và xây đắp tình hữu nghị Việt Nam - Ấn Độ

                                                    GS. TS. Mạch Quang Thắng*

Cuộc đi thăm và làm việc của Đoàn đại biểu Việt Nam do Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu sang thăm Ấn Độ từ ngày 27 đến ngày 28-10-2014 đã cụ thể hóa thêm một lần nữa mối tình hữu nghị hợp tác chiến lược theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Ngày 28-10-2014, tại hội đàm giữa Thủ tướng Việt Nam với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, hai bên tái khẳng định cam kết phát triển toàn diện mối quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước, trong đó có việc tăng cường trao đổi văn hoá, du lịch. Trong Tuyên bố chung sau khi kết thúc hội đàm, hai Thủ tướng hoan nghênh việc ký kết Biên bản ghi nhớ về bảo tồn và trùng tu các công trình kiến trúc Chăm tại Mỹ Sơn (tỉnh Quảng Nam) do Viện Khảo cổ học Ấn Độ tiến hành; ủng hộ việc tăng cường trao đổi du lịch và văn hoá giữa hai nước. Hai Thủ tướng hoan nghênh việc ký kết Biên bản ghi nhớ về việc thành lập Đại học Nalanda như là biểu tượng của di sản Phật giáo mà Việt Nam và Ấn Độ cùng chia sẻ. Thủ tướng Narendra Modi cảm ơn Thủ tướng Việt Nam về việc thành lập Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (Thủ đô Hà Nội); và hoan nghênh sự hợp tác giữa Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và Học viện Hành chính công Ấn Độ. Hai Thủ tướng đánh giá cao việc tổ chức Hội nghị Bàn tròn Mạng lưới các học giả ASEAN - Ấn Độ lần thứ III tại Hà Nội vào tháng 8-2014. Hai Thủ tướng hoan nghênh việc hợp tác thành lập các viện nghiên cứu nâng cao năng lực tại Việt Nam về công nghệ thông tin, đào tạo tiếng Anh, phát triển doanh nghiệp, máy tính công nghệ cao và các lĩnh vực khác; kêu gọi sớm hoàn tất các dự án hợp tác phát triển đã được hai bên lên kế hoạch, bao gồm dự án thành lập Trung tâm Đào tạo tiếng Anh và tin học tại Trường Đại học Thông tin liên lạc tại Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa), Trung tâm Tài năng Phát triển phần mềm và Đào tạo tại thành phố Hồ Chí Minh và Trung tâm Dò tìm tín hiệu vệ tinh và Tiếp nhận dữ liệu hình ảnh tại thành phố Hồ Chí Minh. Hai bên cũng nhất trí tiếp tục hợp tác về việc sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình và thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực không gian vũ trụ, bao gồm cả phóng vệ tinh.

Hai Thủ tướng đánh giá cao sự hợp tác và phối hợp giữa hai nước tại các diễn đàn khu vực và quốc tế; nhất trí tăng cường hợp tác, nhất là tại ASEAN, RCEP, ARF, ADMM+, EAS, Liên hợp quốc, Phong trào Không liên kết, ASEM và WTO, cũng như các cơ chế hợp tác khu vực khác. Hai bên cho rằng, việc Việt Nam đảm nhiệm vai trò Điều phối viên quan hệ ASEAN - Ấn Độ trong giai đoạn từ năm 2015 - 2018 sẽ thúc đẩy hợp tác chặt chẽ hơn nữa giữa hai nước, khi ASEAN tiến tới hoàn thành mục tiêu trở thành Cộng đồng vào cuối năm 2015. Hai Thủ tướng cũng nhất trí tăng cường hợp tác sông Mê Công - sông Hằng (MGC); nhấn mạnh nhu cầu cấp bách của việc cải tổ Liên hợp quốc và mở rộng Hội đồng Bảo an cả về thường trực và không thường trực, với đầy đủ đại diện của các nước đang phát triển.

Hai Thủ tướng tái khẳng định mong muốn và quyết tâm cùng nhau duy trì hoà bình, ổn định, phát triển và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới. Hai bên nhất trí cho rằng tự do hàng hải và hàng không tại Biển Đông không thể bị cản trở và kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, không sử dụng hoặc đe doạ sử dụng vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hoà bình phù hợp với các nguyên tắc được công nhận của luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982. Hai thủ tướng hoan nghênh cam kết chung của các bên liên quan tuân thủ và thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC) năm 2002, hướng tới xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC). Hai thủ tướng kêu gọi tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực bảo đảm an ninh của các tuyến đường biển, an ninh hàng hải, chống cướp biển và các hoạt động tìm kiếm cứu nạn.

Có lẽ chưa bao giờ, đúng vậy, chưa bao giờ quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa Việt Nam và Ấn Độ diễn ra tốt đẹp như hiện nay - giữa thập niên thứ hai của thế kỷ XXI. Nền móng vững chắc cho mối quan hệ này do Hồ Chí Minh đặt, xây đắp lúc đầu đã được củng cố vững chắc hơn. Hai dân tộc Việt Nam - Ấn Độ đang tiến bước vào những thời kỳ phát triển mới của nhân loại, mà ở đó thời cơ phát triển và thách thức lớn đang đặt ra trong một thế giới cuốn vào dòng xoáy toàn cầu hóa. Nhà kiến trúc sư vĩ đại Hồ Chí Minh cho mối tình hữu nghị giữa Việt Nam - Ấn Độ xứng đáng chiếm một vị trí trang trọng, sâu lắng trong trái tim của nhân dân Việt Nam và nhân dân Ấn Độ các thế hệ kế tiếp nhau.

Xin lưu ý rằng, trong quan hệ quốc tế, mọi lời nói, mọi thỏa thuận, mọi hiệp định chỉ có giá trị vững bền và chỉ có hiệu quả khi chúng được thực hiện có kết quả tốt đẹp trong thực tế. Hồ Chí Minh là hình mẫu cho phương châm "Nói đi đôi với làm". Vấn đề đặt ra cho Đảng, Chính phủ và nhân dân Việt Nam trong những thập niên tới là hãy làm, làm tốt, làm tốt hơn nữa những điều đã thỏa thuận. Đó cũng là điều đưa tư tưởng Hồ Chí Minh vào cuộc sống. Cuộc sống, và chỉ có thực tế cuộc sống, mới là điều minh chứng rõ rệt nhất việc thực hiện những điều mong muốn của kiến trúc sư mối tình hữu nghị, hợp tác giữa Việt Nam và Ấn Độ.

Thời gian là giá trị hiện hữu, vĩnh hằng. Còn chia thời, chia năm, chia tháng chỉ là sự quy ước của con người. Năm qua đi, tháng qua đi, thế giới chắc là sẽ còn đổi thay. Nhưng dù vật đổi sao dời, tình hữu nghị Việt Nam - Ấn Độ do Hồ Chí Minh đặt nền móng vẫn tươi thắm. Là một công dân nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam và là một người đam mê nghiên cứu Hồ Chí Minh, lại là một giảng viên của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, nơi có trụ sở của Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ, tôi tin tưởng chắc chắn về điều đó.

Viết vào tháng 5 năm 2015

*Giảng viên cao cấp Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh