BÁO CÁO ĐỀ DẪN

HỘI THẢO KHOA HỌC
“Hợp tác phát triển Việt Nam - Ấn Độ:
Tiếp cận từ góc độ văn hóa, xã hội, giáo dục và đào tạo”

GS. TS. Tạ Ngọc Tấn
Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng,
Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

Thưa các quý vị đại biểu, các vị khách quý, các nhà khoa học!

Cách đây hơn một tháng - vào ngày 11/5/2015 - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã khai trương Website Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ và tổ chức thành công Hội thảo khoa học lần thứ nhất “Hợp tác phát triển Việt Nam - Ấn Độ: tiếp cận từ góc độ kinh tế”. Hôm nay, tất cả chúng ta có mặt tại diễn đàn khoa học này để trao đổi, thảo luận về chủ đề “Hợp tác phát triển Việt Nam - Ấn Độ: tiếp cận từ góc độ văn hóa, xã hội, giáo dục, đào tạo”. Đây là Hội thảo khoa học lần thứ hai đặt tiền đề cho Hội thảo khoa học quốc tế “Hợp tác phát triển Việt Nam, ASEAN - Ấn Độ: Thực trạng và Triển vọng” được tổ chức vào dịp kỷ niệm ngày Quốc khánh Cộng hòa Ấn Độ và cũng là dịp kỷ niệm Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ tròn một tuổi.

Sự có mặt của các vị khách quý, các nhà khoa học, các nhà lãnh đạo, quản lý, các doanh nghiệp Việt Nam - Ấn Độ có mặt tại diễn đàn khoa học này sẽ tạo nên tiếng nói đa chiều, đa bản sắc, luận giải từ nhiều góc cạnh xoay quanh những chủ đề lớn trong quan hệ Việt Nam - Ấn Độ: văn hóa, xã hội, giáo dục, đào tạo.

Sự phân tích, đánh giá của các nhà khoa học, các vị khách quý sẽ làm sáng tỏ hơn, sâu sắc hơn nhãn quan chính trị, tầm nhìn xa trông rộng của các vị lãnh tụ kiệt xuất từng đặt nền tảng cho quan hệ Việt Nam - Ấn Độ; luận giải kỹ hơn nguyên nhân, thực trạng, triển vọng và đề xuất giải pháp góp phần thúc đẩy hợp tác phát triển Việt Nam - Ấn Độ trên bình diện văn hóa, xã hội, giáo dục, đào tạo phát triển lên tầm cao mới. Thay mặt Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và Ban Tổ chức Hội thảo, tôi nhiệt liệt chào mừng và gửi tới các quý vị đại biểu, các vị khách quý, các nhà khoa học lời chúc tốt đẹp nhất!

Thưa các quý vị đại biểu, các vị khách quý, các nhà khoa học!

Quan hệ hợp tác phát triển Việt Nam - Ấn Độ thời gian gần đây thể hiện rõ trên năm trụ cột chính: kinh tế; chính trị; văn hóa - giáo dục, khoa học, kỹ thuật; năng lượng và quốc phòng - an ninh. Cả năm trụ cột này đều có sự liên kết, bổ trợ cho nhau rất mật thiết, hỗ trợ nhau để đạt kết quả tổng thể tốt đẹp.

Từ khi hai nước Việt Nam - Ấn Độ thiết lập quan hệ đối tác chiến lược (2007) đến nay, mối quan hệ hợp tác chính trị đã phát triển hơn bao giờ hết. Hai bên liên tục trao đổi các chuyến thăm cấp cao, trong đó có cả Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã tới thăm Ấn Độ; về phía Ấn Độ, cả Tổng thống, Phó Tổng thống, Thủ tướng đã đến thăm Việt Nam. Các chuyến thăm này không chỉ tạo nền tảng, tạo động lực cho việc triển khai các thỏa thuận hợp tác, mà còn thắt chặt thêm độ tin cậy chính trị giữa hai nước, tạo điều kiện quan trọng cho việc mở rộng, phát huy hiệu quả hợp tác trong các lĩnh vực khác.

• Các nhà lãnh đạo Việt Nam - Ấn Độ đều khẳng định nhất quán ủng hộ quan hệ hữu nghị truyền thống và đối tác chiến lược hai nước và coi Việt Nam là trụ cột quan trọng nhất trong Chính sách Hướng Đông và Hành động Hướng Đông của Ấn Độ.
• Các nhà lãnh đạo Việt Nam - Ấn Độ nhất trí tăng cường các hoạt động trao đổi đoàn ở cấp cao và các cấp trên tất cả các kênh: kênh Đảng, Chính phủ, Quốc hội; hợp tác giữa các bộ, ngành, các địa phương và giao lưu nhân dân; khẳng định tiếp tục phát huy hiệu quả các cơ chế hợp tác hiện có như Ủy ban Liên chính phủ, Tham khảo chính trị, Đối thoại chiến lược, Đối thoại chính sách quốc phòng, hợp tác kinh tế, văn hóa, giáo dục, đào tạo, khoa học kỹ thuật, năng lượng…; thực hiện tốt các thỏa thuận đã được ký kết giữa hai nước; thúc đẩy thiết lập các cơ chế hợp tác mới phù hợp với yêu cầu phát triển quan hệ, hợp tác giữa hai nước.
• Các nhà lãnh đạo Việt Nam - Ấn Độ nhất trí cao về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, trong đó có vấn đề Biển Đông. Hai bên tiếp tục hợp tác tốt tại các diễn đàn quốc tế như ASEAN - Ấn Độ, Cấp cao Đông Nam Á (EAS), Hợp tác sông Hằng, sông Mêkông, Diễn đàn hợp tác Á – Âu (ASEM), Không liên kết, Hợp tác Nam - Nam và Liên hợp quốc; đẩy nhanh đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).
• Về vấn đề Biển Đông, các nhà lãnh đạo hai nước nhất trí nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không tại Biển Đông, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không đe dọa hay sử dụng vũ lực, tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Luật Biển của Liên hợp quốc năm 1982 và Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), ủng hộ việc sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử (COC). Ấn Độ nhất trí tiếp tục hợp tác thăm dò, khai thác dầu khí tại các vùng biển của Việt Nam ở Biển Đông.
• Về lĩnh vực văn hóa, giáo dục, đào tạo và các lĩnh vực khác, các nhà lãnh đạo nhất trí tăng cường hợp tác về văn hóa, giáo dục, đào tạo, khoa học công nghệ, ký thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực viễn thám, tổ chức hiệu quả Liên hoan Hữu nghị Việt Nam - Ấn Độ hai năm một lần; tăng cường hợp tác kết nối đường không, đường biển.

Từ thực tiễn hợp tác phát triển trên nhiều lĩnh vực, nhất là lĩnh vực chính trị, văn hóa, xã hội, giáo dục, đào tạo, chúng ta thấy rằng, những thành tựu đạt được đã có nhiều nét đột phá nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của hai nước. Vậy nên, để Hội thảo khoa học lần này đạt kết quả cao, tôi đề nghị các học giả, các vị khách quý tập trung thảo luận sâu những nội dung chủ yếu sau:

1. Bối cảnh khu vực và quốc tế cũng như tình hình trong nước của Việt Nam - Ấn Độ tác động đa chiều đến hợp tác phát triển Việt Nam - Ấn Độ trong các lĩnh vực: chính trị, văn hóa, xã hội, giáo dục và đào tạo.

2. Minh giải sâu hơn về nguyên nhân, thực trạng hợp tác phát triển Việt Nam - Ấn Độ trên các lĩnh vực chính trị, văn hóa, xã hội, giáo dục, đào tạo, truyền thông; vai trò, tác động, tầm quan trọng của quan hệ hợp tác phát triển Việt Nam - Ấn Độ đối với các nước trong khu vực và thế giới.

3. Luận giải kỹ hơn các điều kiện, động lực và các giải pháp thúc đẩy hợp tác phát triển Việt Nam - Ấn Độ trên các lĩnh vực chính trị, văn hóa, xã hội; giáo dục, đào tạo, truyền thông, trong đó chú ý phân tích, làm rõ ảnh hưởng của những nét tương đồng và khác biệt về văn hóa Việt Nam - Ấn Độ.

4. Cung cấp những luận chứng chủ yếu góp phần trả lời câu hỏi vì sao sự hợp tác phát triển về văn hóa, giáo dục, đào tạo và truyền thông giữa Việt Nam - Ấn Độ vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của mỗi nước?

5. Phân tích kỹ những rào cản ảnh hưởng đến hợp tác phát triển Việt - Ấn như: Cách tiếp cận về địa chính trị, địa kinh tế, sự khác biệt về văn hóa, tôn giáo, dân tộc, phong tục, tập quán, khoảng cách địa lý, điều kiện hạ tầng giao thông, truyền thống, khuôn khổ pháp lý, những tác động ngoại biên khác,...

Một lần nữa, tôi xin cảm ơn các nhà khoa học, các vị khách quý, các nhà lãnh đạo, quản lý, các doanh nhân đã có mặt tham gia Hội thảo khoa học lần này. Chúc các quý vị, các bạn Ấn Độ, Việt Nam mạnh khỏe, hạnh phúc. Chúc Hội thảo “Hợp tác phát triển Việt Nam - Ấn Độ: tiếp cận từ góc độ văn hóa, xã hội, giáo dục, đào tạo” thành công tốt đẹp.

Xin trân trọng cảm ơn!