Ấn Độ vốn nổi bật với chính sách “Hành động Phía Đông” và “Láng giềng trước tiên”, nhưng chỉ đến gần đây, vùng Caribe mới thực sự xuất hiện trong “bản đồ chiến lược” của New Delhi. Sự dịch chuyển này được thúc đẩy bởi hai xu hướng chính: trước hết là sự trỗi dậy của các nhà lãnh đạo gốc Ấn tại Caribe, mang lại “vốn cảm xúc” (emotional capital) tự thân và sẵn sàng kết nối với Ấn Độ1; thứ hai là nhu cầu đa dạng hóa đối tác thương mại và hợp tác phát triển ngoài phạm vi truyền thống của Ấn Độ tại Ấn Độ Dương và châu Phi.

Ở cấp độ song phương, New Delhi đang chuyển từ tư duy “nhà tài trợ/nhà cho vay” sang “đồng phát triển”. Cụ thể, Ấn Độ đề xuất chia sẻ nền tảng công nghệ số, đào tạo nguồn nhân lực, và cùng ứng dụng các giải pháp sáng tạo trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, y tế cộng đồng và logistics. Chiến lược này không chỉ giúp các nước Caribe tăng kết nối hạ tầng mà còn truyền tải thông điệp về “hợp tác bình đẳng” và “tôn trọng chủ quyền”.

Về kinh tế, Ấn Độ đang khuyến khích doanh nghiệp nhỏ và vừa (MSMEs) Caribe tham gia vào chuỗi cung ứng công nghệ thông tin, dược phẩm và nông nghiệp công nghệ cao. Đồng thời, New Delhi xúc tiến thỏa thuận thương mại ưu đãi với CARICOM nhằm giảm rào cản thuế quan và tạo điều kiện thuận lợi cho dòng chảy hàng hóa, dịch vụ và đầu tư. Hoạt động này được hỗ trợ bởi các sứ mệnh thương mại và diễn đàn doanh nghiệp chung, qua đó tăng cường tiếp xúc trực tiếp giữa doanh nhân Ấn Độ và đối tác Caribe.

Trong lĩnh vực chính trị – ngoại giao, Ấn Độ tích cực sử dụng kênh đa phương như Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao CARICOM – Ấn Độ, Diễn đàn Cộng đồng Caribe và Mỹ Latinh (CELAC), và G20 để đưa vấn đề phát triển bền vững của Caribe vào chương trình nghị sự toàn cầu. Thông qua vai trò thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và ghế Chủ tịch G20 sắp tới, New Delhi có thể tạo điều kiện cho Caribe phản ánh quan ngại về biến đổi khí hậu, an ninh lương thực và quản trị đại dương.

Kênh ngoại giao cộng đồng người gốc Ấn tại Caribe đóng vai trò then chốt trong việc kết nối xã hội và văn hoá. Hiện khu vực này có khoảng 1,5 triệu người gốc Ấn (chiếm 15% dân số ở một số quốc đảo lớn như Trinidad & Tobago và Guyana), những người đóng góp 5–8% GDP địa phương qua các ngành nông nghiệp, thương mại và dịch vụ2. Ấn Độ đã thiết lập 12 trung tâm văn hóa tại 8 quốc gia Caribe để tổ chức chương trình giao lưu văn hóa, hội thảo chuyên đề và sự kiện cộng đồng. Hàng năm, 450 suất học bổng được cấp cho sinh viên gốc Ấn, song song với các khóa đào tạo ngắn hạn và Diễn đàn "Young Caribbean Leaders Forum" dành cho 120 thanh niên, nhằm nâng cao kỹ năng lãnh đạo và hiểu biết quốc tế3. Qua mạng lưới doanh nghiệp và tổ chức giáo dục gốc Ấn, New Delhi hỗ trợ 75 dự án liên doanh, thu hút hơn 120 triệu USD đầu tư trực tiếp từ 2023–20254. Những nỗ lực này không chỉ thắt chặt mối quan hệ người dân với người dân mà còn lan tỏa ảnh hưởng văn hóa – xã hội của Ấn Độ tại Caribe.

Tóm lại, chiến lược của Ấn Độ ở Caribe thể hiện tầm nhìn “toàn cầu hóa có chọn lọc” – mở rộng sự hiện diện ra các khu vực truyền thống ít được chú ý, dựa trên ba trụ cột: đồng phát triển về công nghệ và hạ tầng, tăng cường hợp tác đa phương, và vận dụng ngoại giao cộng đồng kiều dân. Trong bối cảnh cạnh tranh giữa các cường quốc thì hướng tiếp cận linh hoạt và “mềm” của Ấn Độ có thể tạo ra chỗ đứng vững chắc cho New Delhi, đồng thời mang lại lợi ích thiết thực cho các quốc gia đảo nhỏ Caribe.

Chú thích

1.     https://www.financialexpress.com/business/defence-unity-in-diversity-india-and-caricoms-growing-strategic-alliance-3686177/

2.     https://globalindiannetwork.com/the-impact-of-the-indo-caribbean-diaspora/

3.     https://globalindiannetwork.com/caricom-youth-with-indian-partnerships/

4.     https://theunitedindian.com/news/blog?Indian-diaspora=&b=445&c=2