Những diễn biến mới trong quan hệ Ấn Độ-Maldives

Thư viện

Copy

Tại sao chính phủ của Mohamed Muizzu quyết định không gia hạn thỏa thuận khảo sát thủy văn với Ấn Độ? Việc cam kết gửi trả quân đội Ấn Độ đang đồn trú tại quần đảo Ấn Độ Dương này mang hàm ý gì?

10:00 24-12-2023 Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ

Đầu tháng này, nội các Maldives đã quyết định không gia hạn Biên bản ghi nhớ (MoU) với Ấn Độ về hợp tác thủy văn. Thỏa thuận được ký vào năm 2019 và sẽ hết hạn vào năm 2024. Ngay sau khi Tổng thống mới đắc cử Mohamed Muizzu cam kết sẽ gửi trả cho quân đội Ấn Độ đang đóng quân ở quần đảo Ấn Độ Dương này, động thái này là một dấu hiệu khác cho thấy ý định đảo ngược chính sách của chính quyền Ibrahim Mohamed Solih tiền nhiệm.

Ấn Độ là thành viên tích cực của Tổ chức Thủy văn Quốc tế (IHO) từ năm 1955. Cục Thủy văn Hải quân Ấn Độ (INHD), hay Cục Khảo sát Hàng hải Ấn Độ trước đó, được thành lập vào năm 1874 tại Kolkata. Đây là cơ quan đầu mối khảo sát thủy văn và có một đội tàu khảo sát hiện đại được đóng trong nước. Ấn Độ hợp tác với nhiều quốc gia ở khu vực Ấn Độ Dương và các nước châu Phi và Đông Á như Mauritius, Seychelles, Tanzania, Maldives, Mozambique, Việt Nam, Myanmar, Kenya và Sri Lanka. Theo INHD, vai trò của nó đã được mở rộng theo thời gian, do đặc tính thủy văn toàn cầu ngày càng tăng và “tiềm năng ngày càng tăng của nó như là một cơ chế nhân rộng lực lượng” về mặt ngoại giao hàng hải. Nhân sự từ 39 quốc gia đã được đào tạo tại Viện Thủy văn Quốc gia, hoạt động trực thuộc INHD.

Ý nghĩa của Biên bản ghi nhớ năm 2019

Biên bản ghi nhớ được ký kết vào tháng 6 năm 2019, trong chuyến thăm cấp nhà nước của Thủ tướng Narendra Modi tới Maldives. Đây là chuyến thăm nước ngoài đầu tiên của ông Modi sau khi nhậm chức với nhiệm kỳ thứ hai và là chuyến thăm thứ hai tới Maldives kể từ khi ông tham gia lễ tuyên thệ nhậm chức của Tổng thống Solih vào năm 2018. Nhiều tháng trước thời điểm Biên bản ghi nhớ được ký kết, Tổng thống Solih và Đảng Dân chủ Maldives (MDP) đã giành được chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử. Hai nước láng giềng ở Ấn Độ Dương và các nhà lãnh đạo của họ, được đa số ủng hộ, cam kết hợp tác chặt chẽ trong phát triển, quốc phòng và an ninh hàng hải. Cuộc họp đầu tiên của Ủy ban hỗn hợp về thủy văn được tổ chức tại Maldives vào tháng 9 năm 2019. Sau thỏa thuận, Lực lượng Phòng vệ Quốc gia Maldives (MNDF) và Hải quân Ấn Độ đã thực hiện ba cuộc khảo sát thủy văn chung vào các năm 2021, 2022 và 2023.

Tại sao Maldives quyết định không gia hạn thỏa thuận?

Trong khi Tổng thống Muizzu chưa đưa ra tuyên bố cụ thể về Biên bản ghi nhớ về khảo sát thủy văn chung, một quan chức cấp cao nói với truyền thông Maldives rằng, quyết định này phù hợp với cam kết của chính quyền hiện tại là chấm dứt mọi thỏa thuận với các bên nước ngoài gây bất lợi hoặc gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia Maldives. Thông điệp này dường như phù hợp với chiến dịch bầu cử của ông Muizzu.

Phản ứng từ Ấn Độ

Trong phản hồi đầu tiên trước quyết định của Maldives, Bộ Ngoại giao Ấn Độ cho biết, Ấn Độ có “thành tựu đã được chứng minh” trong lĩnh vực này. Người phát ngôn Arindam Bagchi cho biết: “Tôi muốn nói rằng, Ấn Độ có thành tích đã được chứng minh trong lĩnh vực thủy văn. Và chúng tôi cũng đã hợp tác với nhiều quốc gia ở khu vực Ấn Độ Dương về thủy văn và các yếu tố khác nhau liên quan đến vấn đề đó. Lợi ích đối với các nước đối tác là có thể nhìn thấy được, tôi chỉ muốn dừng lại ở đó”.

Ý nghĩa đối với mối quan hệ Ấn Độ-Maldives

Với những diễn biến gần đây, có vẻ như New Delhi sẽ phải chuẩn bị cho một giai đoạn đầy thử thách trong quan hệ đối tác với Male. Maldives là thành viên của Hội nghị An ninh Colombo, một sáng kiến nhằm tăng cường an ninh hàng hải ở Ấn Độ Dương, bao gồm Ấn Độ, Sri Lanka và Mauritius. Tuy nhiên, đầu tháng này, Maldives đã bỏ qua vòng mới nhất của cuộc họp cấp NSA của Hội nghị được tổ chức tại Mauritius.

Đáng chú ý là, nó trùng hợp với chuyến thăm của Phó Tổng thống Maldives Hussain Mohamed Latheef tới Trung Quốc để tham dự Diễn đàn Hợp tác Phát triển Khu vực Trung Quốc-Ấn Độ Dương, nơi ông nói rằng, Maldives “rất háo hức khám phá những con đường hợp tác và hợp tác mới với Trung Quốc”. Phản ứng của MEA về việc chấm dứt sáng kiến thủy văn chung của Maldives với Ấn Độ cho thấy niềm tin của New Delhi rằng các nước láng giềng nên khai thác “lợi ích” từ chuyên môn của Ấn Độ. Những diễn biến mới từ vùng nước đang dậy sóng này sẽ được theo dõi một cách chặt chẽ.

Nguồn:

CIS