Vào ngày 2 tháng 3, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni đã chủ trì lễ khai mạc Đối thoại Raisina 2023, do Bộ Ngoại giao và Quỹ Nghiên cứu Người quan sát ORF đồng tổ chức. Trước đó cùng ngày, trong chuyến thăm chính thức đầu tiên tới Delhi, bà Meloni đã có cuộc gặp song phương với Thủ tướng Narendra Modi và ký một loạt thỏa thuận song phương, nâng quan hệ Ấn Độ-Italy lên tầm đối tác chiến lược.

Bốn thông điệp chính trong bài phát biểu của bà nhấn mạnh phương hướng chính sách mới của Ý: Sự cân bằng rõ ràng giữa lợi ích quốc gia và cách tiếp cận chung của châu Âu; hiểu biết toàn diện và dựa trên luật lệ về cách thức vận hành của trật tự quốc tế, đặc biệt là ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương; ủng hộ vai trò mới và mạnh mẽ hơn của châu Âu trong các động lực khu vực; và một phạm vi rộng lớn hơn về quan hệ Ấn Độ-Ý dựa trên những nét chung về bản sắc, cũng như những thách thức và cơ hội mới trong thế giới hiện nay.

Trọng tâm tầm nhìn Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Ý nằm ở sự lý giải về khu vực này với tư cách là vùng lân cận của Biển Địa Trung Hải chiến lược. Mối liên hệ địa chính trị này gắn kết sâu sắc lợi ích quốc gia của Ý ở Địa Trung Hải với sự ổn định và an ninh của khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương rộng lớn hơn. Khi đó, giống như sự hội tụ giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương đại diện cho Nhật Bản một khía cạnh mới trong tầm nhìn toàn cầu của nước này trong thế kỷ 21, Rome ngày nay xem các mối liên kết giữa thế giới Địa Trung Hải và Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là trung tâm trong tầm nhìn thể kỷ mới của Ý về một thế giới liên kết với nhau, nhưng hỗn loạn.

Mặc dù không bao giờ đề cập trực tiếp đến Trung Quốc, nhưng nhiều lần trong bài phát biểu, Thủ tướng Ý đã mô tả cách tiếp cận của Ý đối với hệ thống quốc tế theo cách bao hàm tầm nhìn Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương: Tự do và Cởi mở thông qua việc duy trì pháp quyền, điều mà Ý và Ấn Độ đã liên tục hỗ trợ. Chính phủ Ý đến Raisina sau khi đưa ra một sáng kiến đầy tham vọng nhằm củng cố nền kinh tế phía bắc và phía tây châu Phi - Kế hoạch Mattei. Kế hoạch được bà Meloni đưa ra gần đây có cốt tuỷ là hỗ trợ các quốc gia ở biên giới phía nam Địa Trung Hải tích cực ngăn chặn sự lây lan của các hệ tư tưởng cực đoan và chủ nghĩa khủng bố, đồng thời giảm tình trạng di cư bất hợp pháp do tình trạng nghèo đói cùng cực gây ra.

Khi bà Meloni nhấn mạnh rằng “một sự hợp tác nhằm mang lại lợi ích hữu hình cho tất cả mọi người. Không có dã tâm chiếm đoạt. Không có sự ép buộc, kinh tế hay cách khác,” bà ấy đang đánh dấu sự khác biệt rõ ràng với các hoạt động bẫy nợ của Trung Quốc thông qua sáng kiến BRI ở Đông Nam Á, Nam Á và Châu Phi. Bà Meloni đã thẳng thắn thừa nhận rằng trong quá khứ, Châu Âu đã thất bại trong việc giải quyết các vấn đề của những người khác, chỉ tập trung vào vấn đề của riêng mình. Mặc dù không trực tiếp đề cập đến các mối đe dọa của Trung Quốc ở Đài Loan, hay các hành động khiêu khích của Trung Quốc ở biên giới với Ấn Độ hoặc ở Biển Đông, bà Meloni chỉ ra chiến lược gần đây của EU về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương như một tín hiệu rõ ràng về việc Châu Âu quay trở lại đối phó với khu vực, bao gồm cả các ưu tiên an ninh của nó.

Trong cuộc gặp với Thủ tướng Modi, hai nhà lãnh đạo đã ký một loạt thỏa thuận song phương, nhất trí nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược. Điều này diễn ra chỉ vài tuần sau khi một thỏa thuận tương tự được ký kết với Nhật Bản, và người ta hiểu rằng, tiếp sau đó sẽ là một thỏa thuận quốc phòng sẽ mở đường cho hợp tác quân sự sâu sắc hơn và huấn luyện chung.

Mô tả về quan hệ Ý-Ấn Độ, Thủ tướng Ý đã đưa ra sự tương đồng về bản sắc của hai quốc gia - đều là trung tâm tự nhiên của Địa Trung Hải và Ấn Độ Dương, đồng thời là trung tâm của các nền văn hóa cổ đại. Và bây giờ, mục đích là làm cho mối quan hệ này đáp ứng những thách thức của thế kỷ 21 với sự ra mắt của Cầu khởi nghiệp Ấn Độ-Ý và Biên bản ghi nhớ giữa Đại học Rabindra Bharti, Kolkata và Tổng lãnh sự quán Ý tại Kolkata, nhấn mạnh nguyện vọng đa dạng hóa hơn nữa mối quan hệ cùng có lợi từ phát triển kinh tế, công nghệ đến sản xuất văn hóa, tri thức.

Xét về tất cả những điều này, đánh giá ban đầu về chuyến thăm của bà Meloni dường như cho thấy một sự thay đổi căn bản và tích cực đối với khu vực trong chính sách Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Ý. Như New Delhi thường hy vọng, một đối tác có cùng chí hướng khác đang xuất hiện trong khu vực, chấp nhận địa lý thay đổi của các sáng kiến ​​tối thiểu và thúc đẩy hội nhập vào chúng. Các bước tiếp theo sẽ là ngoại giao song phương để có thể nuôi dưỡng sự cởi mở này và duy trì sự hiện diện của Ý ở Ấn Độ Dương với tư cách là nhà cung cấp an ninh thông qua hợp tác chặt chẽ giữa hải quân hai nước và có khả năng đưa Ý vào một công thức tối thiểu nhằm giải phóng tiềm năng đó. Ấn Độ và Ý có thể hiện thực hóa ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.