Gautam Chikermane*

Hiện tại, chính phủ mới dưới thời Narendra Modi đã được bầu và sẽ tuyên thệ vào ngày 30/5/2019, đây là 6 trở lực mà chính phủ này sẽ phải đối mặt trong 5 năm tới. Hầu hết trong số này là các công việc đang tiến triển, giữ vị trí trung lập với kết cấu của chính phủ - ví dụ: tình trạng đảo lộn của các vấn đề thế giới, từ chính sách kinh tế đến chính sách đối ngoại. Một số nhân vật sẽ càng trở nên nổi bật ví dụ như những người cáo buộc về sự sụp đổ của thể chế trong nước. Những người khác, chẳng hạn như những người có diễn ngôn chính trị độc hại, có thể chết vì kiệt sức. Nhưng tất cả sẽ ngẩng cao đầu, tạo ra sự bất hòa và dựng lên những rào cản. Trong nhiệm kỳ 2 của ông Modi, mỗi một trở lực này sẽ là một tập phim kéo dài toàn bộ nhiệm kỳ.

1. Nền kinh tế toàn cầu bất định

Kỳ vọng cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung sẽ không ảnh hưởng đến nền kinh tế Ấn Độ là suy nghĩ viển vông. Hai nước Mỹ Trung chiếm gần 2/5 GDP thế giới, đạt mức 80 nghìn tỷ USD. Bất kể phương diện nào của cuộc thương chiến này, và dù họ nghiêng về phía nào, tất cả các quốc gia sẽ bị tổn thương trong thời gian ngắn. Khi hai động cơ tăng trưởng toàn cầu này chậm lại, phần còn lại của thế giới cũng sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực. Tốc độ tăng trưởng trên toàn thế giới, bao gồm Ấn Độ - nền kinh tế lớn phát triển nhanh nhất thế giới - sẽ giảm tốc.  Các điều chỉnh chính trị sẽ ảnh hưởng đến sự giảm tốc này. Cả Mỹ và Trung Quốc sẽ tìm cách tái điều chỉnh lợi ích xoay quanh kinh tế. Mỹ đang tạo sức mạnh cho cuộc chiến thương mại với mối đe dọa về cuộc chiến thực sự với Iran, điều này sẽ kiềm chế ngọn lửa kinh tế trên toàn thế giới. Trung Quốc sẽ cố gắng tìm kiếm thị trường mới, trong đó Ấn Độ là một trong những thị trường lớn nhất. Về phần mình, Ấn Độ cũng sẽ cần phải đưa ra những lựa chọn khó khăn, cả ở bình diện quốc tế cũng như trong nước. Bối cảnh kinh tế phía trước đầy những khúc quanh. Đàm phán về trở lực này sẽ là thử thách đầu tiên của ông Modi.

2. Vòng bao vây của Trung Quốc

Khi Trung Quốc tìm cách thống trị khu vực, với Ấn Độ - nền dân chủ cuối cùng, Trung Quốc bao vây Ấn Độ, từ Pakistan, Bangladesh đến Myanmar và Thái Lan sẽ tiếp tục tồn tại. Ở một vài nơi, Sri Lanka, Nepal và Maldives sẽ tạo ra không gian căng thẳng giữa hai cường quốc châu Á - thực tế là ông Modi được cho là có kế hoạch đến thăm Maldives đầu tiên sau bầu cử, có thể làm giảm căng thẳng phần nào. Trước sức ép từ phương Tây, quả bóng chiến lược được đẩy về phần sân Trung Quốc - cách cư xử với Ấn Độ sẽ quyết định cách Ấn Độ phản ứng và xây dựng mối quan hệ với Mỹ và EU ở phương Tây, và Nhật Bản, Hàn Quốc và Australia ở phương Đông. Trung Quốc đã tạo ra căng thẳng chiến lược với tất cả các nước láng giềng, và do đó, tạo cơ hội cho Ấn Độ tham gia sâu hơn với các quốc gia ASEAN. Khi Sáng kiến ​​Vành đai, Con đường của ông Tập Cận Bình đối mặt với sự chống đối từ hết nền dân chủ này đến nền dân chủ khác, Trung Quốc sẽ cần phải rút lại và tái điều chỉnh lập trường cứng rắn. Trong thư chúc mừng ông Modi, ông Tập hy vọng sẽ đưa quan hệ Ấn Độ - Trung Quốc lên một tầm cao mới. Về phần mình, ông Modi cần sẵn sàng với một cách tiếp cận mới với Trung Quốc, đồng thời yêu cầu Trung Quốc rời xa Pakistan.

3. Sự bất định của giá dầu

Kỳ vọng về việc Tổng thống Mỹ Donald Trump gia hạn quyền miễn trừ mua dầu cho Ấn Độ đã kết thúc với việc Mỹ xem Masood Azhar là kẻ khủng bố. Tổng thống Mỹ D. Trump đã làm rõ lập trường của Mỹ một cách thẳng thắn rằng: Azhar làm việc cho Iran. Với chiều sâu của mối quan hệ Ấn Độ - Mỹ - kinh tế, Ấn kiều, kiều hối, quốc phòng - việc tạm dừng mua dầu từ Iran là đã được xác định. Trong thông điệp chức mừng ông Trump gửi đến ông Modi, nói rằng, thành quả to lớn của mối quan hệ đối tác Mỹ - Ấn Độ cần phải được ủng hộ bởi các hành động trong 5 năm tới. Điều đó có nghĩa là, giá dầu dự kiến ​​sẽ tăng, sau khi chấm dứt nguồn cung từ Iran. Các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran sẽ tiếp diễn trong bao lâu, hay quan trọng hơn là giá dầu sẽ tăng cao như thế nào, là những câu hỏi sẽ thúc đẩy Chính phủ Modi. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Modi được hưởng lợi từ giá dầu thấp; trong nhiệm kỳ 2, ông Modi sẽ cần phải phấn đấu vì dầu tăng giá. Việc quản lý khi giá dầu ở mức cao, mà không làm tổn thương người tiêu dùng hoặc nền kinh tế, sẽ là thách thức lớn đối với chính phủ mới. Thuyết phục các bang và đặt nhiên liệu theo thuế GST và giảm giá có thể là một lựa chọn.

4. Các nhà máy khủng bố Pakistan có thể tái khởi động, một cuộc chính biến không phải là không thể

Trừ khi mặt trời bắt đầu mọc lên từ phía Bắc, chúng ta có ít niềm tin rằng, Pakistan sẽ cải tổ lập trường chống khủng bố. Do đó, Thủ tướng Pakistan Imran Khan trong thông điệp chúc mừng ông Modi và hợp tác “vì hòa bình, tiến bộ và thịnh vượng” - chỉ những hành động thực tế và có thể kiểm chứng chống lại khủng bố thì mới có thể cứu vãn lời nói của ông Khan. Sau bảy thập kỷ tạo ra, nuôi dưỡng và sử dụng khủng bố như một chính sách không chỉ đơn thuần chống lại Ấn Độ mà trên toàn thế giới, thì ngay cả khi Pakistan quyết định trở lại nền văn minh, sẽ cần phải có thời gian. Khủng bố ở Pakistan thực sự là một câu chuyện của hai ủy nhiệm (proxy). Đầu tiên, quốc gia này sử dụng khủng bố làm chính sách và tiến hành một cuộc chiến ủy nhiệm. Và thứ hai, Trung Quốc liên kết với Pakistan về khủng bố và khiến cho Ấn Độ bất ổn. Nền kinh tế sắp sụp đổ của Pakistan sau các điều kiện IMF khắc nghiệt để nhận được gói cứu trợ trị giá 6 tỷ USD sẽ thể hiện về mặt chính trị thông qua khủng bố. Một vấn đề khác là, lần này Ấn Độ và người dân đã chuẩn bị tốt hơn và hư danh hạt nhân của Pakistan đã bị bóc mẽ sau vụ Balakot. Nhưng chúng ta không nên đánh giá thấp quyết tâm khủng bố của quốc gia này. Hơn nữa, chính phủ dân sự nước này có nguy cơ sụp đổ thông qua một cuộc đảo chính quân sự khác. Ông Modi cần phải sẵn sàng cho việc này.

5. Diễn ngôn chính trị độc hại sẽ tiếp tục

Dù chính phủ mới làm gì, dù có hữu ích đến đâu, thì độc tính của diễn ngôn chính trị vẫn tồn tại. Chúng ta đã chứng kiến sự thao túng các sự kiện và sự cố trở thành tiêu đề tin tức trong 5 năm qua. Không có cách nào mà những câu chuyện đó - được dẫn dắt bởi một phương tiện truyền thông, với ý thức tự trọng quá mức, tự thấy mình trong vai trò của phe Đối lập - sẽ kết thúc với phán quyết 2019. Trong bài phát biểu của ông Modi trước các Thành viên Nghị viện mới được bầu của NDA vào ngày 25/5/2019 cảnh báo họ không chỉ đơn thuần là những cáo buộc đối với họ, mà còn là truyền thông mạnh mẽ và đầy động lực sẽ cùng đồng lõa. Ông Modi sẽ bị đổ lỗi cho mỗi cái chết, mọi thay đổi trong chính sách sẽ bị biến thành ngày tận thế, mọi bài phát biểu sẽ được chuyển đổi thành một âm thanh độc hại, và mọi tuyên bố ngớ ngẩn hoặc hành động của bất kỳ ai trong số 30 thành viên nội các. Đối với những người bị chụp đầu bởi ý thức hệ mà nói, hầu như chẳng có việc gì để lam. Thay đổi, nếu có, sẽ đến từ chính trị. Từ phía chính phủ mới bằng cách không cho phép diễn ngôn bị hạ thấp, bởi các chức năng hoặc bởi những người theo dõi. Và từ phía phe đối lập bằng cách xây dựng một câu chuyện kể theo hướng tích cực, chủ nghĩa dân tộc về bản chất và tâm hồn Ấn Độ. Những gì chúng ta có thể dự báo với độ chắc chắn cao hơn, và phù hợp với các xu hướng được thấy trong nhiệm kỳ đầu tiên rằng, ông Modi trong nhiềm kỳ 2 sẽ củng cố và tăng cường kiểm soát các cuộc đối thoại quốc gia.

6. Cáo buộc hủy hoại thể chế sẽ tiếp tục

Từ Tổng Thanh tra Ấn Độ và Ủy ban Bầu cử Ấn Độ đến Cục Điều tra Trung ương, quan hệ giữa trung ương và các bang, và Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ, 5 năm qua đã chứng kiến mọi cuộc thảo luận, sự khác biệt về quan điểm hoặc sự bất hòa giữa chính phủ và các trụ cột thể chế nền dân chủ của Ấn Độ đều đưa ra các buộc rằng ông Modi đã tiêu diệt chúng. Những cáo buộc này đã tìm đường đến cơ quan tư pháp cao nhất - Tòa án tối cao. Những cáo buộc này được đưa ra dễ dàng, nhưng không thể chứng minh hoặc đứng vững trước tòa án. Nhưng diễn ngôn hoành hành xung quanh họ tạo ra cảm giác rằng, mọi hành động của Chính quyền Modi được thực hiện để phá hủy sự độc lập về thể chế. Trừ khi các tường thuật chính trị thay đổi thành một thay thế tốt hơn, những cáo buộc này sẽ tiếp tục. Nhưng vì uy tín chính trị của những kẻ bất lương này đã bị người dân gạt bỏ, có lẽ những điều này đã lỗi thời. Trong khi mọi người không còn coi trọng nữa, nhưng sự ồn ào được tạo ra sẽ vang vọng trong các phòng thu âm của truyền thông xã hội và các nhóm WhatsApp.

Ngoài 6 trở lực nói trên, những trở lực mới sẽ trỗi dậy. Trong một thế giới hỗn loạn về chính trị và kinh tế như hiện nay với một loạt những phát biểu có liên quan thì những ý tưởng mới sẽ đòi hỏi sự kiểm soát lớn hơn đối với các hành động của ông Modi. Việc làm và tăng trưởng, độc lập và trách nhiệm, đền thờ và nhà thờ Hồi giáo, đẳng cấp và tôn giáo, nguyện vọng và hiện trạng … tất cả sẽ là những tập phim nhỏ trong nhiệm kỳ sắp tới của Chính phủ Modi.

Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ

Nguồn: https://www.orfonline.org/expert-speak/six-headwinds-modi-will-face-season-2-51301/