Bối cảnh

EP là nhánh lập pháp của EU, một diễn đàn liên quốc gia quan trọng cho các cuộc tranh luận chính trị và ra quyết định trong EU. Cùng với các đại diện của chính phủ các quốc gia thành viên trong hội đồng, EP đóng vai trò quan trọng trong việc áp dụng luật mới của EU cùng với hội đồng. Mặc dù, EP không phải là tổ chức chính của EU liên quan đến chính sách đối ngoại nhưng cách thức mà các nhóm chính trị sắp xếp các cuộc bầu cử có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động của Ủy ban Châu Âu. Các thành viên của EP (MEP) được bầu trực tiếp bởi 450 triệu cử tri cư trú tại 27 quốc gia thành viên. Điều quan trọng cần lưu ý là số MEP từ mỗi quốc gia được xác định dựa trên nguyên tắc tỷ lệ, mỗi MEP từ một quốc gia lớn hơn đại diện cho nhiều người hơn MEP từ một quốc gia nhỏ hơn. Các quốc gia có số lượng MEP cao nhất bao gồm Đức: 96; Pháp: 81; Ý: 76; Tây Ban Nha: 61; Ba Lan: 53. Với 6 MEP, Malta có số lượng thấp nhất.

Năm nay, phiếu bầu đã được kiểm tra để quyết định số phận của 720 ghế (nhiều hơn 15 ghế so với năm 2019) và tỷ lệ cử tri đi bầu được đăng ký ở mức 51 %. Khi kết quả được công bố, Trung tâm Đảng Nhân dân Châu Âu (EPP) củng cố vị trí với việc duy trì đảm bảo 189 ghế trong nghị viện. Với 135 ghế, Đảng Xã hội chủ nghĩa và Dân chủ (S&D) ở vị trí thứ hai. Mặc dù mất 4 ghế kể từ năm 2019 nhưng S&D vẫn cho thấy sự ổn định trong nghị viện. Tuy nhiên, Renew Europe, đối tác liên minh truyền thống của EPP và S&D, đã mất 23 ghế so với năm 2019. Với khoảng 14 phần trăm ghế của nghị trong cuộc bầu cử vừa qua, Renew vẫn được xem là đảng có số ghế cao hàng đầu.

Hai quốc gia có MEP cao nhất trong EP là Pháp và Đức đã chứng kiến sự thay đổi đáng kể sang cánh hữu. Tại Pháp, Đảng Phục hưng của Tổng thống Emmanuel Macron, đã thua Đảng cực hữu của Le Penn. Tổng thống Macron đã trả lời bằng cách giải thể Quốc hội và đã kêu gọi các cuộc bầu cử nhanh chóng, hai vòng bỏ phiếu sẽ diễn ra vào ngày 30 tháng 6 và 7 tháng 7. Trong khi đó, Đảng Dân chủ Xã hội của Thủ tướng Olaf Scholz ở Đức đã bảo đảm vị trí thứ ba, thậm chí đằng sau sự thay thế cực hữu cho Đức (AFD). Trong khi Tổng thống Macron và Thủ tướng Đức đã phải đối mặt với những thất bại lớn, thì Thủ tướng Ý Giorgia Meloni của Đảng Anh em Ý đã giành chiến thắng với tỷ lệ bỏ phiếu 28 %. Do đó, bà sẽ thống trị đảng Bảo thủ và Cải cách châu Âu (ECR) trong EP, điều này sẽ khiến bà có thêm quyền lực chính ở Strasbourg. Chiến thắng trong cuộc bầu cử, cùng với Hội nghị thượng đỉnh G-7 mà Ý tổ chức, đã thúc đẩy hình ảnh thủ tướng Meloni ở châu Âu.

Kết quả chính

Kết quả của cuộc bầu cử năm 2024 cho thấy một số xu hướng nhất định sẽ định hướng chương trình nghị sự châu Âu trong 5 năm tới.

Đầu tiên, Trung tâm Đảng Nhân dân Châu Âu (EPP) đã nổi lên như người chiến thắng lớn nhất và sẽ đóng một vai trò quan trọng trong Nghị viện châu Âu. EPP đã bảo đảm 189 trong số 720 ghế - nhiều hơn 13 ghế so với năm 2019. Về mặt này, EPP đang ở vị trí tốt nhất để đưa ra định hướng cho quá trình hoạch định chính sách của EU trong 5 năm tới.

Hoạt động của EPP đã củng cố sự đồng thuận xung quanh nhiệm kỳ thứ hai của Ursula von der Leyen với tư cách là Ủy viên Châu Âu nhưng không ngoại trừ những thách thức. Bà cần sự hỗ trợ của 361 MEP từ các đối tác liên minh như S&D và Renew. Trong trường hợp không đạt ngưỡng, bà sẽ phải đưa ra lựa chọn khó khăn như đứng về phía Đảng xanh hoặc tìm kiếm sự hỗ trợ từ Tập đoàn ECR do đảng của Thủ tướng Giorgia Meloni thống trị. Nếu tái đắc cử, Ursula von der Leyen có khả năng sẽ giữ lại liên minh trước đó với S&D. Liên minh này cũng rất quan trọng để bà đàm phán mối quan hệ làm việc với phe cực hữu.

Cho đến nay, chưa có cái tên nào được công bố chính thức do có sự khác biệt trong việc phân bổ các chức vụ giữa các đối tác liên minh của EPP. Một cuộc tranh cãi lớn nổi lên giữa EPP và S&D về chức vụ Chủ tịch Hội đồng Châu Âu. Trong khi EPP đề xuất chia nhiệm kỳ thành 2,5 năm để đảm bảo vị trí cho ứng cử viên của mình, thì S&D lại ủng hộ cựu Thủ tướng Bồ Đào Nha Antonio Costa trở thành Chủ tịch Hội đồng Châu Âu trong toàn bộ nhiệm kỳ.

Roberta Metsola của Malta và Kaja Kallas của Estonia dự kiến ​​​​sẽ lần lượt được bổ nhiệm làm Người đứng đầu Nghị viện Châu Âu và Người đứng đầu Chính sách Đối ngoại.

Thứ hai, và có lẽ là xu hướng quan trọng nhất là các đảng cực hữu đã đạt được những thành tựu đáng kể. Điều này phản ánh sự bất mãn ngày càng tăng đối với luật pháp EU về nhập cư, biến đổi khí hậu, chiến tranh,... trong cư dân của các quốc gia thành viên khác nhau. Tóm lại, phe cực hữu đã nổi lên như một thế lực thống trị trong EP. Tuy nhiên, mức tăng chỉ giới hạn ở một số bang và thấp hơn so với dự kiến ​​trước cuộc bầu cử. Hơn nữa, sự chia rẽ nội bộ trong cánh hữu cũng chiếm ưu thế, điều này cuối cùng sẽ thách thức ảnh hưởng của họ trong EP.

Những lợi ích của cánh hữu cũng sẽ có tác động đến sự hỗ trợ của EU dành cho Ukraine. Nhiều tiếng nói trong phạm vi này phản đối việc hỗ trợ vô điều kiện cho Ukraine, điều này có thể làm tăng thêm sự mệt mỏi của Ukraine trong EU. Đồng thời, việc bổ nhiệm Kaja Kallas làm Giám đốc Chính sách đối ngoại của EU sẽ hàm ý một chính sách mạnh mẽ đối với Nga.

Thứ ba, Với 53 ghế (mất 18 ghế), Đảng Xanh có thành tích kém cỏi do mất ghế nặng nhất ở Pháp, Đức và Áo, dẫn đến Đảng Xanh/Liên minh Tự do Châu Âu (EFA) thua trong EP. Sự phát triển này sẽ có tác động đến các chính sách môi trường được trong EP. Sự sụt giảm thành tích của Đảng Xanh trong cuộc bầu cử năm nay phản ánh “mức độ giảm dần của sự quan tâm tới biến đổi khí hậu trong các cử tri châu Âu, khi so sánh với các mối quan tâm khác như nền kinh tế”.

Kết luận

Cuộc bầu cử Nghị viện Châu Âu năm 2024 cho thấy sự chuyển dịch bầu cử sang cánh hữu ở nhiều quốc gia như Pháp, Đức, Ý và Áo, gây bất lợi cho các đảng trung tả và đảng xanh. Sự trỗi dậy của nền chính trị cánh hữu phản ánh những đường nét đang thay đổi của nền chính trị châu Âu tại thời điểm mà những lo ngại về chính sách nhập cư, hành động về khí hậu, cuộc chiến ở Ukraine,... đã chia rẽ dân số ở các quốc gia thành viên.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là sự gia tăng của phe cánh hữu tương đối ít hơn so với những gì đã được dự đoán trước cuộc bầu cử. Về mặt ra quyết định cũng vậy, tác động tổng thể của các MEP trực thuộc cánh hữu sẽ vẫn được kiểm soát do sự chia rẽ nội bộ giữa các nhóm cực hữu và cực hữu khác nhau.

Nhìn chung, kết quả cho thấy một quốc hội phân cực hơn nhiều sẽ phải đối mặt với sự chậm trễ trong việc thông qua luật pháp của EU về năng lượng, di cư, biến đổi khí hậu, cùng nhiều vấn đề khác.