Cuộc gặp bên lề Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) tại Thiên Tân có ý nghĩa biểu tượng và thực dụng: nó là chuyến thăm cấp cao đầu tiên của Thủ tướng Ấn Độ tới Trung Quốc kể từ sau các đụng độ năm 2020, và diễn ra trong bối cảnh cả hai bên tìm cách kiểm soát mức độ đối đầu mà không chấm dứt cạnh tranh chiến lược. Thông tin từ hãng tin quốc tế cho thấy các cuộc trao đổi tập trung vào quản lý căng thẳng biên giới, ổn định trật tự dọc Đường Kiểm soát Thực tế (LoAC) và các biện pháp giảm leo thang trước mắt.

Về phương diện biên giới, tính thực tế của cuộc đối thoại được nhấn mạnh qua những sáng kiến mang tính cơ cấu: vòng đối thoại chuyên viên (SRs) tiếp tục được duy trì và có các quyết định thành lập nhóm chuyên gia nhằm khảo sát khả năng phân định giới tuyến, cùng với các nhóm làm việc hướng tới quản lý hiệu quả biên giới. Những bước này cho thấy cả hai bên chấp nhận một lộ trình kỹ thuật-hành chính để xử lý khác biệt chủ quyền lâu dài thay vì trông chờ vào giải pháp chính trị vĩ mô tức thời. Sự tiếp tục của cơ chế SRs, được xác nhận qua chuyến thăm của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tới New Delhi để chủ trì vòng 24 của đối thoại SRs, củng cố nhận định về một tiến trình đối thoại có nhịp điệu và cơ cấu.

Tuy vậy, khoảng cách giữa lời nói và hiện trạng chiến lược vẫn lớn. Việc rút quân và giảm căng thẳng cục bộ ở một số khu vực Đông Ladakh không đồng nghĩa với một tháo gỡ toàn diện: Ấn Độ và Trung Quốc vẫn duy trì lực lượng đáng kể dọc LoAC, và các ước tính truyền thông cho thấy còn hàng chục nghìn binh sĩ được triển khai ở khu vực này, một thực tế minh chứng cho tính dễ bùng phát của khủng hoảng biên giới nếu tin cậy chiến lược không được củng cố. Việc theo đuổi phân định biên giới về mặt kỹ thuật là cần thiết nhưng không đủ nếu thiếu các cơ chế chính trị và đánh giá rủi ro lâu dài.

Vấn đề khủng bố xuyên biên giới, nhất là sau vụ tấn công Pahalgam ngày 22/4/2025, đã trở thành một trục hợp tác và căng thẳng quan trọng giữa Ấn Độ và các thành viên SCO. Bản tuyên bố Thiên Tân của SCO kịch liệt lên án vụ tấn công, yêu cầu đưa thủ phạm, tổ chức và các bên bảo trợ ra trước công lý, điều này vừa là thắng lợi ngoại giao ngắn hạn của New Delhi trong việc quốc tế hóa quan ngại về chủ nghĩa khủng bố có hậu thuẫn bên ngoài, vừa là lời cảnh cáo gián tiếp nhắm tới việc lợi dụng các tổ chức tay sai trong khu vực. Song, danh sách các cá nhân/tổ chức bị đưa vào chế tài vẫn là một điểm tranh chấp và cho thấy giới hạn của hành động đa phương nếu thiếu sự đồng thuận giữa các thành viên chủ chốt.

Một khía cạnh chiến lược khác là thái độ ngoại giao cân bằng mà New Delhi truyền tải: trong khi khẳng định rõ “làn ranh đỏ” an ninh và chủ quyền đối với Bắc Kinh, Ấn Độ cũng không né tránh củng cố quan hệ kinh-tế và khoa học–kỹ thuật với các đối tác khu vực khác như Đài Loan, nêu bật quyền theo đuổi quan hệ hợp tác kinh tế – văn hóa mà không rút lui khỏi lập trường ngoại giao nhất quán. Phát ngôn sau hội nghị cho thấy New Delhi khẳng định “quyền phát triển quan hệ với Đài Loan”, đồng thời không lặp lại một tuyên bố cam kết mới về nguyên tắc “Một Trung Quốc”, một diễn đạt có tính chủ ý nhằm giữ không gian chiến lược. Những phát ngôn này được hiểu như một tín hiệu tới Washington rằng Ấn Độ tiếp tục theo đuổi chính sách tự chủ chiến lược, bất chấp những áp lực và hệ quả thương mại hay địa chính trị.

Từ góc nhìn chính sách, cuộc gặp ở Thiên Tân phản ánh ba bài học thực dụng cho New Delhi. Thứ nhất, quản trị biên giới đòi hỏi vừa năng lực kỹ thuật (nhóm chuyên gia, bản đồ, đường cơ chế) vừa sự kiên nhẫn chính trị, cả hai đều cần để biến các thỏa thuận cục bộ thành tháo gỡ lâu dài. Thứ hai, việc quốc tế hóa mối lo ngại về khủng bố qua diễn đàn đa phương như SCO có giá trị cả về tính chính danh và sức ép ngoại giao, nhưng thành công lâu dài phụ thuộc vào mức độ hợp tác trừng phạt và chia sẻ thông tin của toàn bộ thành viên. Thứ ba, duy trì “khoảng trống chiến lược”, tức khả năng hợp tác có chọn lọc với mọi bên trong khi giữ độc lập chính sách an ninh, là lựa chọn thực dụng cho New Delhi trong môi trường cạnh tranh đa cực hiện nay.

Nói tóm lại, cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo tại Thiên Tân không phải là bước ngoặt chiến lược đơn giản mà là một phiên bản quản trị khủng hoảng: quản lý rủi ro, củng cố cơ chế kỹ thuật, và sử dụng diễn đàn đa phương để gia tăng áp lực đối tác. Thành công lâu dài sẽ tùy thuộc vào khả năng chuyển từ cam kết tuyên bố sang hành động bền vững, cả trên mặt trận biên giới, chống khủng bố và quản trị quan hệ lớn hơn giữa Ấn Độ, Trung Quốc và các đối tác toàn cầu.