Phát biểu của đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Bí thư Trung ương Đảng,
Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương,
Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh,
tại hội thảo: “Hợp tác phát triển Việt Nam - Ấn Độ
về an ninh năng lượng trong bối cảnh mới” 

Thưa các quý vị đại biểu, các vị khách quý Ấn Độ và Việt Nam

Hôm nay, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh rất vui mừng được chào đón các nhà lãnh đạo, quản lý, các vị khách quý, các nhà khoa học, các doanh nhân Ấn Độ và Việt Nam đến dự Hội thảo khoa học quốc tế “Hợp tác phát triển Việt Nam - Ấn Độ về an ninh năng lượng trong bối cảnh mới”.

Cùng với những hoạt động song phương tích cực và sôi nổi như: Tổng thống Ấn Độ Ram Nath Kovind thăm Việt Nam và cùng Tổng Bí thư, Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam Nguyễn Phú Trọng chứng kiến lễ ký kết Bản ghi nhớ Hợp tác giữa Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh với Đại học Jawaharlal Nehru; Phó Tổng thống Ấn Độ Venkaiah Naidu đến thăm Việt Nam và dự lễ Vesak Liên hợp quốc, kỷ niệm 90 năm Đại thi hào Tagore đến thăm Việt Nam cùng nhiều diễn đàn doanh nghiệp, tọa đàm, hội thảo về quan hệ Việt Nam - Ấn Độ, Hội thảo hôm nay tiếp tục là một minh chứng sinh động về mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Ấn Độ ngày càng đi vào chiều sâu, thiết thực và hiệu quả.

Thưa quý vị đại biểu!

An ninh năng lượng là vấn đề an ninh phi truyền thống có ý nghĩa sống còn đối với sự phát triển của nhiều quốc gia, đặc biệt là những nước đang trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Việt Nam và Ấn Độ là hai nền kinh tế phát triển rất năng động ở châu Á. Tuy nhiên, tốc độ phát triển nhanh cùng với quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa cũng làm tăng nhanh mức tiêu thụ năng lượng ở hai nước, tạo ra sức ép lớn cho việc cân bằng quan hệ giữa cung và cầu năng lượng.

Hợp tác năng lượng Việt Nam - Ấn Độ có nhiều tiềm năng phát triển và là cấu phần quan trọng trong quan hệ hợp tác giữa hai nước. Việt Nam và Ấn Độ đều sở hữu những nguồn năng lượng đa dạng, nhất là nguồn năng lượng tái tạo. Cơ cấu năng lượng của hai nước đã có những chuyển dịch tích cực: từ chỗ chủ yếu khai thác các loại năng lượng hóa thạch truyền thống sang một cơ cấu năng lượng tổng hợp, có nhiều nguồn năng lượng mới, năng lượng tái tạo.

Ngay từ năm 2007, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2050. Hiện tại, Việt Nam đã xây dựng Đề án Quy hoạch phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2016-2025, định hướng đến năm 2035, xác định rõ quan điểm, mục tiêu và định hướng đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia theo hướng đa dạng hóa nguồn năng lượng, tăng cường khai thác các nguồn năng lượng mới, năng lượng tái tạo, sử dụng hiệu quả, tiết kiệm năng lượng, phát triển các thị trường năng lượng có năng lực cạnh tranh, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Trong những năm qua, Chính phủ Ấn Độ cũng đã có nhiều nỗ lực và sáng kiến khắc phục tình trạng thiếu hụt năng lượng bằng cách tìm kiếm, phát triển những nguồn năng lượng mới. Việc thành lập riêng Bộ Điện năng và Bộ Năng lượng mới và tái tạo cho thấy, chính phủ Ấn Độ rất quan tâm vấn đề an ninh năng lượng, đặc biệt là sản xuất năng lượng tái tạo cho mục tiêu phát triển bền vững.

Tuyên bố chung của các chuyến thăm cấp cao của lãnh đạo Việt Nam và Ấn Độ gần đây đều xác định rõ hợp tác năng lượng là trụ cột thứ ba trong năm trụ cột của quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Ấn Độ. Theo đó, hợp tác hai nước về năng lượng được triển khai trên 4 lĩnh vực chính là: năng lượng hạt nhân, dầu khí, năng lượng điện và năng lượng tái tạo.

Về năng lượng hạt nhân, Việt Nam và Ấn Độ đang triển khai nhiều hoạt động hợp tác quan trọng. Chính phủ Ấn Độ đã viện trợ cho Việt Nam thành lập Trung tâm đào tạo Việt Nam - Ấn Độ tại Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt; tặng cho bệnh viện Ung bướu Cần Thơ thiết bị điều trị Bhabhatron II Teletherapy; cử chuyên gia Ấn Độ sang Việt Nam vận hành và đào tạo cán bộ chuyên môn cho Việt Nam cũng như mời cán bộ chuyên môn của Việt Nam sang đào tạo tại Ấn Độ. Việt Nam và Ấn Độ đã thực hiện thỏa thuận vận chuyển nguồn Coban-60 từ Ấn Độ sang Việt Nam, mở ra hướng hợp tác mới về lò phản ứng, y học hạt nhân, ứng dụng kỹ thuật hạt nhân cho điều trị ung thư tại Việt Nam.

Về lĩnh vực dầu khí, Ấn Độ là một trong những nước sớm có hợp tác với Việt Nam. Năm 1988, Việt Nam đã mời Ấn Độ thăm dò khai thác lô 06.1 gồm hai mỏ khí tự nhiên ngoài khơi biển Vũng Tàu. Năm 2006, công ty trách nhiệm hữu hạn dầu mỏ và khí tự nhiên Ấn Độ Videsh được phép thăm dò lô 127 và 128 trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ở Biển Đông. Ấn Độ và Việt Nam cũng đã ký nhiều biên bản thăm dò dầu khí chung.

Về lĩnh vực điện năng, từ năm 2007, Ấn Độ dành cho Việt Nam khoản tín dụng ưu đãi trị giá 45 triệu USD cho Dự án Thủy điện Nậm Chiến. Năm 2009, Ấn Độ cho Việt Nam vay khoản tín dụng trị giá 19,5 triệu USD để xây dự án thủy điện ở Nậm Trai tỉnh Sơn La, thủy điện Yan Tann Sien ở Lâm Đồng và thủy điện Nậm He tỉnh Điện Biên. Dự án hợp tác đầu tư khí gas giữa công ty Roseft Ấn Độ và Petro Việt Nam cung cấp nguyên liệu cho sản xuất điện của Việt Nam đã đi vào vận hành. Ấn Độ cũng đã đầu tư khoảng 2,2 tỷ USD vào dự án Nhà máy nhiệt điện Long Phú II, tại Sóc Trăng.

Về lĩnh vực năng lượng tái tạo, tính đến năm 2018, Ấn Độ đã có 176 dự án đầu tư ở Việt Nam với tổng vốn đầu tư đạt khoảng 814 triệu USD. Nhiều tập đoàn lớn của Ấn Độ đã đầu tư vào phát triển năng lượng tái tạo tại Việt Nam như: dự án sản xuất điện mặt trời tại Bình Thuận của tập đoàn TATA; dự án đầu tư xây dựng nhà máy năng lượng tái tạo công suất 1000 MW của tập đoàn Adani; dự án đầu tư của tập đoàn Suzlon để sản xuất thiết bị tua bin điện gió và xây dựng các cánh đồng điện gió tại Ninh Thuận, Bình Thuận, Đắc Lắc và Bình Định,…

Nhìn chung, hợp tác Việt Nam - Ấn Độ về an ninh năng lượng trong những năm qua đã đạt được những thành quả đáng khích lệ, song vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, kỳ vọng của mỗi nước. Cho đến nay, hai nước vẫn chưa có những hình thức tổng kết, đánh giá hiệu quả hợp tác, bài học kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp nhằm tháo gỡ những rào cản, phát huy tiềm năng và thúc đẩy hợp tác hơn nữa trong lĩnh vực này.

Để hội thảo mang lại kết quả tốt và có nhiều ý nghĩa thiết thực, xin đề nghị các quý vị đại biểu thảo luận sâu những nội dung chính sau:

Thứ nhất, phân tích, đánh giá vấn đề an ninh năng lượng trong bối cảnh mới, nhất là dưới tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những gợi mở cho chính sách an ninh năng lượng mới của Việt Nam và Ấn Độ.

Thứ hai, đánh giá thực trạng và chính sách an ninh năng lượng của Việt Nam và Ấn Độ; thực trạng và tiềm năng hợp tác Việt Nam - Ấn Độ trong lĩnh vực an ninh năng lượng; chỉ ra những thành tựu đạt được và những rào cản trong hợp tác năng lượng giữa hai nước; đặc biệt đánh giá khả năng đầu tư vào phát triển lĩnh vực năng lượng của các doanh nghiệp hai nước.

Thứ ba, đề xuất các giải pháp, kiến nghị góp phần thúc đẩy hơn nữa hợp tác Việt Nam - Ấn Độ về an ninh năng lượng trong bối cảnh mới, phát huy tiềm năng, lợi thế của mỗi nước, góp phần triển khai mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước ngày một thiết thực, hiệu quả.

Thưa quý vị đại biểu!

Hội thảo khoa học “Hợp tác phát triển Việt Nam - Ấn Độ về an ninh năng lượng trong bối cảnh mới” là cơ hội để chúng ta trao đổi, đề xuất nhiều ý kiến bổ ích góp phần thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác giữa hai nước trên lĩnh vực năng lượng, từ đó làm phong phú, sâu sắc hơn quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Ấn Độ vì sự phồn vinh của mỗi nước, vì hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực và thế giới.

Chúc các quý vị đại biểu sức khỏe, hạnh phúc và nhiều thành công.

Chúc Hội thảo thành công tốt đẹp.

Trân trọng cảm ơn!