Thứ sáu tuần trước, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã bỏ phiếu về dự thảo nghị quyết lên án việc Nga xâm lược Ukraine và kêu gọi nước này ngừng cuộc tấn công và rút quân. Nghị quyết được đồng tài trợ bởi Mỹ và Albania, và đã nhận được sự tán thành của 11 trong số 15 thành viên của hội đồng. Nhưng nghị quyết đã bị phủ quyết bởi phiếu chống duy nhất của Nga (tình cờ là chủ tịch hội đồng vào tháng Hai) với tư cách là một thành viên thường trực có quyền phủ quyết. Ba quốc gia bỏ phiếu trắng là Trung Quốc, Ấn Độ và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE).

Việc Trung Quốc bỏ phiếu trắng là một bất ngờ đáng hoan nghênh đối với phương Tây. Đại sứ Trương Quân nói rằng, cuộc khủng hoảng không xảy ra trong một sớm một chiều, an ninh của một quốc gia này không thể gây thiệt hại cho quốc gia khác và mọi người nên tránh những hành động có thể đóng chặt cánh cửa đàm phán. Nhân dịp này, Trung Quốc đã "đu dây" giữa việc tái khẳng định cam kết đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ và ủng hộ các lợi ích an ninh của Nga.

Tuy nhiên, chúng ta không nên ngạc nhiên rằng, nếu buộc phải lựa chọn, Trung Quốc sẽ có sự ủng hộ của Nga bởi "liên minh chức năng" giữa họ, như Graham Allison giải thích, "về mặt hoạt động, liên minh này có ý nghĩa hơn hầu hết các liên minh chính thức của Mỹ hiện có".

Lá phiếu trắng của Ấn Độ ít được hoan nghênh và gây khó hiểu cũng như khiến nhiều người yêu mến Ấn Độ thất vọng. Đại sứ Ukraine tại Ấn Độ, Igor Polikha, bày tỏ sự không hài lòng sâu sắc với những tuyên bố chung chung mơ hồ và phiến diện của Ấn Độ về một lệnh ngừng bắn ngay lập tức, đối thoại và tôn trọng lợi ích hợp pháp của tất cả các bên, thay vì lên án cụ thể và mạnh mẽ hành động xâm lược của Nga. Ông nói, mối quan hệ đặc biệt của Ấn Độ với Nga đã khiến nước này trở thành một trong số ít quốc gia có thể định hình chính sách của Moscow.

Để hiểu tại sao Ấn Độ bỏ phiếu trắng, chúng ta phải xem xét một loạt các nguyên tắc và lợi ích phức tạp của Ấn Độ liên quan đến cuộc khủng hoảng Ukraine. Để bắt đầu, điều này bao gồm sự hiện diện của khoảng 18.000 sinh viên Ấn Độ ở Ukraine. Trong môi trường truyền thông ồn ào của Ấn Độ hiện tại, không chính phủ nào ở New Delhi có thể không nhạy cảm với phúc lợi của họ, và nếu cần, phải sơ tán an toàn.

Theo truyền thống, Ấn Độ đã thể hiện mình là một nhà đấu tranh toàn cầu về sự bất khả xâm phạm của chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ thay mặt cho các nước đang phát triển chống lại các cường quốc thực dân và nước yếu trước nước mạnh. Cuộc chiến toàn diện của Nga đi ngược lại giá trị cơ bản và lợi ích vật chất mạnh mẽ trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ trong việc chống lại các cường quốc nước ngoài xâm phạm các quốc gia hiện hữu. Do đó, cho dù Ấn Độ có thể thông cảm như thế nào đối với các tình huống khó xử về an ninh của Nga, thì nước này cũng sẽ không ủng hộ hành động gây hấn trần trụi đó.

Điều đó nói lên rằng, về mặt lịch sử, Moscow là một đồng minh ngoại giao lớn thường bảo vệ New Delhi trong Hội đồng Bảo an. Nga vẫn là nhà cung cấp vũ khí quan trọng nhất của Ấn Độ, chiếm gần một nửa tổng lượng vũ khí nhập khẩu (và 23% tổng kim ngạch xuất khẩu vũ khí của Nga - thị trường lớn nhất của nước này) trong giai đoạn 2016-2020. Israel, Pháp và Mỹ là các nguồn lớn thứ hai, thứ ba và thứ tư.

Tuy nhiên, do Ấn Độ đang cố gắng giảm sự phụ thuộc vào Nga bằng cách đa dạng hóa nhập khẩu vũ khí, thị phần của Nga đã giảm một nửa từ 70% xuống 49% trong giai đoạn từ 2011–2015 đến 2016–2020. Nhập khẩu của Mỹ cũng giảm 46% và nhập khẩu từ Pháp và Israel lần lượt tăng 709% và 82%, trong cùng giai đoạn 5 năm. Hơn nữa, trong những năm gần đây, Nga cũng đã trở thành nhà cung cấp vũ khí lớn thứ hai của Pakistan, mặc dù vẫn chỉ chiếm một phần nhỏ so với thị phần chi phối của Trung Quốc.

Nỗi lo lớn hơn về quốc phòng lẫn ngoại giao đối với Ấn Độ là trục Moscow-Bắc Kinh đang phát triển. Trung Quốc nhận 77% vũ khí từ Nga. Ngay trước khi Ukraine xâm lược, Trung Quốc và Nga đã tuyên bố quan hệ đối tác "không có giới hạn" bao gồm việc hỗ trợ các chính sách của nhau về Ukraine và Đài Loan. Vì tất cả những lý do này, Ấn Độ sẽ cảnh giác phương Tây hoặc bằng các hành động của chính họ sẽ góp phần vào bất kỳ sự củng cố nào nữa của trục Moscow-Bắc Kinh.

Đồng thời, Ấn Độ đã thành công trong việc giành được thiện chí chính trị và sự hậu thuẫn ngoại giao của Hoa Kỳ cũng như mối quan hệ quốc phòng và an ninh song phương được tăng cường đáng kể sau thời gian "tán tỉnh" kéo dài và tế nhị trong thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh khi Washington là thủ đô quan trọng nhất thế giới. Mối quan hệ đó chỉ trở nên quan trọng hơn khi Trung Quốc tiếp tục tiến bước trên bậc thang quyền lực tương đối, phù hợp với tư thế ngày càng quyết đoán và các hành động hiếu chiến đối với một số nước láng giềng.

Ấn Độ tiếp tục đầu tư mạnh mẽ vào QUAD với Australia, Nhật Bản và là diễn đàn hàng đầu về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương để kiểm tra khả năng tiếp cận và ảnh hưởng của Trung Quốc trong không gian biển rộng lớn. Ấn Độ đã kiên định nội bộ hóa thực tế khu vực và toàn cầu mới rằng, Trung Quốc là một mối đe dọa an ninh trong hiện tại, và rõ ràng cũng là đối thủ ngoại giao quan trọng nhất của Ấn Độ trên một mặt trận rộng lớn. Pháp là đối thoại song phương quan trọng của Ấn Độ ở châu Âu, còn EU và Anh nhìn chung vẫn là những đối tác quan trọng.

Vì vậy, một lần nữa, Ấn Độ phải xâu chuỗi kim chỉ nam ngoại giao trong việc điều chỉnh phản ứng của mình trước một sự kiện có khả năng mang tính thời đại như cuộc xâm lược Ukraine - cuộc tấn công thường quy lớn nhất ở châu Âu kể từ năm 1945.

Cuộc chiến này cũng làm nổi bật sự tham gia đan xen của Ấn Độ với một số nhóm lỏng lẻo mà bản sắc và lợi ích quốc tế khác nhau của Ấn Độ xoay quanh sự dung hòa với những nhóm này. Đó là thành viên của Quad và là đối tác tiềm năng trong D10 (một nhóm được đề xuất bao gồm 10 quốc gia dân chủ lớn) và có thể và sẵn sàng giúp xây dựng trật tự dựa trên quy tắc. Nhưng Ấn Độ cũng là thành viên của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải và BRICS, cùng với Nga và Trung Quốc trong cả hai nhóm, cũng như G20 và rất quan tâm nếu không thực tế theo đuổi một ghế thường trực khó có được trong Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.

Theo đó, New Delhi phải cân bằng tất cả những áp lực cạnh tranh này từ sự tham gia sâu rộng của mình vào đa phương được ủy quyền và một loạt các nhóm không chính thức tạo nên cơ chế quản trị toàn cầu đương đại. Khi Ấn Độ lần cuối cùng tham gia Hội đồng Bảo an cách đây một thập kỷ, các cuộc bỏ phiếu về các cuộc khủng hoảng ở Libya và Syria đã kéo dài khoảng cách từ đồng ý đến không và bỏ phiếu trắng. Đừng ngạc nhiên nếu điều tương tự xảy ra một lần nữa, tùy thuộc vào hoàn cảnh chính xác tại thời điểm và ngôn ngữ chính xác của nghị quyết để bỏ phiếu.

Tất nhiên, giống như mọi quốc gia, đôi khi Ấn Độ sẽ mắc sai lầm. Nhưng thay vì nâng cao kỳ vọng một cách phi thực tế, các quốc gia thân thiện nên cố gắng nhìn thế giới qua con mắt của Ấn Độ để đánh giá cao các tính toán chính sách đối ngoại của họ, thay vì đánh giá một cách trái ngược các chính sách của Ấn Độ là vô nguyên tắc.

Ramesh Thakur, cựu trợ lý tổng thư ký Liên hợp quốc, giáo sư danh dự tại Đại học Quốc gia Úc và là thành viên nghiên cứu cấp cao tại Viện Hòa bình Toda.

Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ

Nguồn: https://www.aspistrategist.org.au/indias-stake-in-the-ukraine-conflict/