Những hoạt động ngoại giao cấp cao gần đây, chẳng hạn như chuyến thăm Singapore và Brunei vào đầu tháng 9 của Thủ tướng Modi, tuyên bố của Ngoại trưởng Jaishankar về lập trường của Ấn Độ đối với Biển Đông, và chuyến thăm của Thủ tướng Việt Nam và Malaysia đến Ấn Độ, đều thể hiện sự tiếp nối tầm quan trọng chiến lược của Đông Nam Á đối với tầm nhìn chính sách đối ngoại của Ấn Độ.

Chính sách Hành Động Hướng Đông thể hiện sự chủ động hơn trong việc tham gia với các quốc gia Đông Nam Á. Dưới thời Modi, chính sách này đã trở thành nền tảng cho chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Ấn Độ, thúc đẩy một trật tự tự do, mở, bao trùm và dựa trên luật lệ.

Tầm quan trọng chiến lược của khu vực này được khẳng định bởi vị trí địa lý gần Ấn Độ và vai trò của nó như một cửa ngõ vào Biển Đông, một hành lang hàng hải quan trọng đối với thương mại toàn cầu. Đông Nam Á là một phần không thể thiếu của khung cảnh địa chính trị Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, và mối quan hệ ngày càng phát triển của Ấn Độ với khu vực này được xem như một sự đối trọng với ảnh hưởng ngày càng mở rộng và thường mang tính áp chế của Trung Quốc. Trong nhiệm kỳ Modi 3.0, Ấn Độ hướng tới việc củng cố vị thế của mình như một đối tác tin cậy trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, với Đông Nam Á là một yếu tố cốt lõi trong chiến lược này.

New Delhi đã đặc biệt nhấn mạnh việc thúc đẩy quan hệ gần gũi hơn với các quốc gia thành viên ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á). Thương mại giữa Ấn Độ và ASEAN đã tăng trưởng đều đặn trong những năm gần đây, với kim ngạch thương mại song phương vượt quá 100 tỷ USD vào năm 2023. Bên cạnh hợp tác kinh tế, các lợi ích chiến lược của Ấn Độ trong khu vực cũng ngày càng sâu sắc hơn.

Tại Singapore, các cuộc đàm phán của Modi với Thủ tướng mới đắc cử Lawrence Wong đã mang lại những thỏa thuận quan trọng, đặc biệt trong lĩnh vực chất bán dẫn, cùng với y tế, kỹ năng và an ninh kỹ thuật số. "Đối tác Hệ sinh thái Chất bán dẫn Ấn Độ-Singapore" được ký kết trong chuyến thăm nhằm tạo điều kiện cho các công ty Singapore tham gia vào thị trường Ấn Độ. Quan hệ đối tác này là một phần trong tham vọng của New Delhi trở thành trung tâm toàn cầu về chất bán dẫn, tận dụng các thế mạnh bổ sung để xây dựng khả năng phục hồi trong chuỗi cung ứng chip toàn cầu. Đồng thời, chuyến thăm của Modi tới Brunei, một quốc gia có vị trí chiến lược ở Biển Đông, đã đánh dấu một thời khắc quan trọng trong Chính sách Hành Động Hướng Đông và tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Ấn Độ. Đây là chuyến thăm đầu tiên của một Thủ tướng Ấn Độ và trùng với kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước.

Trong nhiệm kỳ Modi 3.0, Việt Nam đã nổi lên như một trong những đối tác Đông Nam Á quan trọng nhất của Ấn Độ. Các cuộc thảo luận về hợp tác quốc phòng, thương mại và an ninh năng lượng đã đánh dấu chuyến thăm của Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đến Ấn Độ. Việt Nam là điểm tựa trong Chính sách Hành Động Hướng Đông và chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Ấn Độ, với việc tăng cường quan hệ hải quân và hợp tác quốc phòng. Ấn Độ và Việt Nam đã ký kết nhiều thỏa thuận về quốc phòng, an ninh hàng hải, và hợp tác kinh tế và năng lượng. Cả hai nước đều cam kết tuân thủ luật pháp quốc tế ở Biển Đông, củng cố thêm các lợi ích chiến lược của họ. Mối quan hệ song phương cũng đã mở rộng sang năng lượng tái tạo, công nghệ thông tin và phát triển cơ sở hạ tầng, với vai trò quan trọng của Ấn Độ trong các kế hoạch phát triển của Việt Nam.

Tương tự, chuyến thăm của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim tới Ấn Độ đã làm nổi bật việc thiết lập lại quan hệ song phương, sau giai đoạn căng thẳng trước năm 2022. Tầm quan trọng của Malaysia đối với Ấn Độ xuất phát từ vị trí chiến lược của quốc gia này dọc theo các tuyến đường hàng hải quan trọng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và vai trò của nó như một đối tác thương mại lớn. Trong chuyến thăm của Anwar, hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về việc tăng cường hợp tác kinh tế, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ, năng lượng tái tạo và kết nối kỹ thuật số. Sự ủng hộ của Malaysia đối với Chính sách Hành Động Hướng Đông của Ấn Độ và vai trò của nước này trong ASEAN khiến Malaysia trở thành đối tác giá trị đối với Ấn Độ khi quốc gia này tìm cách mở rộng sự hiện diện tại Đông Nam Á.

Modi 3.0 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong sự gắn kết của Ấn Độ với Đông Nam Á, được thúc đẩy bởi các yêu cầu địa chính trị và lợi ích kinh tế. Chính quyền Modi đã dần dần mở rộng phạm vi và mức độ quan hệ với các quốc gia Đông Nam Á, và nhiệm kỳ thứ ba liên tiếp của ông có vẻ sẽ tiếp tục xây dựng dựa trên những thành tựu của thập kỷ vừa qua.