Trong một động thái giúp Đài Loan xúc tiến chiến dịch tiêm vắc xin, Mỹ đã tài trợ 2,5 triệu liều. Một số diễn tiến, bao gồm chuyến thăm của ba thượng nghị sĩ Mỹ - Tammy Duckworth, Dan Sullivan và Christopher Coons - đến Đài Loan vào tháng 5/2021, cho thấy sự liên tục trong chính sách Đài Loan của Mỹ. Washington đang theo đuổi chính sách thiên về hành động hơn, không trự tiếp nhằm vào Trung Quốc, mà thay vào đó là nhằm hỗ trợ Đài Loan đạt được các mục tiêu chính sách đối ngoại.

Ngoài Mỹ, Nhật Bản cũng đã hỗ trợ Đài Loan trong cuộc chiến chống đại dịch. Tokyo đã tặng 1,24 triệu liều vắc xin vào đầu tháng 6/2021 và một đợt bổ sung 1,13 triệu liều trong tháng 7/2021. Có vẻ như Mỹ, Nhật Bản và thậm chí cả Úc đều đứng về phía Đài Loan. Vào tháng 5/2020, các văn phòng đại diện (có chức năng tương đương đại sứ quán) của Mỹ, Nhật Bản và Úc tại Đài Loan đã ban hành tuyên bố chung ủng hộ việc Đài Loan tham gia Đại hội đồng Y tế Thế giới (WHA) với tư cách là quan sát viên.

Sự ép buộc của Trung Quốc đối với Đài Loan ngày càng được coi là một động thái gây bất ổn cho khu vực. Tuần trước, Aso Taro, Phó thủ tướng Nhật Bản, ám chỉ rằng, việc Trung Quốc có thể xâm lược Đài Loan được coi là mối đe dọa đối với sự tồn vong của Nhật Bản, khiến Nhật Bản phải triển khai lực lượng phòng vệ.

Trong khi hầu hết các nước trong nhóm bộ tứ đều lên tiếng ủng hộ Đài Loan và đang đánh giá tác động của việc Trung Quốc gia tăng gây hấn, Ấn Độ đã tránh nêu quan điểm về Đài Loan. Lần đầu tiên, vào ngày 12/3/2021, các nhà lãnh đạo Quad đã họp phiên trực tuyến và cũng là lần đầu tiên bốn quốc gia sử dụng thuật ngữ “Quad” để gọi tên chính thức của nhóm. Đây là dấu hiệu cho thấy sự liên kết chặt chẽ hơn giữa các quốc gia thuộc nhóm Quad. Tuy nhiên, nhóm vẫn thiếu tuyên bố chung ủng hộ Đài Loan. Đó là một thiếu sót đáng chú ý, vì Đài Loan đã xuất hiện trong các tuyên bố chung gần đây sau hội nghị thượng đỉnh song phương Nhật-Mỹ vào tháng 5/2021 cũng như cuộc họp G-7 vào tháng 6/2021.

Do nhóm bộ tứ là một trong những cơ chế quan trọng trong khuôn khổ Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, việc Ấn Độ chưa lên tiếng ủng hộ Đài Loan có khả năng ảnh hưởng tới triển vọng phát triển nhóm bộ tứ.

Có thể lý giải rằng, tranh chấp ở biên giới và nhu cầu quản lý các mối quan hệ với Trung Quốc đã đóng vai trò là những yếu tố ngăn Ấn Độ chưa đưa ra quan điểm về Đài Loan. Tuy nhiên, do Trung Quốc rõ ràng là tỏ ra miễn cưỡng không giải quyết những vấn đề tồn tại lâu dài với Đài Loan, nếu không nói là còn đẩy vấn đề lên cao hơn, nên yếu tố Trung Quốc không nên được coi là yếu tố định hình chính sách với Đài Loan của Ấn Độ. Cách tiếp cận thận trọng của Ấn Độ đối với Đài Loan khiến chính sách Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Ấn Độ còn dang dở, nhưng ở một mức độ nào đó, cũng đặt ra những thách thức đối với sự tín nhiệm lâu dài của nhóm bộ tứ. Việc liên kết chính sách Đài Loan của Ấn Độ với chính sách của các nước khác trong nhóm bộ tứ không nên được coi là một động thái nhằm chống lại Trung Quốc. Nó nên được coi là một động thái hỗ trợ Ấn Độ trong việc tăng cường hơn nữa Chính sách Hành động Hướng Đông và tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Điều này sẽ làm tăng lợi ích của Ấn Độ trong trong khu vực và sẽ làm cho bộ tứ trở nên vững mạnh.

Đã đến lúc Ấn Độ tiếp thu các tín hiệu từ các quốc gia cùng chí hướng và thực hiện những hành động như các nước khác trong nhóm. Nhật Bản đang tích cực thúc đẩy sự tham gia có ý nghĩa của Đài Loan trên một số nền tảng quốc tế, điều này đã giúp định hình nhận thức của các nước châu Á cùng chí hướng với Nhật Bản về Đài Loan. Ấn Độ chia sẻ các giá trị chung với Nhật Bản và mối quan hệ đối tác ngày càng sâu sắc hơn. Sự hỗ trợ của Nhật Bản đối với Đài Loan cũng có thể ảnh hưởng và thúc đẩy các nước như Ấn Độ gắn kết với Đài Loan nhiều hơn.

Đài Loan cũng cần phải tham gia nhiều hơn với các quốc gia khác để tối đa hóa sự hỗ trợ của họ. Chính phủ của Tổng thống Thái Anh Văn đã thực hiện một số bước để tăng cường hơn nữa mối quan hệ. Ví dụ, một trong những ưu tiên chính sách đối ngoại cho Đài Loan của Đảng Tiến bộ Dân chủ (DPP) là tiếp cận với các nước cùng chí hướng ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và một khuôn khổ chính sách cũng đã được đưa ra để thực hiện mục tiêu này. Lần đầu tiên, Đài Loan đưa ra chính sách hợp tác với sáu quốc gia Nam Á cùng với các quốc gia thành viên ASEAN, Úc và New Zealand.

Chính sách Hướng Nam Mới của Đài Loan đã được triển khai 5 năm qua. Mặc dù chính sách này có tiềm năng và mang lại kết quả cho Đài Loan trước đây, nhưng điều quan trọng đối với Đài Loan là phải thúc đẩy chính sách này hơn nữa bằng cách đưa ra tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của riêng mình và đặt Chính sách Hướng Nam Mới trong bối cảnh rộng lớn hơn của Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Điều này sẽ cải thiện vị thế trong khu vực cũng như quốc tế của Đài Loan. Một động thái như vậy rất có thể là câu trả lời cho những nỗ lực của Trung Quốc nhằm thu hẹp không gian quốc tế của Đài Loan. Ngoài ra, điều này có thể thúc đẩy Ấn Độ, quốc gia có chính sách Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương bao trùm và liên kết chặt chẽ với Chính sách Hành động Hướng Đông, tìm cách hợp tác với Đài Loan.

Cuộc thảo luận về việc mở rộng nhóm bộ tứ có vẻ hơi sớm vào lúc này, nhưng bốn nước có thể bắt đầu bằng cách điều chỉnh quan điểm của họ về Đài Loan. Ấn Độ nên nhận ra rằng sự hội tụ nhiều hơn về các vấn đề cùng quan tâm là điều quan trọng hàng đầu khi dường như không còn cách nào khác để giải quyết thách thức Trung Quốc.

Tác giả: Sana Hashmi, học giả Quỹ Giao lưu Đài Loan-Châu Á, và Viện Nghiên cứu các vấn đề Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Nhật Bản.

Nguồn: https://thediplomat.com/2021/07/a-missing-link-in-the-quad-indias-support-for-taiwan/