Ấn Độ là một trong những quốc gia có tỷ lệ phụ nữ tham gia lao động thấp nhất thế giới. Phụ nữ chỉ chiếm 29% lực lượng lao động ở Ấn Độ. Các học giả đã xác định được một loạt lý do đằng sau tỷ lệ tham gia lao động thấp này. Phân công lao động theo giới tính nghiêm ngặt đồng nghĩa với việc phụ nữ phải gánh vác phần lớn gánh nặng chăm sóc (như chăm sóc trẻ em và người già, nấu ăn, dọn dẹp, kiếm củi, chăm sóc vườn rau và may vá), khiến họ có ít thời gian để làm công việc được trả lương bên ngoài gia đình. Các chuẩn mực văn hóa xã hội cũng ngăn cản phụ nữ tìm kiếm việc làm bên ngoài gia đình. Ví dụ, phụ nữ và trẻ em gái thường cần sự cho phép của các thành viên trong gia đình trước khi đưa ra quyết định về giáo dục hoặc việc làm, một số công việc được coi là không phù hợp với phụ nữ và có những hạn chế về thời gian họ có thể dành cho hoạt động ngoài trời. Hơn nữa, với tình trạng tạo việc làm kém trong nền kinh tế, phụ nữ ngày càng bị từ chối tiếp cận thị trường lao động.

Tuy nhiên, có lĩnh vực mà phụ nữ chiếm ưu thế, đó là nông nghiệp. Nông nghiệp ở Ấn Độ phụ thuộc rất nhiều vào lực lượng lao động nữ. Trong giai đoạn 2023–2024, tỷ lệ lao động nữ trong nông nghiệp là khoảng 64,4%, cao hơn đáng kể so với tỷ lệ tham gia của nam giới là 36,3%. Sự áp đảo của phụ nữ trong nông nghiệp thường được mô tả trong các tài liệu là "nữ tính hóa nông nghiệp Ấn Độ". Tỷ lệ phụ nữ làm việc trong nông nghiệp ở Ấn Độ đã giảm liên tục từ 78% vào năm 1991 xuống còn 54% vào năm 2019. Tuy nhiên, đã có sự gia tăng đáng kể về tỷ lệ này sau năm 2019. Nhiều nghiên cứu kinh tế cho rằng, sự gia tăng việc làm của phụ nữ trong nông nghiệp này là do các cuộc khủng hoảng về sức khỏe và tài chính do đại dịch COVID-19 gây ra. Các nghiên cứu, bao gồm Nanda, M. và Ghosh, S. (2025) và Leder, S. (2022), liên kết sự nữ tính hóa nông nghiệp với tình trạng di cư của nam giới và kết luận rằng, các quy ước giới tính truyền thống vẫn hạn chế vị trí của phụ nữ. Nam giới và phụ nữ thường đảm nhiệm các nhiệm vụ khác nhau trong nông nghiệp. Phụ nữ chủ yếu tham gia vào các công việc gieo hạt, cấy, làm cỏ, vệ sinh đồng ruộng, thu hoạch, tưới tiêu, làm sạch nông sản và bảo quản. Những công việc này phức tạp và tốn thời gian, đồng thời là một khía cạnh quan trọng của quá trình canh tác và sau thu hoạch. Những công việc này thường được thực hiện thủ công.

Mặc dù phụ nữ đóng vai trò trung tâm trong nông nghiệp, nhưng phụ nữ lại có rất ít quyền tự chủ trong việc ra quyết định và thu nhập. Phụ nữ làm công ăn lương trong nông nghiệp cũng được trả lương thấp hơn so với nam giới. Nhà kinh tế học Jayati Ghosh cho biết, mặc dù phụ nữ đóng vai trò nổi bật trong nông nghiệp, họ hầu như không được công nhận là nông dân. Chỉ 13% phụ nữ nông thôn tham gia nông nghiệp có quyền sở hữu đất đứng tên mình. Ngay cả trong trường hợp đăng ký chung quyền sở hữu đất, Ghosh cho rằng phụ nữ hầu như không có quyền kiểm soát đối với quyền sở hữu thực tế. Phụ nữ nông dân cũng không được tiếp cận đầy đủ các chương trình của chính phủ dành cho nông dân. Ví dụ, tỷ lệ phụ nữ tham gia Chương trình Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana chỉ chiếm 16% đối với vụ mùa Rabi (vụ mùa đông) năm 2024. Một trong những tiêu chí đủ điều kiện là sở hữu giấy chứng nhận quyền sở hữu đất đai hợp lệ và được chứng thực hoặc hợp đồng sở hữu đất đai hợp lệ. Tiêu chí này làm giảm phạm vi quyền được bảo hiểm cây trồng của phụ nữ.

Việc củng cố vị thế của phụ nữ nông dân - do ngành nông nghiệp sử dụng phần lớn lao động nữ và phụ thuộc rất nhiều vào lực lượng lao động nữ - phục vụ hai mục đích. Thứ nhất, các sáng kiến ​​giảm bất bình đẳng giới tiếp cận được nhiều đối tượng hơn. Thứ hai, nó củng cố ngành nông nghiệp, từ đó tăng cường hơn nữa an ninh lương thực.

Các biện pháp can thiệp nhằm tăng cường phạm vi bảo hiểm cho nữ nông dân đòi hỏi những thay đổi lớn về tiêu chí đủ điều kiện, chẳng hạn như bảo hiểm cho phép nông dân được hưởng quyền lợi, bất kể quyền sở hữu đất đai. Một cuộc khảo sát sơ bộ có thể cung cấp những hiểu biết sâu sắc hơn về những thách thức liên quan đến phạm vi bảo hiểm cho nữ nông dân. Mặt khác, cần phải nỗ lực hơn nữa để đảm bảo quyền sở hữu đất đai cho phụ nữ. Về vấn đề này, Ấn Độ có thể học hỏi từ Chương trình Đăng ký Đất đai Có hệ thống của Rwanda (2009-2013), chương trình đã đăng ký gần 19% đất nông nghiệp của quốc gia này dưới tên cá nhân phụ nữ và 49% dưới tên chung. Chương trình này đã đảm bảo quyền sở hữu đất đai của phụ nữ bằng cách hợp thức hóa quyền sở hữu đất đai. Một khóa học mở của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO) cho biết trong các cuộc phỏng vấn và thảo luận nhóm tập trung để đánh giá chương trình, phụ nữ cho biết họ cảm thấy được trao quyền nhiều hơn, có ảnh hưởng lớn hơn trong việc ra quyết định của hộ gia đình và cảm thấy tự tin hơn khi vay vốn ngân hàng.

Quá trình ra quyết định, phân công lao động và sự tham gia thị trường của các hộ gia đình sở hữu đất đai chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi các chuẩn mực văn hóa và cấu trúc xã hội lâu đời. Các can thiệp ở những cấp độ này đòi hỏi một cách tiếp cận sâu sắc hơn, lâu dài hơn và có hệ thống hơn. Tuy nhiên, những bước nhỏ hơn cũng quan trọng không kém và có tiềm năng góp phần củng cố vị thế của phụ nữ trong nông nghiệp. Một bước nhỏ là nâng cao năng lực tiếp cận thông tin cho phụ nữ nông dân, điều này đòi hỏi cách tiếp cận đa diện, chẳng hạn như:

1. Giáo dục phụ nữ tiếp cận và hiểu thông tin liên quan đến nông nghiệp thông qua giao diện kỹ thuật số: Các dịch vụ thông tin, như dịch vụ dự báo thời tiết nông nghiệp, có sẵn thông qua các giao diện kỹ thuật số như điện thoại di động và trang web. Khả năng đọc của phụ nữ nông dân và khả năng tiếp cận điện thoại di động hoặc hệ thống máy tính của họ là vấn đề đáng quan tâm. Đào tạo về cách tiếp cận và hiểu thông tin liên quan đến nông nghiệp giúp phụ nữ nông dân đưa ra quyết định và hành động sáng suốt.

2. Thu hút nữ cán bộ khuyến nông: Một nghiên cứu dựa trên thông tin sơ cấp cho thấy nam giới chiếm ưu thế trong các dịch vụ nông nghiệp của chính phủ. Điều này thường dẫn đến giảm tương tác giữa nữ nông dân và cán bộ khuyến nông do các chuẩn mực giới phổ biến. Cán bộ khuyến nông nữ có thể sẽ có vị thế tốt hơn trong việc giao tiếp với nông dân nữ.

3. Xây dựng cơ sở dữ liệu liên lạc của nông dân nữ: Những hạn chế về di chuyển có thể là trở ngại đối với nông dân nữ nếu thông tin nông nghiệp được chia sẻ thông qua các cuộc họp công khai. Cơ sở dữ liệu này sẽ giúp cán bộ khuyến nông tiếp cận và tương tác với các nhóm nông dân nữ nhỏ hơn.

4. Các khóa đào tạo được thiết kế riêng: Các khóa đào tạo kỹ năng và các cuộc họp dành cho nông dân đã được triển khai, thường do Sở Nông nghiệp Nhà nước, Trung tâm Khuyến nông (KVK) và các trường Đại học Nông nghiệp Nhà nước quản lý. Việc thiết kế các khóa đào tạo và cuộc họp phù hợp với nhu cầu của nông dân nữ và đảm bảo sự tham gia của họ là một bước quan trọng. Có những trường hợp các sáng kiến ​​được thiết kế riêng. Ví dụ, Liên minh Nông nghiệp Cuộc sống Tốt đẹp hơn (BLFA) quản lý 12 trung tâm cộng đồng do các nữ nông dân sản xuất nhỏ được đào tạo điều hành, cung cấp các dịch vụ khuyến nông và đầu vào cho các nông dân sản xuất nhỏ khác.

Tỷ trọng nông nghiệp trong Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Ấn Độ đang giảm. Ngân sách Liên bang 2025-2026 đã khơi dậy hy vọng trong việc nâng cao hiệu suất của ngành. Hy vọng này nằm ở việc trao quyền cho lực lượng lao động chính trong nông nghiệp, đó là phụ nữ. Con đường phía trước là đảm bảo thông tin liên quan đến nông nghiệp đến được với tất cả phụ nữ nông dân và họ có thể hiểu được một cách hiệu quả. Phụ nữ nông dân được trang bị kiến ​​thức sẽ có nhiều khả năng tự đưa ra lựa chọn và quyết định tốt hơn.