Cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình tại Busan, được truyền thông quốc tế mô tả là mang sắc thái “G2”, gửi đi một thông điệp rõ ràng: Washington có thể tạm thời điều chỉnh quan hệ với Bắc Kinh theo lợi ích nội tại, và ưu tiên giao thương hay ổn định với Trung Quốc có thể vượt lên trên cam kết chiến lược với các đối tác khu vực. Điều này làm lung lay giả định nền tảng rằng Mỹ luôn sẵn sàng đặt Ấn Độ ở hàng đầu trong chiến lược cân bằng Trung Quốc.

Thực tế kinh tế cho thấy Ấn Độ phụ thuộc sâu vào hàng nhập khẩu từ Trung Quốc trong nhiều mặt hàng then chốt, từ dược phẩm (vật liệu khung API và tiền chất) đến linh kiện điện tử và pin cho chuyển đổi xanh. Sự tập trung nguồn cung này vừa làm chậm khả năng chuyển đổi công nghệ, vừa tạo “điểm đau” chiến lược khi Bắc Kinh có thể sử dụng lợi thế chuỗi cung ứng như một công cụ ngoại giao kinh tế.

Đồng thời, phản ứng thương mại của Washington cho thấy sự tính toán vượt trên tình hữu nghị chiến lược: các biện pháp thuế quan của Mỹ (đi tới giai đoạn tăng mạnh ấn định trong thời gian gần đây) đã trực tiếp gây tổn hại cho xuất khẩu và việc làm tại Ấn Độ, minh họa cho tính “có điều kiện” và mang tính giao dịch của quan hệ Mỹ–Ấn. Hệ quả là New Delhi không còn được phép giả định một hậu thuẫn ổn định từ Washington trước mọi cú sốc địa chính trị – một thực tế làm tăng nhu cầu tái cấu trúc chính sách đối ngoại-linh hoạt và tự chủ.

Trước sự dịch chuyển của cục diện quyền lực toàn cầu, Ấn Độ cần chuyển từ tư duy dựa dẫm vào các cam kết đa phương sang một chiến lược “đa liên kết” linh hoạt và thực dụng hơn. Trọng tâm của cách tiếp cận này là chủ động mở rộng mạng lưới hợp tác nhưng đồng thời củng cố năng lực nội sinh, nhằm tạo ra sức mạnh thương lượng độc lập trong môi trường cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt. New Delhi cần tập trung vào ba hướng then chốt: đa dạng hóa chuỗi cung ứng để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc và tận dụng xu hướng “dịch chuyển sản xuất” toàn cầu; đẩy mạnh đầu tư vào các ngành công nghệ trọng yếu như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và năng lượng xanh để hình thành các điểm tựa kinh tế – công nghệ mới; và tăng cường quan hệ song phương với các đối tác chủ chốt như Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Vương quốc Anh, các quốc gia Vùng Vịnh và ASEAN. Sự kết hợp giữa mở rộng đối tác bên ngoài và củng cố nội lực bên trong sẽ giúp Ấn Độ nâng cao khả năng tự chủ chiến lược, giảm thiểu rủi ro từ cạnh tranh nước lớn, và định vị mình như một trung tâm quyền lực độc lập trong cấu trúc khu vực đang định hình lại.

Chìa khóa là tính khả thi chính trị: những cải cách nhằm nâng cao năng lực sản xuất và công nghệ sẽ thất bại nếu xung đột với lợi ích nhóm và mong đợi xã hội. Do đó, Ấn Độ cần chính sách đi kèm với mạng an sinh cho lao động, lộ trình đào tạo kỹ năng, và cơ chế điều phối nhà nước–doanh nghiệp–xã hội để giảm chi phí chuyển đổi. Đồng thời, kiến trúc tài chính phải cung cấp công cụ giảm rủi ro đầu tư (public banks, bảo hiểm rủi ro ngoại tệ, quỹ đầu tư xanh) để hút nguồn vốn mạo hiểm và FDI chất lượng.

Busan là một lời cảnh tỉnh rằng, trong thế giới đa cực và giao dịch, lợi ích Ấn Độ chỉ được bảo đảm khi bản thân Ấn Độ chủ động gia tăng sức mạnh kinh tế và công nghệ - tạo ra những “đòn bẩy” khiến các đối tác lớn phải tính đến. Đó là lộ trình của một chiến lược tự chủ có chủ đích: không cô lập, nhưng không phụ thuộc; đa liên kết, nhưng có trọng tâm; sử dụng thị trường, nhưng xây dựng thể chế khi thị trường không đủ. Chỉ khi đó New Delhi mới có thể bảo vệ lợi ích quốc gia trong một trật tự toàn cầu ngày càng biến động.