Quan hệ Ấn–Trung: Hợp tác có kiểm soát trong bối cảnh đối đầu chiến lược

Thư viện

Copy

Sau một thời gian căng thẳng biên giới và xáo trộn chuỗi cung ứng toàn cầu, Ấn Độ và Trung Quốc đã nối lại các cuộc tiếp xúc ngoại giao. Tuy nhiên, quan hệ song phương đang tiến theo lộ trình thực dụng: tiếp xúc thận trọng trên mặt trận kinh tế trong khi các vấn đề an ninh chiến lược tiếp tục giới hạn mức độ tin cậy lẫn nhau.

09:00 22-09-2025 Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ

Gặp gỡ ngoại giao gần đây giữa Ấn Độ và Trung Quốc phản ánh một thực tiễn rõ rệt: cả hai bên đều có động lực kinh tế để giảm căng thẳng, nhưng rào cản chiến lược và niềm tin song phương chưa cho phép khôi phục quan hệ toàn diện. Trung Quốc, trước áp lực tăng trưởng chậm và ràng buộc bên ngoài, tìm kiếm cơ hội mở rộng thị trường và tái cấu trúc chuỗi cung ứng. Ấn Độ, với quy mô dân số và thị trường nội địa lớn, trở thành điểm thu hút tự nhiên cho xuất khẩu và đầu tư. Tuy nhiên, lợi ích kinh tế này không thể bù đắp dễ dàng cho các lo ngại địa chính trị và những tổn thương do đối đầu ở biên giới.

Ở bình diện chính sách, New Delhi tỏ ra thận trọng. Mặc dù sẵn sàng khai thác các cơ hội thương mại, Ấn Độ không chấp nhận nhượng bộ các lợi ích an ninh cơ bản. Chính sách của Ấn Độ vì vậy hướng tới “tương tác có chọn lọc”: giữ kênh đối thoại mở, khuyến khích thương mại có kiểm soát và giảm thiểu rủi ro chiến lược thông qua đa dạng hóa quan hệ đối tác với các cường quốc khác. Chiến lược này vừa cho phép tận dụng lợi ích kinh tế, vừa bảo đảm không để trống không gian chiến lược trước sự mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc.

Về phần mình, Trung Quốc chủ trương giảm bớt căng thẳng để tập trung vào phục hồi nội địa và ổn định môi trường kinh doanh quốc tế. Tuy nhiên, Bắc Kinh chưa có khả năng hoặc chưa sẵn sàng chấp nhận các nhượng bộ lớn trong các vấn đề lãnh thổ hay an ninh chiến lược. Do vậy, các cuộc gặp thường mang tính biểu tượng hoặc dừng ở thỏa thuận kỹ thuật, còn các bước đi mang tính ràng buộc chiến lược vẫn rất hạn chế.

Hệ quả là mô hình quan hệ song phương hiện nay có thể được gọi là “hợp tác có kiểm soát”: mở rộng giao lưu kinh tế ở những lĩnh vực ít nhạy cảm, đồng thời gia tăng cơ chế quản trị rủi ro để tránh đụng độ trực tiếp. Đây là con đường thực dụng, phù hợp với lợi ích ngắn hạn nhưng thiếu yếu tố tin cậy để tạo dựng một đối tác chiến lược bền vững. Đồng thời, bối cảnh khu vực và toàn cầu, đặc biệt vai trò của các liên minh và chính sách của các cường quốc khác, tiếp tục định hình phạm vi và chiều sâu của quan hệ Ấn - Trung.

Trong khi mối quan hệ hài hoà toàn diện giữa hai nước khó thể xảy ra sớm, việc duy trì tiếp xúc, thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác ít nhạy cảm và xây dựng cơ chế giảm rủi ro tại biên giới là những bước khả thi và cần thiết để ngăn chặn leo thang và bảo đảm lợi ích chung trong ngắn hạn. Quan hệ Ấn - Trung do đó tiếp tục tiến lên trong nhịp độ chậm rãi, có kiểm soát và có điều kiện.