Ấn Độ đang trải qua một bước chuyển chiến lược trong ngành quốc phòng: từ chỗ phụ thuộc lớn vào trang bị nước ngoài, nay mạnh tay phát triển công nghiệp quốc phòng trong nước dưới chương trình Atmanirbhar Bharat (Ấn Độ tự cường). Kết quả là sản lượng sản xuất nội địa tăng mạnh, nhập khẩu giảm tỷ trọng và xuất khẩu vũ khí đạt mức kỷ lục — một thay đổi không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn tái định hình vị thế địa chiến lược của New Delhi.

Sự thay đổi không xảy ra ngẫu nhiên mà là hệ quả của loạt cải cách chính sách, cơ cấu lại ngành và thúc đẩy đổi mới. Từ khi chiến dịch “Sản xuất tại Ấn Độ” (Make in India) được đẩy mạnh từ giữa thập niên 2010, hàng loạt biện pháp đã được triển khai nhằm ưu tiên mua sắm trong nước, mở cửa cho đầu tư nước ngoài có điều kiện chuyển giao công nghệ, và xây dựng chuỗi cung ứng nội địa.

Con số nói lên thay đổi. Sản lượng quốc phòng nội địa trong tài khóa 2024–2025 đạt khoảng 1,51 nghìn tỷ rupee, tăng 18% so với năm trước. Chính phủ đặt mục tiêu nâng con số này lên 3 nghìn tỷ rupee vào năm 2029. Cùng kỳ, Bộ Quốc phòng ký kỷ lục 177 hợp đồng với doanh nghiệp trong nước, tổng giá trị 1,68 nghìn tỷ rupee, minh chứng cho xu hướng chuyển dịch quyết liệt sang nguồn cung nội địa.

Khung chính sách là nền tảng then chốt cho quá trình tự chủ quốc phòng của Ấn Độ, bắt đầu từ Defence Production and Export Promotion Policy (DPEPP) 2020 – một chiến lược tổng thể nhằm nâng sản lượng và xuất khẩu đến năm 2029 – và tiếp tục bằng các biện pháp cụ thể như Positive Indigenisation Lists, danh sách cấm nhập khẩu trên hơn 5.500 mặt hàng để bảo đảm đơn hàng cho nhà sản xuất trong nước; iDEX (Innovations for Defence Excellence), sáng kiến kết nối startup và doanh nghiệp nhỏ với chuỗi R&D quốc phòng; việc hình thành các hành lang công nghiệp quốc phòng ở Uttar Pradesh và Tamil Nadu nhằm tập trung sản xuất và xây dựng chuỗi cung ứng; tái cơ cấu Nhà máy Quân khí thông qua phân chia Ordnance Factory Board thành bảy tổng công ty quốc phòng để tăng hiệu quả và cạnh tranh; cùng với việc nới lỏng chính sách đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), cho phép tới 74% đầu tư theo đường tự động và lên tới 100% khi có phê duyệt của chính phủ, nhằm thu hút liên doanh sản xuất và thúc đẩy chuyển giao công nghệ.

Thành tựu xuất khẩu là câu chuyện ấn tượng khác. Một thập kỷ trước, xuất khẩu quốc phòng của Ấn Độ chỉ vào khoảng 6,86 tỷ rupee. Đến tài khóa 2024–25, con số này đã vọt lên 236,22 tỷ rupee — tức tăng khoảng 34 lần. Hiện khoảng 60% xuất khẩu đến từ khu vực tư nhân, và khách hàng trải dài hơn 100 quốc gia — từ trang bị cá nhân như áo chống đạn, tàu tuần tra cho tới hệ thống tên lửa như BrahMos.

BrahMos, tàu sân bay INS Vikrant và máy bay chiến đấu LCA Tejas là những biểu tượng của tham vọng nội địa hóa. BrahMos — tên lửa siêu thanh hợp tác Ấn–Nga — giúp Ấn Độ ghi dấu với các hợp đồng quốc tế, trong khi LCA Tejas (dự án máy bay chiến đấu nội địa) đã huy động hơn 85 nhà cung cấp tư nhân trong chuỗi cung ứng; biến thể Mk1A và các phiên bản tiếp theo đang được hoàn thiện và dự kiến bàn giao thêm cho Không quân trong các năm tới. INS Vikrant, đưa vào phục vụ năm 2022, là minh chứng cho năng lực đóng tàu quân sự quy mô lớn của Ấn Độ.

Dù tiến bộ rõ rệt, con đường tự lực vẫn đầy thách thức. Các khâu then chốt như động cơ, cảm biến cao cấp và một số linh kiện công nghệ cao vẫn phụ thuộc nhập khẩu. Việc tăng quy mô sản xuất để đáp ứng nhu cầu nội địa đồng thời không làm chậm dòng xuất khẩu đòi hỏi cải thiện năng lực sản xuất, quản trị chuỗi cung ứng và đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn cao. Thời gian phát triển những hệ thống phức tạp thường kéo dài nhiều năm và chi phí lớn.

Chiến lược của New Delhi hiện tập trung vào hai mũi nhọn: thu hút các nhà sản xuất nước ngoài vào liên doanh sản xuất tại Ấn Độ để chuyển giao công nghệ, và khuyến khích hợp tác công–tư nhằm huy động vốn và chuyên môn. Nếu các chính sách tiếp tục được triển khai đồng bộ, Ấn Độ có thể rút ngắn khoảng cách công nghệ và tăng tỉ trọng nội địa hóa ở những mắt xích then chốt.

Về mặt chiến lược, hệ quả vượt ra ngoài con số: việc tự chủ về trang bị trao cho Ấn Độ linh hoạt chính sách đối ngoại, sức mạnh đàm phán cao hơn và vị thế trên thị trường vũ khí toàn cầu. Từ một nền kinh tế luôn phải mua vũ khí, giờ đây Ấn Độ đang nỗ lực trở thành một nhà cung cấp có ảnh hưởng — không chỉ xuất khẩu thiết bị mà còn xuất khẩu năng lực, công nghệ và ảnh hưởng địa chiến lược.