Ngày 1/6/2025, ông BVR Subrahmanyam – Giám đốc cơ quan tư vấn chính sách công của Chính phủ Ấn Độ (Niti Aayog) – khẳng định trên truyền hình rằng “Ấn Độ hiện là nền kinh tế lớn thứ tư, với quy mô GDP đạt 4.000 tỷ USD, theo dữ liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Ngày nay, Ấn Độ đã lớn hơn Nhật Bản”. Ông Subrahmanyam còn dự báo rằng trong khoảng 2,5–3 năm tới, Ấn Độ có thể chiếm vị trí nền kinh tế lớn thứ ba, chỉ sau Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Nhiều tờ báo và tạp chí Ấn Độ nhanh chóng trích dẫn tuyên bố của ông Subrahmanyam như là sự kiện mang tính biểu tượng, nhưng các chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng nhận định này có phần vội vàng, bởi cơ sở được dẫn chỉ là dự báo của IMF, không phải số liệu thực tế hiện thời. Trên thực tế, theo “Báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới 2025” (IMF World Economic Outlook 2025), GDP danh nghĩa của Ấn Độ vào năm tài khóa 2024–2025 ước tính khoảng 3,9 nghìn tỷ USD, còn của Nhật Bản là 4,02 nghìn tỷ USD (IMF, 2025). Như vậy, tính đến tháng 5/2025, Ấn Độ vẫn là nền kinh tế lớn thứ năm, xếp sau Hoa Kỳ, Trung Quốc, Đức và Nhật Bản.

Ngay ngày hôm sau, ông Arvind Virmani – chuyên gia kinh tế và thành viên Niti Aayog – đã làm rõ rằng Ấn Độ sẽ trở thành nền kinh tế lớn thứ tư vào năm tài khóa 2025–2026 (khoảng tháng 4/2025–3/2026), khi các số liệu chính thức được công bố. Ông Virmani nói: “Theo nhiều ước tính, khi dữ liệu năm 2025 được phát hành, GDP Ấn Độ sẽ vượt qua Nhật Bản, đưa chúng ta lên vị trí thứ tư toàn cầu. Do đó, có thể khẳng định Ấn Độ sẽ trở thành nền kinh tế lớn thứ tư vào năm 2025, và đến năm 2027–2028 sẽ vào tốp ba” (Arvind Virmani, trả lời báo giới, 2/6/2025).
Theo IMF, GDP Ấn Độ dự báo đạt 4.187 tỷ USD trong năm tài khóa 2025–2026, trong khi GDP Nhật Bản được dự báo là 4.186 tỷ USD cho năm dương lịch 2025. Như vậy, Ấn Độ sẽ chỉ vượt Nhật Bản với khoảng cách rất mong manh—chỉ 0,001 nghìn tỷ USD. Tuy nhiên, số liệu chính xác về năm tài khóa 2025–2026 của Ấn Độ chỉ được công bố vào tháng 5/2026, nên phải chờ đến thời điểm đó mới khẳng định chính xác. Ngoài ra, biến động tỷ giá giữa đồng rupee và đồng yên cũng có thể ảnh hưởng: nếu đồng yên tăng giá 1% so với rupee trước ngày 31/3/2026, Nhật Bản vẫn giữ vị trí lớn hơn.

IMF ước tính tốc độ tăng trưởng GDP Ấn Độ lần lượt là 6,2% năm 2026 và 6,3% năm 2027. Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (Reserve Bank of India) thì dự báo tốc độ tăng trưởng năm 2026 là 6,5%, giảm nhẹ so với con số kỳ vọng trước đó là 6,7%.
Dù quy mô GDP danh nghĩa của Ấn Độ tiến sát Nhật Bản, khoảng cách về mức sống còn rất lớn. Năm 2025, IMF dự báo GDP bình quân đầu người của Ấn Độ chỉ khoảng 2.880 USD, trong khi của Nhật Bản là 33.960 USD. Nếu tính theo sức mua tương đương (PPP), GDP bình quân đầu người của Ấn Độ khoảng 11.228 USD, nhưng vẫn thấp hơn con số 52.712 USD của Nhật Bản và 27.093 USD của Trung Quốc (IMF, 2025). Điều này cho thấy, ngay cả khi quy mô tổng sản phẩm kinh tế gần tương đương, Nhật Bản vẫn vượt xa về mức sống và phúc lợi xã hội.
Một phần lý do giúp Ấn Độ tiến nhanh là nền kinh tế Nhật Bản đang trong giai đoạn trì trệ kéo dài. Kể từ giữa thập niên 1990, GDP danh nghĩa của Nhật đã giảm từ 5,3 nghìn tỷ USD xuống còn 4,2 nghìn tỷ USD vào năm 2023, do tăng trưởng chậm, dân số già hóa và nợ công gia tăng. Trong khi đó, kinh tế Ấn Độ tăng trưởng nhanh với mức trung bình 6–6,5% trong ba thập niên qua. Tuy vậy, đa số dân số Ấn Độ vẫn sống ở ngưỡng nghèo, thiếu thốn dịch vụ y tế, giáo dục và các phúc lợi xã hội cơ bản.

Chuyên gia Alicia Garcia-Herrero (Natixis, Hong Kong) nhấn mạnh rằng chỉ nhìn vào quy mô GDP là chưa đủ để đánh giá sự phát triển. Cần đặt trọng tâm vào GDP bình quân đầu người và phân phối thu nhập, vì “Ấn Độ vẫn còn nhiều thách thức về bất bình đẳng”. Rajeswari Sengupta từ Đại học Phát triển Quốc tế Indira Gandhi, Mumbai cũng chỉ ra rằng, chất lượng tăng trưởng, nâng cao đời sống cho đại đa số người dân mới là yếu tố quan trọng: “Quy mô GDP lớn không phản ánh được tình trạng nghèo đói, chất lượng giáo dục và y tế đang rất kém ở nhiều vùng nông thôn của Ấn Độ”.
Tuyên bố Ấn Độ đã vượt Nhật Bản để trở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới mang tính biểu tượng, nhưng dựa trên dữ liệu chưa chính thức và chỉ là dự báo của IMF. Thực tế, phải đến cuối năm tài khóa 2025–2026 (tháng 5/2026) mới biết chắc liệu GDP Ấn Độ có vượt Nhật Bản hay không. Quan trọng hơn, quy mô GDP lớn chưa đồng nghĩa với mức sống cao; Ấn Độ còn phải giải quyết nhiều vấn đề cơ bản như giảm nghèo, cải thiện chất lượng giáo dục – y tế và thu hẹp khoảng cách giàu nghèo. Khi đó, việc nằm trong tốp đầu nền kinh tế thế giới mới thực sự trở nên đáng trân trọng.