Để con sông này được sử dụng cho các ngành công nghiệp, nhà ở và cuộc sống của những người sống xung quanh nó và phụ thuộc vào nó để kiếm sống, nó phải có đủ thể tích, không quá đầy và không quá cạn; dễ dàng hợp lý, không chảy quá xiết; và nó phải dễ dàng tiếp cận. Giả sử, trong sơ đồ tổng thể về bối cảnh kinh tế của chúng ta, các nguồn năng lượng đại diện cho tốc độ dòng chảy và khả năng sử dụng dễ dàng của dòng sông hùng vĩ này. Những nguồn này sẽ là động lực đằng sau một hệ sinh thái thịnh vượng và sẽ đảm bảo dòng sông kinh tế của chúng ta vẫn năng động. Sử dụng phép so sánh ẩn dụ này, khi dòng sông kinh tế chảy, giả sử một số rắc rối nảy sinh—vùng nước ô nhiễm đục ngầu, những trở ngại không lường trước được về sự khan hiếm tài nguyên và những biến động tiềm tàng của biến đổi khí hậu. Để giữ cho dòng sông kinh tế của chúng ta chảy trơn tru và bảo vệ người sử dụng khỏi những biến động của vùng nước, một số hành động phải được thực hiện và người sử dụng dòng sông phải bắt tay vào công cuộc dọn dẹp lớn lao: một hành trình chuyển đổi năng lượng.

Vùng nước đục: Ô nhiễm và khan hiếm tài nguyên

Dòng sông kinh tế của chúng ta phải đối mặt với hai thách thức đáng kể: vùng nước ô nhiễm đục ngầu và những trở ngại tiềm ẩn không lường trước được về sự khan hiếm tài nguyên, cả hai cuối cùng đều dẫn đến những bất ổn tiềm tàng nghiêm trọng trong nền kinh tế toàn cầu nếu không được khắc phục. Ô nhiễm, chủ yếu do đốt nhiên liệu hóa thạch, là nguyên nhân chính gây suy thoái môi trường trong 150 năm qua (Perera, 2017). Sự gia tăng lượng khí thải carbon làm ô nhiễm dòng sông kinh tế của chúng ta và làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu, dẫn đến thời kỳ hỗn loạn phía trước. Các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt như bão, lũ lụt, hạn hán, nhiệt độ tăng cao, thiếu lương thực và cháy rừng có thể tàn phá cơ sở hạ tầng và chuỗi cung ứng, dẫn đến đến những gián đoạn kinh tế đáng kể. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng nhiệt độ toàn cầu tăng 1% có thể dẫn đến sản lượng cây trồng giảm 3-6% (Zhou và cộng sự, 2017) và sản lượng chăn nuôi giảm 9,7% (Emediegwu & Ubabukoh, 2023).

Biến đổi khí hậu đặt ra những thách thức mới, bao gồm nhu cầu làm mát ngày càng tăng (được cung cấp bởi nhu cầu năng lượng ngày càng tăng) và nhu cầu về nguồn nước tinh khiết (nước khử muối). Mặc dù một số người có thể coi việc làm mát là một điều xa xỉ, nhưng việc làm mát bền vững là điều cần thiết cho sự sống còn ở nhiều nước đang phát triển. Nó đảm bảo an ninh lương thực, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và cải thiện khả năng phục hồi bằng cách củng cố khả năng của hàng trăm triệu người trong việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững. Điều này nhấn mạnh nhu cầu về các nguồn năng lượng bền vững có thể đáp ứng hiệu quả những nhu cầu ngày càng tăng này đồng thời giảm thiểu tác động đến môi trường. Chúng ta phải đảm bảo các nguồn năng lượng bền vững của mình tiết kiệm nước và thân thiện với môi trường để đáp ứng những nhu cầu này. Những thay đổi này sẽ rất quan trọng để duy trì cảnh quan kinh tế sông sôi động và kiên cường.

Mặt khác, nhiều nước đang phát triển vẫn chưa có đủ nguồn cung cấp năng lượng. Sự thiếu hụt năng lượng này tạo thêm một lớp phức tạp khác. Khi trữ lượng nhiên liệu hóa thạch cạn kiệt, các quốc gia dựa vào nguồn tài nguyên hữu hạn này có nguy cơ cạn kiệt. Điều này giống như việc dòng sông kinh tế của chúng ta bắt đầu cạn, mở ra những chướng ngại vật ngập nước trước đây và khiến việc đi lại trở nên nguy hiểm, có khả năng dẫn đến các hoạt động kinh tế bị đình trệ. Theo “Theo dõi SDG7: Báo cáo Tiến bộ Năng lượng” năm 2022, 759 triệu người vẫn chưa được tiếp cận với điện, trong đó khoảng 90% dân số sống ở châu Phi cận Sahara. Ý nghĩa của điều này là bất kỳ chính sách nào tìm cách ngăn chặn hoạt động thăm dò dầu mới hoặc hạn chế cung cấp nhiên liệu hóa thạch cũng có thể có tác động làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng năng lượng và nạn đói vì nhiều quốc gia trong số này không có đủ nguồn lực để nâng cấp toàn bộ cơ sở hạ tầng cho hoạt động sản xuất và tiêu thụ phù hợp với năng lượng xanh. Từ những điều đã nói ở trên, thách thức chính trong quá trình chuyển đổi xanh nằm ở sự cân bằng giữa chuyển đổi năng lượng và tình trạng thiếu năng lượng vì sự chuyển đổi đột ngột, triệt để từ sản xuất nhiên liệu hóa thạch sang sản xuất năng lượng xanh có thể gây ra ngay lập tức giá dầu tăng đột biến do cú sốc nguồn cung, khiến nhiều người không thể mua được năng lượng. Sự biến động giá này, do những thay đổi đột ngột về cung và cầu, là một rủi ro cần được quản lý cẩn trọng.

Đặc biệt đối với các quốc gia sản xuất dầu có dân số đông và dự trữ tài chính thấp, khả năng chuyển đổi năng lượng toàn cầu trở nên phù hợp hơn bao giờ hết vì họ phải cân nhắc xem nên ưu tiên mở rộng thị phần của mình trong một thị trường dầu mỏ đang bị thu hẹp trong tương lai hay thực hiện chuyển đổi cơ cấu kinh tế nhằm tăng cường khả năng phục hồi nguồn lực tài chính.

Cam kết với mục tiêu phát thải ròng bằng không (Net-Zero): Sự điều chỉnh tuyệt vời

Khoảng 70% cộng đồng toàn cầu đã cam kết bắt tay vào cuộc thám hiểm môi trường, hướng tới một dòng sông kinh tế Net Zero vào năm 2050. Trong quá trình chuyển đổi, hành trình này có thể gặp nhiều sóng gió, nhưng mục tiêu dài hạn phải là sự chuyển dịch cơ cấu theo hướng một dòng sông kinh tế kiên cường và sạch hơn. Cam kết Net Zero không phải là không có thách thức. Nó đòi hỏi sự thay đổi cơ bản trong cách chúng ta sản xuất và tiêu thụ năng lượng, đòi hỏi sự đổi mới, đầu tư và thay đổi hành vi. Tuy nhiên, những lợi ích lâu dài là không thể phủ nhận – một hành tinh khỏe mạnh hơn, một nền kinh tế kiên cường hơn và một tương lai bền vững cho các thế hệ tương lai.

Một số quốc gia đã thực hiện các bước đáng kể trong cam kết về mức Net Zero. Ví dụ, Vương quốc Anh đã đặt ra mục tiêu ràng buộc về mặt pháp lý là đạt được mức phát thải khí nhà kính bằng 0 vào năm 2050. Cam kết này đã dẫn đến những thay đổi chính sách toàn diện, bao gồm đầu tư vào các nguồn năng lượng tái tạo, thúc đẩy xe điện và các tiêu chuẩn phát thải chặt chẽ hơn . Một ví dụ khác về chính sách hiệu quả của chính phủ là cách tiếp cận của Na Uy đối với xe điện, bằng cách đưa ra các ưu đãi đáng kể và cơ sở hạ tầng sạc pin, Na Uy đã trở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu trong việc áp dụng xe điện. Tính đến cuối năm 2022, 20% tổng số phương tiện giao thông ở Na Uy là loại BEV (pin điện) và quốc hội đã đặt mục tiêu 100% phương tiện không phát thải (điện hoặc hydro) vào năm 2025. Các chính sách này đã giảm lượng khí thải và kích thích nền kinh tế tăng trưởng và tạo việc làm trong ngành công nghiệp xe điện. Kết quả là đã có lộ trình cho tương lai năng lượng bền vững hơn, phù hợp với các mục tiêu về lượng không khí ròng toàn cầu. Bất chấp những nỗ lực riêng biệt này, thực tế của thách thức toàn cầu có nghĩa là hành động của một quốc gia duy nhất, dù tham vọng đến đâu, cũng không thể một mình đảo ngược những thiệt hại về môi trường đã gây ra trong nhiều thập kỷ. Biên giới không hạn chế của biến đổi khí hậu và tác động của nó được cảm nhận trên toàn thế giới vì lượng khí thải nhà kính của một quốc gia ảnh hưởng đến toàn bộ hành tinh.

Mái chèo trong mọi bàn tay: Đối thoại quốc tế

Giả sử những người sử dụng dòng sông kinh tế toàn cầu vĩ đại có ý định bắt tay vào “Cuộc điều chỉnh vĩ đại” với tham vọng Net Zero. Rõ ràng ngay rằng đây không phải là nỗ lực của một mình; nó sẽ đòi hỏi một nỗ lực phối hợp lớn của nhóm. Mọi người đều phải tham gia vào công việc này, bao gồm các nhà sản xuất dầu, người tiêu dùng nhiên liệu hóa thạch, các quốc gia phát triển và đang phát triển cũng như các tổ chức liên chính phủ chủ chốt. Hãy tưởng tượng một chiếc bè khổng lồ điều hướng các thác ghềnh của quá trình chuyển đổi năng lượng, với mọi quốc gia và bên liên quan cầm mái chèo, đồng lòng làm việc hướng tới mục tiêu chung. Một yếu tố then chốt của quá trình chuyển đổi năng lượng là yêu cầu đối thoại. Những cuộc đối thoại mang tính toàn diện sẽ đảm bảo quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu diễn ra công bằng, hợp lý và được phối hợp tốt. Nó thừa nhận rằng, quá trình chuyển đổi năng lượng tác động đến các nền kinh tế trên toàn cầu và do đó cần có sự hợp tác quốc tế để tạo điều kiện cho quá trình diễn ra suôn sẻ và cân bằng hơn. Các quốc gia phải làm việc cùng nhau, chia sẻ những thực tiễn tốt nhất và hỗ trợ các quốc gia ít đặc quyền kinh tế hơn trong nỗ lực chuyển đổi của họ.

Thỏa thuận Paris được 196 quốc gia ký kết là minh chứng cho cam kết chung. Nó nhấn mạnh trách nhiệm chung của các quốc gia trong việc giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ hành tinh của chúng ta dù mỗi nước đang có tình trạng kinh tế hay giai đoạn phát triển nào. Trong khi nhấn mạnh trách nhiệm chung về hành động vì khí hậu, thỏa thuận thừa nhận rằng các quốc gia có năng lực và hoàn cảnh khác nhau. Nguyên tắc “trách nhiệm chung nhưng có sự khác biệt” đảm bảo rằng tất cả các quốc gia đều đóng góp vào hành động khí hậu theo cách phù hợp với bối cảnh quốc gia riêng của họ. Cách tiếp cận linh hoạt này cho phép các quốc gia đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng nhưng có thể đạt được. Một số quốc gia đã cam kết đạt được mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, trong khi những quốc gia khác đặt ra các mục tiêu khác nhau dựa trên giai đoạn phát triển và khả năng của họ.

Hơn nữa, các tổ chức quốc tế như Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) và Hội nghị các bên (COP), được tổ chức hàng năm theo Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC), cung cấp những nền tảng quan trọng cho hợp tác quốc tế. Các chính phủ, doanh nghiệp và xã hội dân sự được tập hợp lại để đàm phán các kế hoạch hành động về khí hậu, chia sẻ kiến thức và huy động các nguồn lực. Các sáng kiến khu vực, chẳng hạn như Hiệp định Khí hậu Châu Phi, có thể bổ sung cho các nỗ lực toàn cầu bằng cách giải quyết các thách thức và cơ hội cụ thể trong khu vực. Các thỏa thuận này có thể điều chỉnh các kế hoạch hành động về khí hậu cho phù hợp với nhu cầu và bối cảnh riêng của các khu vực khác nhau.

Một nền tảng quan trọng nữa cho đối thoại toàn cầu về vấn đề này là G20.

G20 và quá trình chuyển đổi năng lượng

Nhóm 20 (G20) là hiệp hội của các nền kinh tế lớn nhất thế giới và các thành viên của nhóm chiếm hơn 80% GDP toàn cầu và 75% mức tiêu thụ năng lượng toàn cầu. Do đó, G20 có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu. Trong những năm gần đây, mặt trận đó đã đạt được những tiến bộ đáng kể. Năm 2017, các nhà lãnh đạo G20 đã đồng ý loại bỏ dần các khoản trợ cấp nhiên liệu hóa thạch không hiệu quả và hỗ trợ phát triển và triển khai các công nghệ năng lượng tái tạo. Vào năm 2021, các nhà lãnh đạo G20 cam kết đạt được mức phát thải khí nhà kính bằng 0 vào giữa thế kỷ này, và vào năm 2023, dưới sự lãnh đạo mang tính lịch sử của Ấn Độ, tầm quan trọng của một quá trình chuyển đổi công bằng, bền vững đã được nhấn mạnh.

Tuy nhiên, cần nhiều nỗ lực hơn nữa để biến những cam kết này thành hành động cụ thể. Các nước G20 phải thực hiện các chính sách đầy tham vọng để hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng và khả năng phục hồi kinh tế. Một số biện pháp chính sách quan trọng có thể được thực hiện bao gồm tăng cường đầu tư vào năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng, loại bỏ dần các khoản trợ cấp nhiên liệu hóa thạch không hiệu quả, định giá carbon, từ đó gửi tín hiệu giá rõ ràng cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng để giảm lượng khí thải carbon, hỗ trợ nghiên cứu và phát triển công nghệ năng lượng mới và đảm bảo quá trình chuyển đổi công bằng bằng cách cung cấp hỗ trợ cho người lao động và cộng đồng bị ảnh hưởng bởi quá trình chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch và đảm bảo rằng họ được đối xử công bằng và bình đẳng.

Các chính sách của cả chính phủ và các ngành công nghiệp tư nhân dự kiến sẽ đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy sự sụt giảm nhu cầu dầu khí trong những năm tới. Sự suy giảm này sẽ mở ra cánh cửa cho các nguồn năng lượng thay thế như hydro và năng lượng mặt trời. Năng lượng mặt trời đã nổi lên như một đối thủ đầy hứa hẹn với tính hiệu quả về chi phí và khả năng mở rộng. Báo cáo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) chỉ ra rằng khoảng 90% nhà máy năng lượng mới là nhà máy năng lượng mặt trời, củng cố vị thế của năng lượng mặt trời là “vua mới” trong bối cảnh năng lượng. Hơn nữa, việc xác định và giải quyết các nút thắt trong lĩnh vực năng lượng tái tạo là bắt buộc. Loại bỏ những trở ngại đối với sự phát triển của các nguồn năng lượng bền vững đảm bảo quá trình chuyển đổi suôn sẻ và hiệu quả hơn, mang lại lợi ích cho khả năng phục hồi kinh tế. Về phía các chính phủ, các quyết định chính sách, ưu đãi và quy định phải phù hợp với mục tiêu tạo ra một dòng sông kinh tế bền vững và kiên cường. Các chính sách thúc đẩy áp dụng năng lượng sạch, ưu đãi thuế cho đầu tư vào năng lượng tái tạo và các tiêu chuẩn phát thải nghiêm ngặt là những thành phần thiết yếu. Các chính phủ cũng có thể khuyến khích nghiên cứu và phát triển công nghệ xanh và tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng hỗ trợ quá trình chuyển đổi.

Vai trò dẫn đầu của Ấn Độ trong việc đảm bảo chuyển đổi năng lượng công bằng.

Ấn Độ với nền kinh tế sôi động và năng động được ví như một nhánh sông hùng vĩ chảy vào dòng sông kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, bối cảnh năng lượng của Ấn Độ cũng đang phải đối mặt với những thách thức của quá trình đô thị hóa nhanh chóng, nhu cầu năng lượng ngày càng tăng và nhu cầu phát triển bền vững. Là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới, mức tiêu thụ năng lượng của Ấn Độ dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2040 (Bilgen et al., 2004). Đây cũng là quốc gia phát thải nhiều khí nhà kính và đặc biệt dễ bị tổn thương trước tác động của biến đổi khí hậu. Ấn Độ cũng đã đạt được tiến bộ đáng kể trong quá trình chuyển đổi năng lượng trong những năm gần đây. Ấn Độ đặt mục tiêu đạt được 40% công suất năng lượng từ các nguồn nhiên liệu không hóa thạch vào năm 2030. Ấn Độ đã đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng là triển khai năng lượng tái tạo và giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Từ kế hoạch 5 năm lần thứ 12, kế hoạch này đặt mục tiêu đạt 60GW công suất lắp đặt điện gió vào năm 2022 và mục tiêu 20GW (sửa đổi thành 100GW) cho công suất lắp đặt năng lượng mặt trời vào năm 2022. Đại dịch COVID-19 đã đặt trở ngại cho việc đạt được các mục tiêu này, nhưng Ấn Độ đã đi một chặng đường dài để đạt được mục tiêu. Một số sáng kiến chính sách nhằm hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng này đã bắt đầu được triển khai, chẳng hạn như Sứ mệnh Mặt trời Quốc gia và Sứ mệnh Gió Quốc gia.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, tiến bộ công nghệ và sự tập trung ngày càng tăng vào tính bền vững của Ấn Độ mang lại nền tảng vững chắc để điều hướng dòng nước hỗn loạn do biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, hành trình chuyển đổi năng lượng của Ấn Độ không phải là không có thách thức. Cần phải làm nhiều hơn để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng của Ấn Độ. Quốc gia này phải giải quyết vấn đề tích hợp lưới điện, lưu trữ năng lượng và tài trợ cho các dự án năng lượng tái tạo. Ấn Độ cũng phải tăng quy mô đầu tư vào năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng, loại bỏ dần các khoản trợ cấp nhiên liệu hóa thạch không hiệu quả và định giá carbon một cách hợp lý. Ấn Độ cũng cần đảm bảo rằng quá trình chuyển đổi năng lượng diễn ra công bằng và bình đẳng, đồng thời người lao động và cộng đồng bị ảnh hưởng bởi quá trình chuyển đổi đều được hỗ trợ.

Với tư cách là nhà lãnh đạo của G20 vào năm 2023, Ấn Độ đã đảm nhận vai trò lãnh đạo trong một thế giới ngày càng tập trung vào quá trình chuyển đổi năng lượng bền vững và Ấn Độ có thể tiếp tục đóng vai trò lãnh đạo trong lĩnh vực này trong tương lai bằng cách thực hiện các chính sách đầy tham vọng để hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng và làm việc với các thành viên G20 khác để thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh. Đáng chú ý là nhiệm kỳ Ấn Độ làm chủ tịch G20 năm 2023 được gắn với khẩu hiệu “Một trái đất, một gia đình, một tương lai”, thể hiện tầm quan trọng của chương trình nghị sự về môi trường. Khi các bộ trưởng năng lượng của G20 gặp nhau ở Goa vào mùa hè năm 2023, điểm nhấn là nhu cầu chia sẻ công nghệ và tài trợ chi phí thấp, đặc biệt là đối với các nước đang phát triển. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), do quá trình chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang các nguồn năng lượng sạch phụ thuộc vào các khoáng sản quan trọng như đồng, lithium, niken và coban và việc tiêu thụ các khoáng sản này có thể tăng gấp sáu lần vào năm 2050. cần nhấn mạnh rằng những nguồn tài nguyên này sẽ phải được duy trì một cách có trách nhiệm. Hơn nữa, chuỗi cung ứng bền vững cho những khoáng sản đó phải được đảm bảo vì chúng đại diện cho tương lai chung của chúng ta. Do đó, quá trình chuyển đổi công bằng sẽ cần phải bao gồm việc đảm bảo phúc lợi và sinh kế của những người khai thác các nguồn tài nguyên này. Không có gì đáng ngạc nhiên khi Ấn Độ một lần nữa lại là chất xúc tác cho những ý tưởng rất tiến bộ.

Hai nhánh hỗ trợ tài chính thiết yếu: Tài trợ cho “Cuộc điều chỉnh vĩ đại”

Đầu tư vốn đóng vai trò là dòng tài chính mạnh mẽ chảy từ các tổ chức và thị trường tài chính tư nhân. Dòng điện mạnh mẽ này có thể thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng nếu được hỗ trợ bởi các chính sách kinh tế thực tế được thiết kế tốt nhằm khuyến khích đầu tư. Các chính sách hiệu quả có thể bao gồm các mục tiêu đầy tham vọng về sản xuất năng lượng tái tạo vào năm 2030 và thực hiện các cơ chế định giá carbon. Quá trình chuyển đổi năng lượng sẽ cần khoản đầu tư trung bình hàng năm khoảng 3,5 nghìn tỷ USD cho đến năm 2050, một mức tăng đáng kể so với mức 1 nghìn tỷ USD hàng năm hiện nay.

Một phần của khoản đầu tư này có thể được bù đắp bằng việc giảm dần đầu tư vào nhiên liệu hóa thạch, làm giảm nhu cầu hàng năm từ 3,5 nghìn tỷ USD xuống còn khoảng 3 nghìn tỷ USD. Trong kế hoạch tổng thể của kinh tế toàn cầu, con số này là khoảng 1,3% GDP toàn cầu trung bình hàng năm dự kiến trong ba thập kỷ tới. Do đó, chi phí gia tăng thực sự của khoản đầu tư cần thiết thấp hơn tổng mức đầu tư cần thiết. Tuy nhiên, việc huy động và tái phân bổ vốn trên quy mô lớn sẽ chỉ diễn ra với sự hỗ trợ vững chắc của nền kinh tế thực hiệu quả trên toàn thế giới. Nhiệm vụ của chính phủ có thể không hiệu quả trong việc huy động nguồn tài chính cần thiết, nhưng giả sử các chính sách hợp lý được áp dụng; đầu tư vốn xanh đảm bảo lợi nhuận thuận lợi cho nhà đầu tư.

Sẽ cần nhiều hỗ trợ quốc tế hơn cho các quốc gia đang phát triển, đặc biệt là các quốc gia ở châu Phi cận Sahara, vì họ chỉ chiếm một phần nhỏ lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu và chỉ đóng góp khoảng 3% vào lượng khí thải carbon của thế giới. Tuy nhiên, nghịch lý thay, những quốc gia này lại phải gánh chịu hậu quả nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. Thực tế rõ ràng là tác động của biến đổi khí hậu được cảm nhận một cách không cân xứng ở những khu vực có ít trách nhiệm lịch sử nhất về phát thải. Châu Phi cận Sahara đặc biệt dễ bị tổn thương do phụ thuộc nhiều vào nông nghiệp, hạn chế tiếp cận các công nghệ tiên tiến để thích ứng với khí hậu và hệ thống kinh tế xã hội thường rất mong manh. Khi thế giới vật lộn với hậu quả của biến đổi khí hậu, điều cần thiết là phải nhận ra sự bất bình đẳng rõ ràng trong cách phân bổ gánh nặng của một hành tinh đang nóng lên, nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về hợp tác và hỗ trợ toàn cầu để hỗ trợ các quốc gia dễ bị tổn thương hơn trong nỗ lực giải quyết vấn đề khí hậu, tăng khả năng phục hồi và phát triển bền vững.

Trong những trường hợp này, do chi phí kinh tế liên quan đến quá trình chuyển đổi xanh, đặc biệt là trong việc loại bỏ dần than đá, ngăn chặn nạn phá rừng và tăng cường loại bỏ carbon dioxide, sẽ rất lớn, nên các khoản vay và trợ cấp ưu đãi có thể là chìa khóa. Hỗ trợ tài chính này sẽ giúp giảm bớt chi phí kinh tế phát sinh ở các quốc gia có thu nhập trung bình và thấp đang nỗ lực đáp ứng các mục tiêu về khí hậu của thế giới. Đến năm 2030, nhu cầu thanh toán này có thể lên tới khoảng 0,3 nghìn tỷ USD hàng năm. Về mặt lý thuyết, các nguồn hỗ trợ tài chính này có thể đến từ các quỹ khí hậu quốc tế, các tập đoàn tham gia thị trường carbon tự nguyện, đóng góp từ thiện, đóng góp từ các quốc gia có thu nhập cao và các diễn đàn hợp tác Nam-Nam khác nhau, trong đó Ấn Độ dẫn đầu. Trái phiếu xanh, đặc biệt dành cho các dự án thân thiện với môi trường, có thể thu hút các nhà đầu tư đang tìm kiếm cơ hội đầu tư bền vững.

Giống như các nhánh sông nuôi dưỡng một dòng sông, những khoản chuyển giao ưu đãi này sẽ cung cấp nguồn tài chính cho các quốc gia đang vượt qua những thách thức của quá trình chuyển đổi năng lượng, đảm bảo rằng không ai bị bỏ lại phía sau trên con đường hướng tới một tương lai bền vững.

Tầm quan trọng của khả năng phục hồi kinh tế

Khả năng phục hồi kinh tế là khả năng của một nền kinh tế chống chọi và phục hồi sau những cú sốc, gián đoạn và căng thẳng lâu dài, như thiên tai, khủng hoảng tài chính và đại dịch. Một nền kinh tế kiên cường sẽ ít bị tổn thương trước sự gián đoạn và có thể nhanh chóng phục hồi sau những thất bại. Nó bao gồm khả năng dự đoán, chuẩn bị, ứng phó và phục hồi sau những thách thức kinh tế trong khi vẫn duy trì tăng trưởng ổn định và cơ hội việc làm. Sử dụng phép so sánh với dòng sông của chúng ta, khả năng phục hồi kinh tế là giống như việc gia cố bờ sông để chống chọi với nước dâng đột ngột và các chướng ngại vật bất ngờ đồng thời đảm bảo dòng chảy ổn định phục vụ nhu cầu của cộng đồng dọc theo bờ sông.

Trước những thách thức toàn cầu ngày càng gia tăng, khả năng phục hồi kinh tế không còn đơn giản là một thuộc tính mong muốn mà là một điều cần thiết sống còn. Khi bối cảnh kinh tế phát triển nhanh chóng, được thúc đẩy bởi sự chuyển đổi sang các hoạt động bền vững và có trách nhiệm với môi trường, việc thúc đẩy hướng tới một tương lai Net Zero là điều không thể tránh khỏi. Giống như một dòng sông thích ứng với địa hình thay đổi, nền kinh tế toàn cầu của chúng ta phải thích ứng với bối cảnh năng lượng đang thay đổi nhanh chóng. Đại dịch COVID-19 là một ví dụ minh họa về những gì có thể xảy ra khi nhu cầu về dầu giảm nhanh chóng, làm nổi bật tính dễ bị tổn thương của các nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào năng lượng, làm lộ ra vùng nước cũ u ám của các nguồn năng lượng truyền thống và phơi bày tính dễ bị tổn thương của dòng sông kinh tế của chúng ta.

Chuyển đổi năng lượng có thể tăng cường đáng kể khả năng phục hồi kinh tế vì đa dạng hóa nguồn năng lượng và giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch có thể khiến nền kinh tế ít bị tổn thương hơn trước biến động giá năng lượng và gián đoạn nguồn cung. Ngoài ra, chuyển đổi năng lượng có thể tạo ra việc làm và ngành công nghiệp mới, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giảm nghèo.

Dưới đây là một vài suy nghĩ cuối cùng tóm tắt các khả năng chính sách để đảm bảo khả năng phục hồi kinh tế. Tôi nhóm chúng thành hai loại: các yếu tố trong nước và ngoài nước.

Khung chính sách của các quốc gia về chuyển đổi năng lượng có thể được mở rộng và củng cố. Điều này giống như việc bờ sông kinh tế được mở rộng. Nó sẽ giúp dòng chảy của sông có thể thích ứng với những cú sốc chuyển đổi năng lượng bên ngoài. Điều này sẽ liên quan đến việc áp dụng các biện pháp tài chính và tiền tệ cho phép nền kinh tế phản ứng nhanh chóng với những cú sốc, giống như điều chỉnh chiều rộng và chiều sâu của dòng sông. Cũng cần có sự phối hợp được cải thiện giữa các quốc gia, không bỏ qua các quốc gia đang phát triển.

Trong nước, các nước phải đầu tư vào các nguồn năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng hiệu quả và công nghệ xanh. Những khoản đầu tư trong nước giống như nuôi dưỡng các dòng nhánh của dòng sông, góp phần phục hồi kinh tế kiên cường sau những cú sốc chuyển đổi năng lượng, vì chúng góp phần tăng thêm khối lượng và sức sống tổng thể của dòng sông. Cần duy trì sự ổn định giá cả nhiều nhất có thể để tránh gửi những tín hiệu khó hiểu đến các nhà đầu tư. Ngoài ra, ở cấp độ doanh nghiệp và cá nhân, quyền sở hữu phải được thực hiện trong chương trình nghị sự về số 0 để có được tiến bộ hợp lý. Nó sẽ châm ngòi cho sự đổi mới và các chiến lược giảm nhẹ trong nước.

Cuối cùng, về mặt bên ngoài, các quốc gia phải đa dạng hóa nền kinh tế của mình bất cứ khi nào có thể. Từ phía sản xuất, các quốc gia phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch cần bắt đầu suy nghĩ về cách họ có thể đa dạng hóa nguồn thu trước khi cú sốc cung và cầu thực sự xảy ra. Ngoài ra, từ phía người tiêu dùng, các quốc gia phụ thuộc nhiều vào việc nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch cần phải đề phòng. Nếu nhiều quốc gia sản xuất dầu ngừng khai thác dầu mới, việc giữ giá dầu ở mức thấp có thể là thách thức và nếu không có sự chuẩn bị đầy đủ, điều này có thể dẫn đến tình trạng thiếu năng lượng trầm trọng. Điều này giống như đa dạng hóa các đường đi của dòng sông kinh tế và tạo ra nhiều kênh để tránh bị gián đoạn khi một đường đi bị tắc nghẽn. Giống như một con đập hoặc hầm chứa nước, một số dạng dự trữ nước sẽ luôn hữu ích khi lưu lượng nước thấp. Tương tự, cán cân thương mại tích cực và dự trữ ngoại hối cũng đóng vai trò là bộ đệm khi mọi thứ trở nên khó khăn về kinh tế.

Tác giả: Tiến sĩ Chisom Ubabukoh, Giảng viên Kinh tế, Trường Luật Toàn cầu Jindal (JGLS) và thành viên của Học viện Giáo dục Đại học (AFHEA), Đại học Toàn cầu O.P Jindal

Tài liệu tham khảo

Bilgen, S., K. Kaygusuz, A. Sari (2004).Renewable energy for a clean and sustainable future. Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization, and Environmental Effects, 26 (12), pp. 1119-1129

Emediegwu, Lotanna E., and Ubabukoh, Chisom L. (2023).”Re-examining the impact of annual weather fluctuations on global livestock production.” Ecological Economics 204: 107662.

Perera F. (2017). Pollution from Fossil-Fuel Combustion is the Leading Environmental Threat to Global Paediatric Health and Equity: Solutions Exist. International journal of environmental research and public health, 15(1), 16. https://doi.org/10.3390/ijerph15010016

Zhao, Chuang, Bing Liu, Shilong Piao, Xuhui Wang, David B. Lobell, Yao Huang, Mengtian Huang, et al. (2017). “Temperature Increase Reduces Global Yields of Major Crops in Four Independent Estimates.” Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 114 (35). National Academy of Sciences: 9326–31. doi:10.1073/pnas.1701762114.