ISRO tách liên kết vệ tinh SpaDeX: Đột phá công nghệ cho sứ mệnh vũ trụ tương lai

Thư viện

Copy

Khả năng này rất cần thiết cho các sứ mệnh tương lai của ISRO như thám hiểm Mặt Trăng, chuyến bay không gian có người và xây dựng trạm không gian riêng.

04:00 14-03-2025 Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ

Gần hai tháng sau khi Tổ chức Nghiên cứu Vũ trụ Ấn Độ (ISRO) thành công trong việc thể hiện khả năng ghép nối trên không gian, vào lúc 9h20 sáng thứ Năm, cơ quan này đã thực hiện thao tác tháo dỡ và tách liên kết hai vệ tinh SDX01 và SDX02. Khả năng ghép nối và tháo dỡ này được xem là yếu tố then chốt cho các sứ mệnh trong tương lai của ISRO.

Hai vệ tinh, SDX01 (Chaser) và SDX02 (Target), hiện đang hoạt động độc lập trên quỹ đạo. Thao tác vừa qua cho thấy ISRO đã thành công trong việc thực hiện các năng lực quan trọng như tiếp cận (rendezvous), ghép nối (docking) và tháo dỡ (undocking), đưa Ấn Độ trở thành quốc gia thứ tư, sau Hoa Kỳ, Nga và Trung Quốc, sở hữu được khả năng này.

Khi được hỏi lý do thao tác tháo dỡ được tiến hành gần hai tháng sau quá trình ghép nối, các quan chức ISRO cho biết: "Đây là lần đầu tiên chúng tôi thử nghiệm những khả năng này, nên chúng tôi không muốn mắc sai lầm gì. Chúng tôi đã nghiên cứu kỹ lưỡng mọi thứ trước khi thực hiện thao tác tháo dỡ." Cơ quan vũ trụ cũng có thể tiến hành thêm các thí nghiệm ghép nối và tháo dỡ nhằm cải thiện độ chính xác.

Trong một tuyên bố, ISRO khẳng định: "Các mô phỏng trên mặt đất và phân tích chi tiết đã là nền tảng để đạt được thao tác tháo dỡ thành công ngay từ lần thử đầu tiên. Nhiều bài kiểm tra mô phỏng các điều kiện trong quỹ đạo đã được lên kế hoạch và thực hiện tỉ mỉ nhằm chuẩn bị cho cơ hội tháo dỡ sớm nhất." Khung thời gian thực hiện thao tác tháo dỡ là từ ngày 10 đến 25 tháng 3.

Sứ mệnh Thí nghiệm Ghép Nối Vũ Trụ (SpaDeX) đã chứng kiến việc đưa hai vệ tinh nhỏ, khối lượng 220 kg, lên cùng một quỹ đạo, sau đó dần dần đưa chúng lại gần nhau, và cuối cùng được ghép nối vào sáng ngày 16 tháng 1. ISRO cũng đã thể hiện được khả năng chia sẻ điện năng và điều khiển đồng bộ cả hai vệ tinh như một hệ thống tổng hợp.

Khả năng này đóng vai trò quan trọng cho nhiều sứ mệnh lớn và phức tạp mà ISRO đã lên kế hoạch. Trong sứ mệnh Chandrayaan-4 – nhiệm vụ Mặt Trăng tiếp theo nhằm thu thập mẫu từ bề mặt Mặt Trăng – ISRO sẽ cần thực hiện hai lần ghép nối: một lần trên quỹ đạo Mặt Trăng và một lần trên quỹ đạo Trái Đất. Sau khi hạ cánh trên Mặt Trăng và thu thập mẫu, mô-đun tăng tốc (ascender module) sẽ bay trở lại với mô-đun chuyển giao (transfer module) đang chờ trên quỹ đạo Mặt Trăng. Mô-đun chuyển giao sau đó sẽ mang mẫu vật trở lại quỹ đạo Trái Đất, nơi nó sẽ gặp mô-đun tái nhập (re-entry module) được phóng riêng, có khả năng chịu nhiệt cao khi tái nhập vào khí quyển Trái Đất.

Trạm Vũ Trụ Bharatiya (Bharatiya Antariksha Station), dự kiến được ISRO xây dựng vào năm 2035, sẽ bao gồm năm mô-đun được phóng riêng lẻ và ghép nối trên không gian để tạo thành trạm không gian. Trạm Vũ Trụ Quốc tế (International Space Station) cũng sử dụng cơ chế tương tự để vận chuyển phi hành gia cũng như vật tư.

Đặc biệt, ISRO đã phát triển Hệ thống Ghép Nối Bharatiya (Bharatiya Docking System) riêng cho thí nghiệm này. Hệ thống được thiết kế theo tiêu chuẩn Hệ thống Ghép Nối Quốc tế (International Docking System Standard) được áp dụng cho các tàu vũ trụ đi đến Trạm Vũ Trụ Quốc tế. Hệ thống này có tính đối xứng (androgynous) – các hệ thống trên cả vệ tinh Chaser và Target đều giống hệt nhau. Tuy nhiên, thay vì sử dụng 24 động cơ như tiêu chuẩn quốc tế, hệ thống của ISRO chỉ sử dụng hai động cơ.

Source:

Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ