Trước khi đảm nhận vai trò chủ tịch luân phiên của G20 (Nhóm 20), Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva đã so sánh hội nghị thượng đỉnh hàng năm của nhóm này với một “World Cup” ngoại giao. Với quy mô và ảnh hưởng đáng kể của các thành viên, chiếm khoảng 85% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu, quốc gia chủ nhà của hội nghị thường niên G20 thường trở thành tâm điểm chú ý. Dưới sự lãnh đạo của Brazil, hội nghị tập trung vào ba ưu tiên chính, được nhấn mạnh trong tuyên bố cuối cùng: “(i) bao gồm xã hội và xóa đói giảm nghèo; (ii) phát triển bền vững, chuyển đổi năng lượng và hành động vì khí hậu; và (iii) cải cách các thể chế quản trị toàn cầu.”

Tuy nhiên, hội nghị G20 năm nay tại Rio de Janeiro sẽ được nhớ đến như bối cảnh của một trật tự toàn cầu đang chuyển mình, nơi các quốc gia gặp khó khăn trong việc tìm kiếm đồng thuận về các vấn đề cấp bách nhất hiện nay, từ biến đổi khí hậu, chiến tranh đến bình đẳng giới. Hội nghị diễn ra dưới bóng của tổng thống mới đắc cử của Hoa Kỳ, Donald Trump, người có khả năng đảo ngược bất kỳ đồng thuận nào mà nhóm đạt được khi ông nhậm chức vào tháng 1 năm 2025. Một số người coi tổng thống Argentina theo đường lối tự do, Javier Milei, là đại diện của Trump tại hội nghị, khi ông phản đối các lời kêu gọi trong thông cáo của G20 về “đánh thuế lũy tiến, bình đẳng giới và việc ủng hộ các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc.” Dù có ảnh hưởng lớn với tư cách là nhóm các nền kinh tế lớn nhất thế giới, G20 không đạt được nhiều thành tựu kể từ lần cuối họp mặt năm 2008-2009 để giải quyết cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Một nhà quan sát nhận xét, G20 giờ đây là sản phẩm của một thời đại chính trị quốc tế đã qua, “nơi các nguyên thủ quốc gia xuất hiện chỉ để chụp ảnh, trong khi các quan chức làm việc hết sức ở hậu trường, tin rằng các thách thức phức tạp do sự phụ thuộc kinh tế toàn cầu có thể được giải quyết, hoặc ít nhất là giảm nhẹ, nếu đủ những người thông minh cùng suy nghĩ về chúng.”

Dù hội nghị G20 chưa đạt được đồng thuận toàn cầu, nhưng vẫn có nhiều điểm chung giữa nước chủ nhà Brazil và chủ tịch tiền nhiệm của nhóm, Ấn Độ. Phát biểu của Thủ tướng Modi tại hội nghị tôn trọng các ưu tiên của Brazil, đồng thời nhấn mạnh các lợi ích chung của New Delhi trong năng lượng tái tạo, xóa đói giảm nghèo và an ninh lương thực. Modi cũng tận dụng cơ hội này để tổ chức các cuộc họp song phương với những đối tác quan trọng nhất của Ấn Độ ở khu vực Mỹ Latinh, bao gồm Argentina và Chile. Cuộc gặp giữa Modi và Milei đặt nền móng cho quan hệ tương lai, trong khi cuộc gặp với Chile đạt được một số tiến triển trong việc mở rộng Hiệp định Thương mại Ưu đãi Ấn Độ-Chile, mà Tổng thống Chile Gabriel Boric giờ đây gọi là CEPA – Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện. Nếu thỏa thuận thương mại Ấn Độ-Chile được nâng cấp lên cấp độ CEPA – tương đương với các hiệp định toàn diện mà Ấn Độ đã ký với UAE, Hàn Quốc hoặc Nhật Bản – thì đây sẽ là một bước phát triển quan trọng trong ưu tiên của New Delhi đối với khu vực Mỹ Latinh. Trong nhiều năm, các thỏa thuận thương mại của Ấn Độ với Chile và Mercosur – một khối khu vực gồm Brazil, Argentina, Uruguay và Paraguay – vẫn còn hạn chế về phạm vi, phần lớn do sự dè dặt của New Delhi trong việc ký kết các hiệp định thương mại tự do.

Ấn Độ và cơ chế của Caribe

Modi đã mở rộng chuyến đi Nam Mỹ của mình đến nước láng giềng phía bắc Brazil, Guyana, trong chuyến thăm kéo dài hai ngày cũng bao gồm Hội nghị thượng đỉnh Ấn Độ-CARICOM lần thứ hai. CARICOM, viết tắt của Cộng đồng Caribe, là một nhóm gồm 15 quốc gia Caribe, minh họa điển hình về “ngoại giao của các quốc gia nhỏ.” Như thường lệ, CARICOM sử dụng mạng lưới hội nhập khu vực của mình để tạo thế cân bằng khi làm việc với các quốc gia lớn. Quan trọng hơn, CARICOM duy trì đối thoại thường xuyên với tất cả các đối tác toàn cầu lớn; thực tế, hội nghị thượng đỉnh Ấn Độ-CARICOM diễn ra ngay sau Diễn đàn Trung Quốc-Caribe lần thứ tư vào tháng 9 năm 2024. Mặc dù có mối liên hệ văn hóa sâu sắc với Caribe (khu vực này có một lượng lớn dân cư gốc Ấn Độ), mối liên kết kinh tế giữa Ấn Độ và các quốc gia CARICOM vẫn còn ở giai đoạn sơ khai, với tổng kim ngạch thương mại song phương đạt 814 triệu USD vào năm 2023.

Có lẽ thú vị hơn cả Hội nghị thượng đỉnh Ấn Độ-CARICOM là chuyến thăm song phương của Modi tại Guyana, nơi ông đã ký 10 thỏa thuận, từ nông nghiệp và quốc phòng đến dược phẩm và hệ thống thanh toán tài chính. Tuy nhiên, một chủ đề duy nhất làm lu mờ tất cả các chủ đề khác khi nói đến Guyana: dầu mỏ. Chỉ sau một đêm, Guyana đã vươn lên trở thành nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới và là một trong những nhà sản xuất dầu mới nhất, thậm chí vượt qua Venezuela láng giềng, nơi sở hữu trữ lượng dầu lớn nhất hành tinh. Dầu mỏ đã là chủ đề thảo luận giữa Ấn Độ và Guyana trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, cho đến nay, vẫn chưa có điều gì cụ thể được hiện thực hóa. Mặc dù có nhiều chuyến thăm cấp cao giữa Ấn Độ và Guyana, các công ty dầu khí Ấn Độ không gửi bất kỳ hồ sơ dự thầu nào trong các cuộc đấu giá công khai cho các mỏ dầu ngoài khơi của Guyana. Nhu cầu dầu mỏ lớn của Ấn Độ, vốn thường đi kèm với mong muốn có mức giá ưu đãi, vẫn chưa tìm được sự đồng thuận ở Georgetown, một phần do phần lớn sản lượng dầu của Guyana được quản lý bởi các tập đoàn dầu khí quốc tế như ExxonMobil. Hiện tại, New Delhi phải chấp nhận mua dầu Nga với giá giảm mạnh và trả giá công bằng cho các nhà sản xuất ở Tây Á, nơi có thể nhanh chóng xuất khẩu dầu thô đáp ứng nhu cầu của Ấn Độ.

Tài liệu tham khảo

https://www1.folha.uol.com.br/internacional/en/world/2023/03/brazil-sees-g20-presidency-as-diplomatic-world-cup.shtml

https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2024/11/19/g20-rio-de-janeiro-leaders-declaration/

https://www.reuters.com/world/argentinas-milei-plays-trump-stand-in-g20-summit-rio-2024-11-19/

https://www.citeco.fr/10000-years-history-economics/contemporary-world/responses-by-the-g20-countries-to-the-subprime-crisis

https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2074413

https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1%7c699%7c%7c%7c37%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c2%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1&AspxAutoDetectCookieSupport=1

https://www.pmindia.gov.in/en/news_updates/list-of-outcomes-state-visit-of-pm-to-guyana-november-19-21-2024/?comment=disable