Nhìn lại nhiệm kỳ Trump đầu tiên

Dưới chính quyền Trump đầu tiên, quan hệ Hoa Kỳ - Ấn Độ diễn biến tích cực bất chấp một số căng thẳng thực tế. Đặc biệt, quan hệ quốc phòng đã có những bước tiến đáng kể, chẳng hạn như thiết lập cuộc tập trận liên quân ba binh chủng TIGER TRIUMPH, ký kết các thỏa thuận liên kết tác chiến, và nới lỏng kiểm soát xuất khẩu quốc phòng thông qua việc đưa Ấn Độ vào Danh sách Cấp 1 trong Hệ thống Cấp phép “Ủy quyền Thương mại Chiến lược” của Bộ Thương mại Hoa Kỳ. Bên cạnh những bước đi cụ thể này, việc Hoa Kỳ có lập trường cứng rắn hơn đối với Trung Quốc đã mang lại sự yên tâm cho chính phủ Ấn Độ rằng cam kết của Washington đối với an ninh khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương vẫn vững chắc, bất chấp các thay đổi chính trị tại Washington, D.C. Chủ đề còn sơ khai về khả năng hình thành một “G2” giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc hầu như đã bị loại bỏ.

Hợp tác chiến lược giữa hai nước đã mở rộng ra ngoài khuôn khổ song phương. Đáng chú ý, chính quyền Trump đã thúc đẩy việc nâng cấp nhóm Bộ Tứ (Hoa Kỳ, Ấn Độ, Nhật Bản và Úc) lên cấp hội nghị bộ trưởng thường kỳ.

Hầu hết các căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Ấn Độ trong nhiệm kỳ đầu của Trump xuất phát từ sự tương đồng trong cách tiếp cận thương mại của hai nước. Cả Hoa Kỳ và Ấn Độ đều có thâm hụt thương mại lớn với thế giới. Chính sách bảo hộ ban đầu của chính phủ Modi nhằm hỗ trợ sáng kiến “Make in India” đã xung đột với kế hoạch thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu của chính quyền Trump. Hai nước đã lao vào một cuộc chiến thương mại căng thẳng, dẫn đến việc Hoa Kỳ thu hồi các ưu đãi thương mại của Ấn Độ theo Chương trình Hệ thống Ưu đãi Phổ cập (GSP). Đáp lại, Ấn Độ áp thuế trả đũa đối với một loạt sản phẩm của Mỹ sau khi chính quyền Trump tăng thuế nhập khẩu thép và nhôm. Những nỗ lực đàm phán một gói cải cách khiêm tốn để giải quyết một số điểm nghẽn trong thương mại đã không thành công vào cuối nhiệm kỳ đầu của chính quyền Trump.

Chính quyền Trump cũng gây sức ép buộc Ấn Độ cắt giảm quan hệ năng lượng với Iran và Venezuela, và Ấn Độ đã tuân thủ. Tuy nhiên, việc này làm dấy lên lo ngại rằng quan hệ sâu rộng hơn với Hoa Kỳ có thể đồng nghĩa với việc các đồng minh và đối tác của Mỹ phải điều chỉnh quan điểm của họ theo cách nhìn nhận của Washington về các mối đe dọa và cơ hội toàn cầu.

Dự báo về nhiệm kỳ thứ hai của Trump

Nếu có nhiệm kỳ thứ hai, chính quyền Trump được kỳ vọng sẽ duy trì sự gắn kết chặt chẽ ở cấp lãnh đạo để tiếp tục đà phát triển quan hệ song phương. Thủ tướng Modi là một trong những nhà lãnh đạo thế giới đầu tiên chúc mừng Trump chiến thắng trong cuộc bầu cử, và Ấn Độ dự kiến sẽ đăng cai Hội nghị thượng đỉnh Bộ Tứ vào năm 2025 với sự tham dự của Tổng thống Trump và các lãnh đạo khác. Mặc dù Trump có thể đôi khi chỉ trích Modi về một số vấn đề—giống như cách ông từng phàn nàn về thuế nhập khẩu đối với xe Harley Davidson trong nhiệm kỳ đầu—nhưng quan hệ song phương vẫn có đủ nền tảng vững chắc để vượt qua những bất đồng nhỏ.

Sáng kiến “Make in India” có thể là lĩnh vực đầu tiên chịu ảnh hưởng tiêu cực. Dù tuyên bố ủng hộ sáng kiến này trong chuyến thăm Washington của Thủ tướng Modi vào mùa hè năm ngoái, chính quyền Trump 2.0 có thể không còn duy trì mức độ ủng hộ cao như vậy. Sáng kiến về Công nghệ Quan trọng và Mới nổi (iCET) có thể vẫn được duy trì do tầm quan trọng của nó, nhưng tham vọng của Ấn Độ trong việc sử dụng iCET để thúc đẩy chuyển giao công nghệ và phát triển sản xuất công nghệ cao có thể trở nên khó khăn hơn.

Hợp tác năng lượng song phương sẽ chuyển hướng khỏi trọng tâm chống biến đổi khí hậu để quay lại tập trung vào thương mại dầu khí. Tuy nhiên, trên thực tế, tiến bộ của Ấn Độ trong lĩnh vực khí hậu chủ yếu được thúc đẩy bởi nhu cầu nội tại hơn là do các cam kết song phương hoặc đa phương. Như đã thấy trong giai đoạn 2017-2021, hợp tác khí hậu giữa Hoa Kỳ và Ấn Độ có thể sẽ tiếp tục được dẫn dắt bởi các tổ chức phi chính phủ, chính quyền địa phương và các cơ quan khác ngoài chính phủ liên bang.

Hợp tác quốc phòng dự kiến sẽ tiếp tục mở rộng. Cả hai đảng chính trị của Hoa Kỳ đều đồng thuận rằng Trung Quốc đang đóng vai trò gây mất ổn định tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, và rằng Washington có lợi ích chiến lược trong việc xây dựng các quan hệ đối tác nhằm tăng cường sự ổn định.

Ngoài ra, áp lực của Mỹ đối với Ấn Độ về các quyết định chính sách đối nội và đối ngoại của nước này có thể giảm bớt. Quan điểm bớt cứng rắn hơn của Mỹ đối với Nga có thể làm trầm trọng thêm tình hình Ukraine, nhưng lại có lợi cho Ấn Độ, quốc gia đã tăng cường đáng kể thương mại với Nga kể từ khi cuộc xung đột Ukraine nổ ra. Các vấn đề nội bộ của Ấn Độ như nhân quyền, tự do tôn giáo và tính công bằng của bầu cử có thể không còn là ưu tiên trong nghị trình của Washington.

Cách tiếp cận của Mỹ đối với quan hệ với Ấn Độ có thể một lần nữa trở nên mang tính giao dịch hơn. Tuy nhiên, tầm quan trọng của mối quan hệ này đã được các quan chức trong chính quyền Trump đầu tiên hiểu rõ và nhận được sự ủng hộ từ chính Tổng thống Trump. Điều này cho phép hai bên quản lý các điểm xung đột trong khi tận dụng các cơ hội để mở rộng hợp tác.