Ấn Độ làm chủ tịch G20 trong năm 2023 đã được ca ngợi với niềm tự hào dân tộc ở Ấn Độ. G20, là một câu lạc bộ gồm các nền kinh tế hàng đầu, chiếm 74% tổng GDP của thế giới theo dữ liệu của Ngân hàng Thế giới tính trong năm 2020. Do đó, G20 mang sức mạnh kinh tế và chính trị to lớn để giải quyết các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu.

Biến đổi khí hậu là một vấn đề luôn được nhóm quan tâm; nhóm thừa nhận nó tác động như thế nào đến nền kinh tế toàn cầu và nhân loại. Ấn Độ, với tư cách là Chủ tịch hiện tại của nhóm, có nền tảng và trách nhiệm hướng nhóm giải quyết khủng hoảng khí hậu và định hình lại tư tưởng của chính trị khí hậu quốc tế.

Kể từ khi Ấn Độ nhậm chức Chủ tịch, Nhóm công tác bền vững về môi trường và khí hậu (ECSWG) thuộc G20 đã triệu tập họp ba lần tại các thành phố khác nhau ở Ấn Độ. Nhóm công tác đã đưa ra ba lĩnh vực ưu tiên tại cuộc họp đầu tiên mà tất cả các bên đã đồng ý hướng tới. Ba lĩnh vực là:

1. Ngăn chặn suy thoái đất, đẩy nhanh quá trình phục hồi hệ sinh thái và làm giàu đa dạng sinh học;

2. Thúc đẩy nền kinh tế xanh bền vững và có khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu;

3. Khuyến khích sử dụng hiệu quả tài nguyên và kinh tế tuần hoàn.

Cuộc họp thứ hai nhắc lại sự cần thiết của các nỗ lực phối hợp toàn cầu và hành động ngay lập tức để đạt được các mục tiêu đã đề ra. Cuộc họp thứ ba tập trung vào Nền kinh tế xanh và các thành viên nhắc lại cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho các kết quả hữu hình thông qua cách tiếp cận dựa trên sự đồng thuận.

Các cuộc họp này đã đóng vai trò là nền tảng để bày tỏ mối quan tâm đối với hành tinh và cân nhắc các giải pháp tiềm năng bởi đại diện của các thành viên G20 và các chủ thể phi nhà nước và các bên liên quan từ các tập đoàn tư nhân và tổ chức xã hội dân sự.

Ngoài mục đích vạch ra các giải pháp cho các vấn đề ưu tiên, các cuộc họp này đã liên tục kêu gọi các nỗ lực và hợp tác toàn cầu có sự phối hợp giữa tất cả các bên liên quan. Nhiều cuộc họp của ECSWG dự kiến sẽ diễn ra và đỉnh điểm sẽ là việc xây dựng Thông cáo cấp Bộ trưởng G20 về Môi trường và Tính bền vững của Khí hậu.

Mặc dù những nỗ lực không ngừng của G20 nhằm giải quyết khủng hoảng khí hậu là đáng khen ngợi và cần thiết, nhưng nhiệm kỳ Ấn Độ làm Chủ tịch có thể là cơ hội để định hình lại những nền tảng cơ sở của chính trị khí hậu quốc tế. Các cuộc đàm phán và thỏa thuận quốc tế về khí hậu cho đến nay đã được điều chỉnh bởi nhiều hành động khéo léo trong quan hệ quốc tế thông thường vì lợi ích và an ninh quốc gia.

Các nỗ lực nhằm hạn chế phát thải carbon như mua bán carbon, giới hạn carbon, tài chính khí hậu, v.v., chỉ được chấp nhận nếu chúng phù hợp với tính hợp lý về kinh tế và chiến lược hiện có của các bên liên quan. Chính trị khí hậu quốc tế, bao gồm cả chính trị hiện đang được tiến hành dưới thời Ấn Độ làm Chủ tịch, cuối cùng tập trung vào các tính toán kinh tế và mệnh lệnh chiến lược của các quốc gia hoạt động trong lĩnh vực chính trị quốc tế.

Những nỗ lực tìm kiếm giải pháp cho cuộc khủng hoảng khí hậu từ bên trong khuôn khổ chủ nghĩa duy lý khai sáng và châu Âu hiện có cho đến nay đã mang lại rất ít kết quả. Có lẽ một cách tiếp cận thay thế về cơ bản là phi phương Tây và hậu nhân loại―cách tiếp cận xem xét vấn đề biến đổi khí hậu qua lăng kính quan hệ như thuyết nhất nguyên (hoặc nhất thể) được tìm thấy trong các truyền thống phương đông―nên được xem xét. Để đạt được mục tiêu đó, Ấn Độ với tư cách là Chủ tịch G20 có thể đóng góp lâu dài.

Ấn Độ có một truyền thống triết học phong phú mà qua đó họ có thể đưa ra các công cụ nhận thức thay thế để giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu hiện nay. Chủ đề của cuộc họp G20 năm nay, 'Một Trái đất, Một Gia đình, Một Tương lai', nhấn mạnh giá trị tập thể của con người, động vật, thực vật và vi sinh vật cũng như mối liên kết của chúng trên hành tinh Trái đất và trong vũ trụ rộng lớn hơn.

Chủ đề này rút ra từ khái niệm Upanishadic về "Vasudhaiva Kutumbakam" có nghĩa là tất cả cư dân trên “trái đất là một gia đình”. Tương tự như vậy, triết học chính trị Ấn Độ cổ đại của Advaita cung cấp một công cụ nhận thức quan hệ. Advaita, có nghĩa là thuyết bất nhị (hay thuyết nhất nguyên), nhấn mạnh sự vắng mặt của sự tách biệt giữa chủ thể và đối tượng. Là một khái niệm nhất nguyên, advaita nhấn mạnh vào tính đồng nhất của các yếu tố đa dạng của hành tinh và cư dân của nó.

Nhìn vấn đề biến đổi khí hậu qua lăng kính quan hệ này sẽ giúp các quốc gia dễ dàng từ bỏ những lợi ích ích kỷ hạn hẹp của mình và hành động hào phóng hơn hướng tới các mục tiêu chung đã được xác định rõ ràng. Xét cho cùng, hành tinh này được chia sẻ giữa tất cả mọi người và tương lai của nó gắn liền với tương lai chung của tất cả các dân tộc. Do đó, người ta tìm thấy những lý do thuyết phục để tin rằng các mối quan tâm toàn cầu ngày nay có thể được giải quyết một cách hiệu quả nếu chúng được coi là toàn cầu về cơ bản thông qua lăng kính của thuyết nhất nguyên hơn là tính hai mặt hiện có chi phối các mối quan hệ quốc tế thông thường.

Chủ tịch G20 của Ấn Độ sẽ nêu bật sứ mệnh Lối sống vì Môi trường (LiFE), trong đó nhấn mạnh các lựa chọn bền vững và có trách nhiệm với môi trường ở cả lối sống cá nhân và các cấp độ phát triển quốc gia, hướng tới một tương lai sạch hơn, xanh hơn và xanh hơn. Ấn Độ nên tích cực tìm cách truyền tải chính trị khí hậu hiện có với các yếu tố quan hệ. Nó nên nhằm mục đích định hình lại các quy trình và chính trị khí hậu quốc tế bằng cách giới thiệu các cách thức thay thế theo khái niệm để thực hiện chính trị khí hậu quốc tế, chủ yếu được thúc đẩy bởi mối quan tâm đối với tương lai của hành tinh.

Một nền chính trị về khí hậu bắt nguồn từ mối quan hệ sẽ đặt sức khỏe của hành tinh vào trung tâm vì nó thừa nhận rằng con người và thế giới không phải con người về cơ bản có mối liên hệ với nhau và tất cả đều liên quan đến hành tinh trong sơ đồ lớn hơn của vạn vật.

Nó sẽ ưu tiên thúc đẩy và xây dựng lòng tin giữa các quốc gia và giảm bớt yếu tố cạnh tranh để giành lợi thế chiến lược, đặc trưng cho chính trị quốc tế thông thường. Chính sách khí hậu được xác định lại sẽ thúc đẩy trách nhiệm giải trình và trách nhiệm chung giữa các bên tham gia và nhấn mạnh vào ý thức công bằng chung. Việc đúc kết lại nhận thức và khái niệm như vậy về vấn đề biến đổi khí hậu là không thể tránh khỏi đối với một nỗ lực toàn cầu có phối hợp nhằm thực sự hiện thực hóa và đi đến một giải pháp lâu dài.

Tác giả: Tiến sĩ Robert Mizo, Phó Giáo sư Khoa học Chính trị và Quan hệ Quốc tế tại Khoa Khoa học Chính trị, Đại học Delhi, Ấn Độ.

Nguồn: https://toda.org/global-outlook/2023/indias-g20-presidency-can-it-reshape-international-climate-politics.html