NEW DELHI - Đảng Quốc đại Ấn Độ (INC) chuẩn bị cho cuộc bầu cử vị trí Chủ tịch cạnh tranh đầu tiên trong hơn hai thập kỷ vào thứ Hai, sự kiện tạo ra tiếng vang trong đảng và thu hút sự chú ý của các đảng đối thủ và công chúng.

Điều này sẽ đánh dấu lần đầu tiên kể từ khi bà Sonia Gandhi lên nắm quyền vào năm 1998, một người nào đó từ bên ngoài gia tộc Gandhi sẽ đứng đầu tổ chức chính trị lâu đời nhất của đất nước, được thành lập vào năm 1885. Con trai của bà Sonia là Rahul Gandhi, đã từ chức Chủ tịch đảng sau khi Đảng Quốc đại thất bại trong cuộc tổng tuyển cử năm 2019, khiến đảng này không có người đứng đầu chính thức, mặc dù bà Sonia đã giữ chức Chủ tịch lâm thời và ông Rahul vẫn là người lãnh đạo trên thực tế.

Đảng Quốc đại (INC) sẽ hy vọng rằng sự thay đổi ở cấp cao nhất sẽ giúp họ nới lỏng sự kìm kẹp của Đảng BJP cầm quyền của Thủ tướng Narendra Modi. Nhiệm vụ đó sẽ thuộc về Mallikarjun Kharge, thành viên 80 tuổi của Rajya Sabha và Shashi Tharoor, 66 tuổi, người ba lần giữ vị trí nghị sĩ của bang Kerala và là cựu Phó Tổng thư ký Liên hợp quốc. Kết quả của cuộc bỏ phiếu vào thứ Hai sẽ được công bố vào thứ Tư.

Trong khi đó, BJP đang thúc đẩy một câu chuyện rằng các cuộc thăm dò của INC chẳng qua chỉ là "nước rửa mắt", hoặc bầu ra một người đứng đầu sẽ được "điều khiển từ xa" bởi gia đình Gandhi. Hoạt động bầu cử hầu như không thể xóa tan những quan niệm như vậy.

Gia tộc Gandhi - Sonia, 75 tuổi, con gái của bà là Priyanka, 50 tuổi và Rahul, 52 tuổi, đã tuyên bố "trung lập" trong cuộc bầu cử, từ chối công khai ủng hộ bất kỳ ứng cử viên nào. Nhưng nhiều người cho rằng, họ là đóng vai trò quan trọng trong việc khiến Ashok Gehlot - thủ hiến ở bang Rajasthan và là người đứng đầu cho vị trí chủ tịch INC cho đến cuối tháng trước - ra khỏi cuộc đua.

Theo một quan chức Quốc hội giấu tên, Gehlot đã "vượt qua ranh giới" trong chiến lược chính trị ở bang Rajasthan, điều rõ ràng là để "ngăn đối thủ của ông và phó Thủ hiến Sachin Pilot tiếp quản chức vụ [thủ hiến] nếu bản thân ông trở thành Chủ tịch INC. Khi gia tộc Gandhi nhận ra điều đó, họ cảm thấy tức giận và đảm bảo rằng ông Gehlot không phải là ứng cử viên cho vị trí Chủ tịch".

Truyền thông địa phương đưa tin rằng ông Gehlot đã xin lỗi bà Sonia Gandhi và tự rút lui.

Điều này đã khiến hai ông Kharge và Tharoor phải nỗ lực để thu hút hơn 9.000 thành viên INC. Những người trong cuộc nói rằng, gia tộc Gandhi rõ ràng ủng hộ ông Kharge, người được biết đến như một người trung thành lâu năm của gia đình. Quan chức INC nói rằng, "các buổi ủng hộ của ông được các cơ quan chức năng của INC ủng hộ tốt với những lời chúc phúc từ cấp trên, [trong khi] đối thủ của ông là Tharoor có khá ít người tham gia ".

Bản thân ông Tharoor cũng từng phàn nàn về một "cuộc cạnh tranh không cân bằng".

Mặc dù người chiến thắng vẫn chưa được xác định, một số nhà quan sát đặt câu hỏi về thiên hướng rõ ràng dành cho Kharge. Rakesh Sharma, một nhà lãnh đạo INC từ Bareilly Uttar Pradesh, cho biết: "Kinh nghiệm toàn cầu của Tharoor với tư cách là một quan chức [Liên hợp quốc] và kỹ năng hùng biện xuất sắc đủ điều kiện cho ông trở thành một nhà lãnh đạo có thể kết nối với tầng lớp trung lưu Ấn Độ, một khu vực bầu cử mà INCđang chiến đấu để giành chiến thắng từ BJP".  "Sự lựa chọn của Kharge cũng cho thấy sự kém cỏi của INC vì chính sách của BJP là cho các nhà lãnh đạo nghỉ hưu ở tuổi 75 và thúc đẩy các nhà lãnh đạo trẻ hơn, tràn đầy năng lượng."

Các chiến lược của các đối thủ cạnh tranh cũng có sự trái ngược nhau. Trong khi ông Kharge tham gia tranh cử mà không có tuyên ngôn bầu cử nói rõ về việc dự định làm thế nào để chấn hưng INC vốn đang thoi thóp, trong khi ông Tharoor đã công bố một bản kế hoạch chi tiết 10 điểm nhằm "hồi sinh và tái tạo sức mạnh cho đảng bằng cách trao quyền cho người lao động, phân quyền và kết nối với người dân".

Trong một cuộc họp báo rằng, ông Tharoor tin rằng, kế hoạch của mình "sẽ khiến INC thích hợp về mặt chính trị để cạnh tranh với Thủ tướng Narendra Modi và BJP trong cuộc tổng tuyển cử năm 2024."

Bình luận về tuyên ngôn của Tharoor, ông Kharge nói với hãng truyền thông India Today rằng, không có sự so sánh nào với hàng chục năm kinh nghiệm tuyệt đối của ông. "Tôi đã tự mình đi từ chủ tịch nhóm đến cấp độ này. Shashi Tharoor có ở đó trong thời gian đó không?"

Ít ai có thể phủ nhận rằng INC đã mất đi ánh hào quang kể từ khi BJP lên nắm quyền vào năm 2014, dù họ chia rẽ về việc ai là người tốt nhất để khôi phục nó.

Chirag Saini, phó giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Delhi cho biết: "Tuy nhiều yếu tố dẫn đến sự suy yếu của INC, nhưng sự phản kháng mạnh mẽ của đảng trước những thay đổi cơ cấu nội bộ, cuộc khủng hoảng trong ban lãnh đạo và việc đảng này không thể tận dụng những bước đi sai lầm của chính phủ đương nhiệm ... càng làm trầm trọng thêm sự suy giảm của nó".

INC không chỉ đấu tranh trong chính trị quốc gia mà còn ở cấp tiểu bang. Năm 2012, INC kiểm soát 12 trong số 28 bang, trong khi BJP chỉ nắm quyền ở 5 bang. Vào năm 2022, INC chỉ nắm quyền ở hai bang - Rajasthan và Chhattisgarh - trong khi BJP nắm quyền ở 16 bang.

Ông Saini nói thêm, sự xói mòn quyền lực của INC đã khiến nền dân chủ lớn nhất thế giới đánh mất đi một đảng đối lập mạnh mẽ có khả năng tranh luận các vấn đề quan trọng và buộc đảng cầm quyền phải giải trình. Tại Lok Sabha, INC chỉ chiếm 53 ghế so với 303 của BJP.

Trong khi đó, gia tộc Gandhi dường như vẫn chưa sẵn sàng rời xa ánh đèn sân khấu. Cuộc bầu cử INC đang diễn ra trong bối cảnh Rahul được quảng bá nhiều ở sự kiện Bharat Jodo Yatra (Unite India March) - một cuộc thi đi bộ dài 3.570 km, 150 ngày, trong đó đảng đã đầu tư đáng kể vốn tài chính và tổ chức. Một số người nói rằng đó là một phần trong nỗ lực "khởi động lại" Rahul với tư cách là thủ tướng tương lai.

Trong cuộc tuần hành, bắt đầu vào tháng trước, chắc chắn đã thu hút sự chú ý: Hàng nghìn người đã tập trung tại các cuộc diễu hành của Rahul, hoặc chờ hàng giờ bên đường để gặp và chào đón Rahul ở Kerala và Karnataka, hai bang mà ông ta đã đi qua cho đến nay.

Nhưng đây là một tia sáng tích cực hiếm hoi của INC trong những năm gần đây. Trong khi gia tộc Gandhi khiến mọi người đồn đoán về động thái tiếp theo của họ, đảng sẽ hy vọng vào một khởi đầu mới khi vị trí chủ tịch mới được tuyên bố vào tuần này.

Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ