Để hiểu được chiến lược mới của Riyadh tại New Delhi, không cần tìm đâu xa, công ty dầu mỏ Saudi Aramco gần đây đã mua tới 25% cổ phần của nhà máy lọc dầu lớn nhất Ấn Độ Reliance Industries, trên thực tế là nhà máy lọc dầu lớn nhất thế giới. Trong thời gian gần một thập kỷ, cả Ấn Độ và Ả Rập Xê Út đã cố gắng sang trang cho các vấn đề gây chia rẽ, bao gồm lịch sử hỗ trợ của Ả Rập Xê Út cho Pakistan ở Afghanistan và Kashmir, và thúc đẩy quan hệ đối tác chiến thuật mới để quản lý hiệu quả thương mại và đầu tư song phương với Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh và có thể sớm trở thành nền kinh tế lớn thứ ba thế giới.

Thương mại song phương giữa Riyadh và New Delhi hiện ở mức 28 tỷ USD, trong đó Ấn Độ nhập khẩu khoảng 800.000 thùng dầu thô từ Ả Rập Xê Út mỗi ngày. Con số đó chắc chắn sẽ tăng lên khi Chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump tạo áp lực đối với các nhà nhập khẩu dầu của Iran. Ấn Độ là khách hàng lớn thứ hai của Iran, và Ả Rập Xê Út không muốn gì hơn là ăn vào thị phần đối thủ của họ.

Do đó, tập đoàn Saudi Aramco đang dự tính đầu tư quy mô lớn vào các ngành công nghiệp lọc hóa dầu Ấn Độ để thiết lập một chỗ đứng lâu dài ở đó. Rốt cuộc, trong những năm tới, nhu cầu năng lượng của Ấn Độ sẽ chỉ tăng trưởng theo khả năng để đáp ứng những nhu cầu của các dự án quy mô công nghiệp.

Các động thái của Saudi Aramco tại Ấn Độ cho thấy, họ không còn bị giới hạn trong vai trò truyền thống của mình là chỉ cần đáp ứng nhu cầu năng lượng của Ả Rập Xê Út.

Thay vào đó, mục đích của tập đoàn này là trở thành tập đoàn hàng đầu trong tinh luyện và xuất khẩu dầu mỏ. Cho nên, Saudi Aramco đã kiểm soát nhà máy lọc dầu lớn nhất ở Mỹ tại Port Arthur, Texas. Và vào tháng 2/2019, họ đã ký một liên doanh trị giá 10 tỷ đô la với tập đoàn quốc phòng Trung Quốc Norinco để phát triển một tổ hợp hóa dầu và lọc dầu ở phía Đông Bắc Trung Quốc. Đầu tư của Aramco vào lĩnh vực năng lượng Ấn Độ rất phù hợp với một danh mục đầu tư ngày càng tăng của châu Á.

Đồng thời, nhìn từ quan điểm của New Delhi, việc đưa Saudi Aramco trở thành đối tác năng lượng chỉ là một phần của vấn đề lớn hơn với Riyadh. Công dân Ấn Độ tạo thành cộng đồng người nước ngoài lớn nhất ở Ả Rập Xê Út. Chủ yếu là công nhân cổ xanh, người tạo thành xương sống của ngành xây dựng, họ gửi khoảng 11 tỷ USD về nước mỗi năm. Năm 2014, trong một dấu hiệu của mối quan hệ phát triển, New Delhi và Riyadh đã ký một thỏa thuận để quản lý việc tuyển dụng và nhu cầu xã hội của hơn 2 triệu công nhân Ấn Độ tại vương quốc này.

Trong nhiều thập kỷ, khi Ả Rập Xê Út ủng hộ Pakistan trong các cuộc đấu tranh địa chính trị ở tiểu lục địa, mối quan hệ của họ với Ấn Độ thường có vẻ chỉ là giao thương và không bắt nguồn từ bất kỳ giá trị chung nào. Mặc dù Riyadh không bao giờ quay lưng lại với đồng minh lâu năm của mình, nhưng gần đây họ đã cam kết xây dựng một nhà máy lọc dầu trị giá 10 tỷ đô la tại cảng Gwadar của Pakistan, rõ ràng là sẽ cân bằng các mối quan hệ đó với mối quan hệ mạnh mẽ với Ấn Độ.

Nền kinh tế Ấn Độ lớn gấp bảy lần so với Pakistan, và những cơ hội có nhiều lợi nhuận hơn. Riyadh rõ ràng tin rằng, không có mâu thuẫn trong việc có quan hệ kinh tế mạnh mẽ với cả New Delhi và Islamabad.

Và đối với Ấn Độ, với dân số theo Hồi giáo ước tính 200 triệu người (lớn thứ ba trên thế giới), một tình bạn với Ả Rập Xê Út cũng mang lại tính hợp pháp nhất định. Một điều có thể khẳng định rằng, Ấn Độ có hành động cân bằng của riêng mình: Nước này có lịch sử gần gũi hơn với Iran, nơi họ đang phát triển cảng Chabahar ở phía Đông Nam Iran. Tuy nhiên, khi áp lực từ Washington đẩy New Delhi ra khỏi Tehran, họ sẽ phải tìm nơi khác để lấy năng lượng và đầu tư.

Nếu vận may Iran Iran thay đổi với một Chính quyền Mỹ khác sau cuộc bầu cử năm 2020, Ấn Độ có thể cân bằng lại mối quan hệ của mình. Tuy nhiên, thật khó để tưởng tượng Iran bây giờ hoặc trong tương lai gần có thể có tài chính để thực hiện loại hình đầu tư vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ấn Độ, điều mà Riyadh có thể. Vào thời điểm Iran thoát khỏi khung trừng phạt, Ả Rập Xê Út sẽ có lợi thế đầu tiên đáng kể trên tiểu lục địa Nam Á và sẽ bước vào hệ sinh thái năng lượng của khu vực Nam Á.

Trong những năm tới, Saudi Aramco sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt tại các thị trường mà nó chiếm vị trí chủ đạo khi Mỹ và Nga mở rộng cạnh tranh quyền lực lớn  bao gồm cả năng lượng. Tập đoàn Aramco sẽ cần phải tận dụng các khách hàng hiện tại và cung cấp nhiều hơn là chỉ dầu thô. Và sự thâm nhập của nó vào thị trường Ấn Độ béo bở là một dấu hiệu cho thấy nó đã bắt đầu làm như vậy. Cuộc cạnh tranh quyền lực lớn đang hình thành nên thế kỷ XXI có lợi cho Ấn Độ. Sức mạnh kinh tế và tầng lớp trung lưu đang phát triển của Ấn Độ khiến nước này trở thành một nước tiêu thụ năng lượng vô giá đối với không chỉ các đối thủ chiến lược của Ả Rập Xê Út và Iran, mà cả Mỹ và Nga. Đây là tín hiệu tốt cho tương lai New Delhi.

Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ

Nguồn: https://foreignpolicy.com/2019/05/10/saudi-arabia-has-big-plans-in-india/