Thỏa thuận phòng thủ giữa Ả Rập Xê Út và Pakistan đánh dấu một bước chuyển từ hợp tác bí mật sang cam kết tập thể công khai, với ngôn ngữ gần tương tự Điều 5 trong Hiệp ước NATO. Về bản chất, văn bản này mở rộng chiều sâu chính trị và quân sự của quan hệ Riyadh–Islamabad; về hệ quả khu vực, nó đặt lại nhiều phương trình chiến lược ở vùng Vịnh và Nam Á, nhất là đối với New Delhi - một đối tác kinh tế trọng yếu của Riyadh nhưng cũng là đối thủ địa chính trị lâu dài của Islamabad.

Thứ nhất, về quan hệ Ấn Độ  - Ả Rập Xê Út: Ấn Độ đã trong nửa thập kỷ qua đầu tư mạnh mẽ ngoại giao và kinh tế nhằm nâng tầm quan hệ với Ả Rập Xê Út từ năng lượng, đầu tư tới di dân lao động. Một cam kết phòng thủ với Pakistan làm tăng chi phí chính trị của Riyadh mỗi khi vị trí của Ấn Độ bị xem là đối nghịch với lợi ích Pakistan. Dù không đủ để đảo ngược quan hệ kinh tế sâu rộng, thỏa thuận này làm gia tăng yêu cầu thận trọng trong hợp tác an ninh, tức New Delhi phải cân bằng giữa nhu cầu tiếp cận nguồn dầu, đầu tư, và bảo đảm không để quan hệ an ninh Riyadh - Islamabad bó buộc lợi ích Ấn Độ.

Thứ hai, tín hiệu răn đe hạt nhân và hệ lụy nhận thức: Phát ngôn của giới lãnh đạo Pakistan về khả năng mở rộng "tính năng" chương trình hạt nhân sang Ả Rập Xê Út, dù mơ hồ và đầy rủi ro pháp lý, tạo ra một bóng mây nhận thức. Với Ấn Độ, vấn đề không chỉ là nguy cơ chuyển giao kỹ thuật hay bố trí vũ khí vì điều này sẽ kích hoạt phản ứng toàn cầu và khó khả thi về mặt pháp lý, mà là nguy cơ hình thành “chiếc ô” nhận thức, tức Ả Rập Xê Út có sự bảo đảm chiến lược khiến Riyadh có thể hành xử với niềm tin mới trong các bàn đàm phán khu vực. Nhận thức này có thể làm thay đổi tính toán chiến lược Ấn Độ trong khủng hoảng với Pakistan: Islamabad có thể cảm thấy được khích lệ để leo thang chính trị hay quân sự với niềm tin vào một hậu thuẫn khu vực.

Thứ ba, tác động lên an ninh biển và hoạt động hàng hải và hàng không: Ấn Độ đã mở rộng hiện diện hải quân tại Vịnh Aden và biển Ả Rập vì các nhiệm vụ bảo đảm an toàn hàng hải và bảo vệ vận tải năng lượng. Một trục Ả Rập Xê Út - Pakistan chặt chẽ có thể làm phức tạp các thủ tục giải tỏa va chạm, từ diễn tập chung, tuần tra phối hợp tới chia sẻ tình báo và làm dấy lên lo ngại rằng những hoạt động quân sự thông thường có thể bị giải mã như tín hiệu chính trị trong bối cảnh khủng hoảng Ấn Độ - Pakistan. Do đó, New Delhi cần ưu tiên thiết lập đường dây liên lạc quân sự và quy tắc khu vực với các đối tác Vịnh để giảm nguy cơ hiểu lầm.

Thứ tư, hệ lụy đối với các dự án kết nối và kinh tế: Ấn Độ đặt nhiều kỳ vọng vào sáng kiến kết nối Ấn Độ - Trung Đông - Châu Âu (IMEC) như một đối trọng với Sáng kiến Vành đai, Con đường của Trung Quốc. Nếu Riyadh bị ràng buộc bởi nhãn quan an ninh cân bằng với Pakistan, vị thế định tuyến, tiêu chuẩn và ưu tiên thương mại trong các hành lang kết nối có thể chịu áp lực cân nhắc lợi ích Pakistan, làm giảm khả năng Ấn Độ định hình các tiêu chuẩn thương mại và an ninh kỹ thuật trong dự án.

Chính sách khả dĩ của Ấn Độ

Từ lăng kính quan điểm thực dụng, Ấn Độ khó có thể hoặc không nên đáp trả bằng phương án đối đầu công khai với Riyadh. Thay vào đó, chính sách hiệu quả sẽ là sự kết hợp của: (1) gia tăng ngoại giao cao cấp với Ả Rập Xê Út để làm rõ ranh giới quan hệ và nhấn mạnh lợi ích chung kinh tế-an ninh; (2) tăng cường hợp tác an ninh với các đối tác Vịnh khác và Israel nhằm củng cố khả năng phối hợp tình báo và phòng thủ; (3) củng cố năng lực hàng hải và hàng không và quy tắc phối hợp hàng hải tại Ấn Độ Dương – vùng Vịnh; (4) chủ động trong ngoại giao đa phương (LHQ, OIC, cơ chế liên quan) để hạn chế các diễn ngôn gây phân cực; và (5) chuẩn bị các phản ứng ngoại giao mạnh mẽ nếu có bất kỳ bước đi thực tế nào hướng tới vận chuyển hay triển khai năng lực hạt nhân giữa Pakistan và Ả Rập Xê Út.

Nói tóm lại, thỏa thuận Ả Rập Xê Út - Pakistan là một biến số chiến lược mới làm phức tạp tam giác an ninh vùng Vịnh–Nam Á. Tuy vậy, thoả thuận này cần nhìn nhận ở cả dưới khía cạnh tín hiệu chính trị lẫn khả năng chuyển hóa thực chất: dù khó xảy ra kịch bản hạt nhân hóa thực tế, hiệu ứng nhận thức và sự thay đổi trong cân bằng lực lượng khu vực là đủ để buộc New Delhi điều chỉnh ngoại giao, củng cố năng lực hàng hải và tăng cường cơ chế phòng ngừa khủng hoảng. Chính sách hiệu quả của Ấn Độ sẽ là đa phương hóa, vừa duy trì lợi ích kinh tế với Riyadh vừa tăng khả năng răn đe và phối hợp an ninh trong trường hợp khủng hoảng.