Khi Tổng thống Donald Trump công bố “Biểu đồ Thuế quan” đầu tiên ngày 2/4/2025, thế giới chứng kiến một bước đi “quay xe” với trật tự thương mại hậu Chiến tranh Thế giới II. Những mức thuế quan kỷ lục, tưởng như chỉ là công cụ tạm thời để tăng thu ngân sách, hóa ra lại nằm trong chiến lược lớn: sử dụng đòn bẩy thuế quan để ép các đối tác mở cửa thị trường, chấp nhận mua hàng hóa và công nghệ Mỹ, đồng thời buộc họ phải tham gia vào một loạt hiệp định song phương mang tính chọn lọc. Theo kinh tế gia Stephen Miran, chiến lược này – mà ông gọi là “đa phương chiến lược” (strategic pluralism) - thay thế hoàn toàn tư duy đa phương truyền thống, trong đó Mỹ từng hy sinh lợi ích nội địa cho các mục tiêu địa chính trị. Giờ đây, Washington chủ động đàm phán từng hiệp định riêng lẻ dựa trên mức độ lệ thuộc của từng quốc gia vào thị trường và đảm bảo an ninh do Mỹ cung cấp.

Ấn Độ, với vị thế nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới, ngay lập tức trở thành mục tiêu trọng điểm. Tuyên bố chung ngày 13/2/2025 giữa Thủ tướng Narendra Modi và Tổng thống Trump về mục tiêu nâng kim ngạch song phương lên 500 tỷ USD đã khởi động một chuỗi vòng đàm phán căng thẳng. Tuy nhiên, khoảng cách giữa đề xuất mở cửa gần như toàn diện của Mỹ và chính sách bảo hộ có chọn lọc của New Delhi quá lớn để san lấp. New Delhi đặt ra các điều kiện giữ lại rào cản thuế quan nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp non trẻ và khu vực nông thôn dễ bị tổn thương, trong khi Washington đòi gỡ bỏ hầu hết những rào cản đó ngay lập tức. Kết quả là Ấn Độ, cùng với Brazil, Myanmar và Thụy Sĩ, bị áp thuế quan cao của Mỹ, bất chấp nỗ lực thương thảo liên tục và thiện chí thể hiện qua việc khởi động sớm các cuộc đàm phán.

Dưới sức ép từ các dòng tweet công kích và các phát biểu công khai của những quan chức cấp cao như Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent hay Ngoại trưởng Marco Rubio, tình hình trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết. Mặc dù Ấn Độ đã chủ động đề xuất các giải pháp về thuế, dịch vụ và đầu tư, Trump vẫn thể hiện sự “quyết liệt” khi coi mọi rào cản phi thuế quan là “đáng ghét”. Điều này không chỉ làm bộc lộ những điểm yếu trong chiến lược đàm phán của New Delhi mà còn chỉ ra vấn đề sâu xa: lợi ích nhóm trong giới doanh nhân Ấn Độ đang ngăn cản cải cách cơ cấu công nghiệp và hành chính. Như cựu Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer từng phân tích trong cuốn “No Trade Is Free: Changing Course, Taking on China, and Helping America's Workers” , nhiều doanh nghiệp lớn tại Ấn Độ xem rào cản nhập khẩu như “lá chắn bảo hộ” tối hậu, và họ sử dụng ảnh hưởng chính trị để duy trì tình trạng này.

Còn hơn một “cuộc đụng độ” về thuế quan, ông Trump đã mở rộng mặt trận sang lĩnh vực công nghệ cao và tài chính số. Việc chính quyền Mỹ ủng hộ tiền kỹ thuật số (cryptocurrencies và stablecoins) nhằm củng cố vị thế đồng USD, kết hợp với chính sách nới lỏng quy định về trí tuệ nhân tạo (AI), tạo nên quy tắc mới mà các tập đoàn công nghệ Mỹ nắm chủ đạo. Trong khi đó, Ấn Độ đang tích cực xây dựng tham vọng trở thành “công xưởng số” (Digital India), với hàng loạt dự án chính phủ điện tử và cơ sở hạ tầng dữ liệu. Tuy nhiên, nếu New Delhi không sớm hoàn thiện khung pháp lý về dữ liệu, bảo vệ quyền riêng tư và phát triển hệ sinh thái blockchain, họ sẽ mất đà trong cuộc cách mạng công nghệ đang dâng cao.

Trước những thay đổi đầy biến động, Ấn Độ cần nhìn ra bức tranh rộng hơn. Việc đơn phương đàm phán với Mỹ trong bối cảnh Washington nắm giữ “đòn bẩy kép” thương mại – an ninh, công nghệ và tài chính – sẽ càng làm lộ rõ điểm yếu của New Delhi. Thay vào đó, chiến lược đa dạng hóa quan hệ với Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước ASEAN trở thành ưu tiên cấp thiết. Tham gia sâu hơn vào CPTPP, RCEP và thúc đẩy các hiệp định đa phương minh bạch không chỉ giúp Ấn Độ giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ, mà còn tăng cường sức ép đối với Washington, buộc họ phải cân nhắc hơn khi áp đặt các đòn thuế.

Bên cạnh đó, ở trong nước, New Delhi cần đẩy mạnh cải cách toàn diện: đơn giản hóa thủ tục hành chính, minh bạch hóa chính sách thuế, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp khởi nghiệp và đầu tư nước ngoài vào các ngành công nghệ cao. Việc cơ cấu lại hệ thống ngân hàng, xử lý nợ xấu và mở rộng tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ sẽ tạo điều kiện cho nền kinh tế tăng trưởng bền vững. Song song với đó, chính phủ cần đầu tư mạnh vào nghiên cứu phát triển (R&D), xây dựng các trung tâm công nghệ cao tại những khu vực ưu tiên, đồng thời xúc tiến hợp tác giữa viện–trường–doanh nghiệp để đẩy nhanh chuyển giao công nghệ.

Cuối cùng, Ấn Độ phải tận dụng vai trò chủ động của mình trong các diễn đàn đa phương, từ G20 đến Diễn đàn Kinh tế Thế giới, để cổ vũ cho trật tự thương mại toàn cầu dựa trên luật lệ, minh bạch và cân bằng lợi ích. Việc liên kết cộng đồng các nền kinh tế mới nổi, như BRICS, và kêu gọi cải cách WTO, sẽ góp phần tạo ra áp lực chung, buộc Mỹ lùi bước hoặc điều chỉnh chính sách cứng rắn.

“Vòng đàm phán Trump” (Trump Round) không chỉ là chuỗi đàm phán thuế quan mà còn là bước ngoặt trong cách thức vận hành của trật tự thương mại và công nghệ toàn cầu. Với vị thế nền kinh tế đông dân nhất thế giới và tiềm năng sáng tạo dồi dào, Ấn Độ không được quyền đứng ngoài mà phải là người kiến tạo. Thách thức hôm nay chính là cơ hội cho New Delhi khẳng định tầm nhìn chiến lược, thực thi cải cách quyết liệt và vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới. Ấn Độ, nếu biết tận dụng, sẽ không chỉ vượt qua “Trump Round” mà còn đặt nền móng cho một chặng đường thịnh vượng bền vững.