Ngày 7/5/2025, Ấn Độ đã phát động các cuộc không kích nhằm vào Pakistan và vùng Kashmir do Pakistan quản lý, một hành động mà phía láng giềng gọi là “hành động gây hấn trắng trợn” khi căng thẳng giữa hai nước sở hữu vũ khí hạt nhân gia tăng sau vụ tấn công làm chết nhiều du khách tại khu vực Kashmir do Ấn Độ kiểm soát.

Chính quyền New Delhi cho biết Chiến dịch Sindoor đã nhắm vào chín mục tiêu thuộc địa phận Pakistan, gồm những cơ sở “hạ tầng khủng bố” và nơi từ đó các vụ tấn công nhằm vào Ấn Độ được tổ chức. Người phát ngôn quân đội Ấn Độ khẳng định các mục tiêu này đã bị phá hủy hoàn toàn.

Tên gọi “Sindoor” (từ trong tiếng Hindi chỉ màu đỏ vermilion, một loại bột màu đỏ mà phụ nữ Hindu thường vẽ lên trán khi đã kết hôn) là một ám chỉ đối với những góa phụ còn lại sau vụ tấn công ngày 22 tháng 4, khiến 26 người thiệt mạng, phần lớn là tín đồ Hindu. Ấn Độ cáo buộc Pakistan đứng sau vụ thảm sát này, song Pakistan bác bỏ mọi liên quan. Trước cuộc không kích, hai bên đã trục xuất nhà ngoại giao, công dân của nhau, đóng cửa biên giới và cấm không phận dành cho máy bay của bên kia.

Dưới đây là những mốc sự kiện chính của các cuộc xung đột giữa hai nước kể từ sau cuộc đại phân ly đẫm máu năm 1947 do thực dân Anh sắp đặt:

1947 — Chỉ vài tháng sau khi thực dân Anh chia tách Ấn Độ thành hai quốc gia với đa số dân cư Hindu ở Ấn Độ và đa số dân cư Hồi giáo ở Pakistan, hai quốc gia mới bùng nổ cuộc chiến đầu tiên vì tranh chấp kiểm soát vùng Kashmir có đa số dân cư Hồi giáo, vốn khi đó là một vương quốc do một vị vua Hindu cai trị. Cuộc chiến tàn khốc này khiến hàng nghìn người thiệt mạng và kết thúc vào năm 1948.

1949 — Đường ranh giới ngừng bắn do Liên Hiệp Quốc làm trung gian được thiết lập, chia cắt Kashmir giữa Ấn Độ và Pakistan, kèm điều khoản tiến hành cuộc trưng cầu ý dân do LHQ bảo trợ để người dân tại đây quyết định theo về Pakistan hay Ấn Độ. Tuy nhiên, cuộc trưng cầu đó từ đó đến nay vẫn chưa bao giờ được tổ chức.

1965 — Hai nước lại bước vào cuộc chiến lần thứ hai vì Kashmir. Hàng nghìn binh sĩ và dân thường thiệt mạng trong các cuộc giao tranh ác liệt nhưng không bên nào đạt được thắng lợi rõ ràng. Liên Xô và Hoa Kỳ can thiệp điều đình, dẫn tới lệnh ngừng bắn vào tháng 9/1965. Các vòng đàm phán tại Tashkent kéo dài đến tháng 1/1966, kết thúc bằng việc cả hai bên hoàn trả vùng lãnh thổ chiếm đóng trong thời chiến và rút quân về vị trí cũ.

1971 — Ấn Độ can thiệp vào cuộc chiến giành độc lập của Đông Pakistan, dẫn đến việc vùng lãnh thổ này tách ra thành nước Bangladesh mới. Ước tính có khoảng 3 triệu người thiệt mạng trong xung đột này.

1972 — Ấn Độ và Pakistan ký kết hiệp định hòa bình tại Simla, chính thức đặt tên cho lằn ranh ngừng bắn ở Kashmir là “Đường Kiểm soát” (Line of Control – LoC). Cả hai bên đều triển khai thêm lực lượng dọc biên giới, biến khu vực này thành một dải phòng tuyến quân sự được củng cố rất mạnh.

1989 — Nhóm ly khai Kashmir khởi xướng cuộc nổi dậy đẫm máu chống lại Ấn Độ. Quân đội Ấn Độ đáp trả bằng các biện pháp mạnh tay, đẩy mối quan hệ ngoại giao và quân sự giữa New Delhi và Islamabad vào tình trạng căng thẳng gay gắt.

1999 — Quân đội Pakistan và các tay súng ly khai Kashmir chiếm giữ một số đỉnh núi cao trong dãy Himalaya, thuộc vùng lãnh thổ do Ấn Độ kiểm soát. Ấn Độ đáp trả bằng không kích và pháo kích. Ít nhất 1.000 chiến binh hai bên thiệt mạng trong hơn 10 tuần giao tranh, khiến thế giới lo ngại xung đột có thể leo thang thành đối đầu hạt nhân. Cuối cùng, Hoa Kỳ đứng ra làm trung gian hòa giải, chấm dứt bạo lực.

2016 — Các phần tử vũ trang trà trộn vào một căn cứ quân đội tại Kashmir do Ấn Độ kiểm soát, khiến ít nhất 18 binh sĩ thiệt mạng. Đáp lại, Ấn Độ triển khai lực lượng đặc nhiệm vượt khu vực kiểm soát của Pakistan, tuyên bố tiêu diệt nhiều nghi phạm khủng bố trong các “cuộc tấn công có độ chính xác cao”. Pakistan phủ nhận các cuộc tấn công đó xảy ra, song vụ việc dẫn đến nhiều ngày đụng độ biên giới, khiến cả dân thường và binh sĩ hai bên thương vong.

2019 — Mối quan hệ hai nước lại trở nên căng thẳng đến mức cận kề chiến tranh sau khi một phần tử ly khai Kashmir lái xe chất nổ tấn công đoàn xe quân sự Ấn Độ, làm chết 40 binh sĩ. Ấn Độ đáp trả bằng loạt không kích vào các mục tiêu bên trong lãnh thổ Pakistan, khẳng định phá hủy một cơ sở huấn luyện khủng bố. Pakistan sau đó bắn hạ một chiến đấu cơ Ấn Độ và bắt giữ phi công, trước khi thả ông này nhằm hạ nhiệt căng thẳng.

2025 — Các phần tử vũ trang tấn công du khách Ấn Độ tại thị trấn nghỉ dưỡng Pahalgam, vùng Kashmir do Ấn Độ quản lý, giết hại 26 người, phần lớn theo đạo Hindu. Chính quyền Ấn Độ buộc tội Pakistan đứng sau vụ tấn công, điều mà Islamabad kiên quyết phủ nhận, và tuyên bố sẽ trả đũa. Căng thẳng giữa hai nước leo thang lên mức cao nhất kể từ năm 2019: hai bên hủy bỏ thị thực của công dân, trao hồi hương ngoại giao viên, đóng cửa cửa khẩu duy nhất trên bộ và cấm không phận của nhau. New Delhi cũng đình chỉ hiệp ước chia sẻ nguồn nước quan trọng với Islamabad.

Đến ngày 7/5/2025, Ấn Độ khởi xướng “Chiến dịch Sindoor” bằng việc phóng tên lửa hành trình và thực hiện không kích vào chín mục tiêu tại Pakistan và vùng Azad Kashmir. Lần tiếp cận sâu nhất bên trong Pakistan kể từ cuộc chiến năm 1971. Pakistan lập tức tuyên bố sẽ trả đũa. Song song với không kích, phía Pakistan đáp trả bằng đợt pháo kích dày đặc vào Jammu. Đến ngày 10/5, sau vài ngày giao tranh căng thẳng, hai bên đồng ý lệnh ngừng bắn, chấm dứt đợt xung đột vũ trang năm 2025.

Kể từ sau cuộc đại phân ly năm 1947 dưới sức ép của thực dân Anh, mâu thuẫn Ấn Độ–Pakistan luôn chịu ảnh hưởng nặng nề của di sản thực dân: biên giới do người Anh vẽ đã cắt ngang cộng đồng, gia tăng lòng hận thù và xung đột tôn giáo. Các cuộc chiến liên tiếp từ 1947 đến nay phản ánh hệ quả dai dẳng của việc “chia để trị” mà thực dân Anh áp đặt. Mặc dù Ấn Độ và Pakistan đều khẳng định chủ quyền và tự vệ, điều quan trọng là nhìn nhận mọi xung đột vùng Nam Á không chỉ dừng ở yếu tố tôn giáo hay lãnh thổ, mà còn là hậu quả của quá trình chia cắt bất công và chính sách ngoại giao nhằm duy trì ảnh hưởng của các cường quốc.