Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ

Lộ trình tăng cường sự tham gia nghiên cứu hàng không vũ trụ giữa các quốc gia Quad

Lộ trình tăng cường sự tham gia nghiên cứu hàng không vũ trụ giữa các quốc gia Quad

03:00 31-05-2024 Trung tâm Nghiên cứu Ấn Độ

Tóm tắt

Khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương đang trở thành “trung tâm hấp dẫn” kinh tế và chiến lược mới của thế giới. Quả thực, quỹ đạo tăng tốc của Đối thoại Tứ giác An ninh (Quad) trong những năm gần đây đã làm nổi bật tầm quan trọng ngày càng tăng của khu vực. Các nước Bộ tứ đã cam kết duy trì một trật tự dựa trên luật lệ và một Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở, đồng thời đang hướng tới phát triển khả năng phục hồi trên các lĩnh vực, chẳng hạn như trong không gian hàng hải, để chống lại và ngăn chặn hành vi hung hăng trong khu vực. Năng lực hàng không vũ trụ sẽ là một yếu tố quan trọng và có khả năng răn đe trong không gian hàng hải của khu vực. Do đó, các nước Quad phải tăng cường hợp tác trong lĩnh vực năng lực hàng không vũ trụ để xây dựng khả năng phục hồi và răn đe mạnh mẽ trước các hành động ép buộc. Bản tóm tắt này đánh giá nhu cầu và phạm vi hợp tác giữa các lực lượng không quân Quad và đề xuất lộ trình để đạt được sự hợp tác như vậy trong lĩnh vực năng lượng hàng không vũ trụ.

Giới thiệu

Đối thoại An ninh Tứ giác (Quad) — bao gồm Ấn Độ, Mỹ, Nhật Bản và Úc — đã phát triển từ đối thoại an ninh cấp cao thành hội nghị thượng đỉnh cấp lãnh đạo, bất chấp Trung Quốc (nước coi nhóm này là một nỗ lực để chống lại Trung Quốc) ban đầu bác bỏ Quad vì cho rằng nó là ý tưởng sẽ “tan biến như bọt biển”.[1] Mặc dù các mục tiêu đề ra của Bộ tứ không đề cập đến việc kiềm chế Trung Quốc, nhưng việc nhóm này thường xuyên đề cập đến trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, tự do hàng hải và Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở (FOIP) phản ánh các khía cạnh an ninh của Quad nhằm ngăn chặn Trung Quốc. Trung Quốc nhiều lần tỏ ra bất an trước sự hình thành và hoạt động của Bộ tứ. Tuy nhiên, hiện tại, các nước Quad dường như đang sử dụng chiến lược hợp tác khả thi trên các khía cạnh nhỏ hơn và ít gây tranh cãi hơn để xây dựng khả năng tương tác và liên lạc tốt hơn trước khi thực hiện các bước lớn hơn trong các vấn đề hợp tác quân sự và an ninh.

Hợp tác trong lĩnh vực hàng hải sẽ rất quan trọng để Bộ tứ tăng cường an ninh một cách hiệu quả ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, đặc biệt là xét đến các đặc điểm địa lý của khu vực này. Quad hiện đã hợp tác trong lĩnh vực hàng hải, với bốn lực lượng hải quân tham gia Cuộc tập trận Malabar từ năm 2020. Tuy nhiên, do sự rộng lớn của khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, sức mạnh không quân cùng với khả năng không gian – được gọi chung là năng lực hàng không vũ trụ – sẽ cực kỳ quan trọng trong việc phát huy sức mạnh chiến đấu và chống lại kẻ thù. Sức mạnh không quân với đặc tính vốn có là linh hoạt, cơ động, tốc độ và chính xác có thể nén các yếu tố về không gian và thời gian để triển khai lực lượng hiệu quả trên khoảng cách lớn. Các tiện ích không gian rất quan trọng đối với trinh sát giám sát tình báo (ISR), điều hướng và định giờ vị trí (PNT) và nhắm mục tiêu. Do đó, năng lực hàng không vũ trụ rất quan trọng đối với các hoạt động đa lĩnh vực ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Vì thế, để tăng cường hợp tác trong lĩnh vực an ninh, Bộ tứ phải tăng cường hợp tác trong lĩnh vực hàng không vũ trụ bên cạnh các cuộc tập trận hải quân. Thật vậy, quân đội của nhóm này đang cạnh tranh các cuộc tập trận Quad để bao gồm thành phần lực lượng không quân nhằm cải thiện khả năng tương tác.[2]

Chắc chắn, lực lượng không quân Bộ tứ đã tham gia một số cuộc tập trận song phương và đa phương, như Veer Guardian (Ấn Độ và Nhật Bản), Cope India (Ấn Độ và Mỹ) và Pitch Black (cả bốn quốc gia). Tuy nhiên, bốn lực lượng không quân chưa tham gia hoàn toàn vào một cuộc tập trận chung. Với vị trí địa lý của khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và khả năng xảy ra bất kỳ cuộc đối đầu tiềm tàng nào trong khu vực, năng lực hàng không vũ trụ sẽ rất cần thiết để Bộ tứ ngăn chặn bất kỳ hành động gây hấn nào trong khu vực.[3] Để các lực lượng không quân và lực lượng hải quân/không quân hải quân của Bộ tứ cùng hoạt động, cần phải hiểu rõ hơn về năng lực, những thiếu sót, thông tin liên lạc, kỹ thuật, chiến thuật, chiến lược (TTPs- Tactics, Techniques and Procedures) của nhau. Để đạt được khả năng hoạt động cùng nhau trong thời kỳ khủng hoảng, các nước Quad phải lên kế hoạch về thủ tục hậu cần, các vấn đề cơ bản (bao gồm cơ sở hạ tầng điều hành và hành chính tại các căn cứ không quân chung), và sự thích nghi và làm quen của nhân viên để hoạt động từ những căn cứ đó. Các cuộc tập trận chung, thảo luận, chia sẻ thông tin và các cuộc diễn tập bàn tròn là một số cách để đạt được mức độ tương tác giữa những người vận hành cũng như các nền tảng và thiết bị khác nhau.

Bản tóm tắt này đánh giá phạm vi hợp tác giữa các quốc gia Quad trong lĩnh vực hàng không vũ trụ và trình bày lộ trình để đạt được sự hợp tác đó.

Tiềm năng của Quad

Các nước Bộ tứ đã nhiều lần nhấn mạnh sự ủng hộ của họ đối với các nguyên tắc tự do, pháp quyền, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, giải quyết hòa bình các tranh chấp mà không dùng đến đe dọa hoặc sử dụng vũ lực cũng như tự do hàng hải và hàng không ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, và phản đối mọi nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng trong khu vực.[4],[5] Đáng chú ý, hầu hết các nguyên tắc này đều có nội dung an ninh và không thể đạt được nếu không có hợp tác quân sự. Trong khi Bộ tứ thực hiện cách tiếp cận hợp tác trên phạm vi rộng, nhóm này ngày càng áp dụng một chương trình nghị sự tập trung vào an ninh hơn, đặc biệt khi các hoạt động quân sự trong khu vực ngày càng tăng cường.[6],[7]

Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ, được công bố vào tháng 2 năm 2022, lưu ý rằng nước này có ý định tích hợp tốt hơn các nỗ lực trên các lĩnh vực chiến tranh và phạm vi xung đột để đảm bảo rằng Mỹ có thể cùng với các đối tác và đồng minh của mình ngăn cản hoặc đánh bại sự xâm lược trong khu vực. Đáng chú ý, mặc dù tài liệu chiến lược nhấn mạnh tầm quan trọng của lĩnh vực hàng hải và hàng không – lưu ý rằng Mỹ sẽ hợp tác chặt chẽ với các đối tác có cùng chí hướng để đảm bảo rằng “biển và bầu trời” của Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương được quản lý và sử dụng theo luật pháp quốc tế - nhưng những tài liệu này không tập trung vào vai trò của sức mạnh không quân trong việc giải quyết các thách thức hàng hải.[8]

Hợp tác trong lĩnh vực hàng hải của bốn lực lượng hải quân đã dẫn đến những nỗ lực tăng cường an ninh hàng hải và nhận thức chung về lĩnh vực hàng hải trong khu vực. Mục tiêu này dự kiến sẽ đạt được thông qua hỗ trợ công nghệ và đào tạo thông qua Sáng kiến Đối tác Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nhận thức trong lĩnh vực hàng hải (công bố tại Hội nghị thượng đỉnh Tokyo vào tháng 5 năm 2020).[9] Sự hợp tác tương tự trong lĩnh vực hàng không vũ trụ có thể dẫn đến nâng cao nhận thức về lĩnh vực không gian,[10] đây sẽ là yếu tố quyết định quan trọng trong bất kỳ hoạt động nào ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương rộng lớn. Tăng cường hợp tác trong lĩnh vực hàng không vũ trụ sẽ bổ sung cho tiến bộ và khả năng tương tác đạt được trong lĩnh vực hàng hải.

Phân tích năng lực hàng không vũ trụ: Quad so tài với Trung Quốc

Bất kỳ cuộc đối đầu nào ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương đều có thể sẽ diễn ra trên lĩnh vực hàng hải và hàng không. Trung Quốc đã nhận ra tầm quan trọng của phương tiện hàng không vũ trụ trong các cuộc chiến tranh trong tương lai và đang phát triển các học thuyết, sứ mệnh và vai trò tác chiến của mình, bao gồm cả việc tập trung vào các cuộc tấn công chính xác tầm xa. Không quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLAAF) là lực lượng không quân lớn nhất trong khu vực và lớn thứ ba trên thế giới,[11] với hơn 2300 máy bay chiến đấu trong kho. Trong những năm gần đây, PLAAF đã đẩy nhanh tốc độ hiện đại hóa, với máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm mới hơn J-20 và các máy bay thế hệ thứ tư trở lên khác hiện đang thay thế những chiếc J-7 cũ kỹ. PLAAF có 19 máy bay chỉ huy báo động sớm trên không (AEW&C), bao gồm 11 chiếc KJ-500 và 4 chiếc KJ-2000, và 13 máy bay tiếp dầu, trong đó có 10 chiếc H-6U và 3 chiếc IL 78. Năng lực hàng không vũ trụ của Trung Quốc cũng được bổ sung bởi sức mạnh không quân hữu cơ của Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLAN), lực lượng có hai tàu sân bay, 426 máy bay có khả năng chiến đấu và 24 máy bay AEW&C.[12] Với những con số đáng gờm này, Trung Quốc có sức mạnh không quân để theo đuổi các kế hoạch ở  khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và bổ sung cho PLAN trong lĩnh vực hàng hải.

Để so sánh, Úc có 145 máy bay có khả năng chiến đấu, với 6 máy bay AEW&C và 7 máy bay tiếp dầu. Nhật Bản có 534 máy bay có khả năng chiến đấu, 21 máy bay AEW&C, 6 máy bay tiếp dầu và 72 máy bay có khả năng chiến đấu trong ngành hàng không hải quân. Lực lượng Không quân Ấn Độ có khoảng 600 máy bay chiến đấu, 6 máy bay tiếp dầu và 5 máy bay có Hệ thống cảnh báo và kiểm soát đường không (AWACS) hoặc AEW&C trong kho và Hải quân Ấn Độ có khoảng 45 máy bay chiến đấu.[13]

Sức mạnh không quân tổng hợp của Úc, Nhật Bản và Ấn Độ không sánh được với sức mạnh không quân của Trung Quốc. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của sức mạnh không quân của Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Mỹ sở hữu sức mạnh không quân mạnh nhất thế giới, với 13.209 máy bay trong lực lượng vũ trang của mình,[14] áp đảo sức mạnh không quân của Trung Quốc. Bộ Tư lệnh Khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương Hoa Kỳ vận hành 2500 máy bay từ các căn cứ của Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương, dựa vào các căn cứ nước ngoài ở Nhật Bản, Hàn Quốc và Úc, đồng thời có quyền tiếp cận các cơ sở quân sự cụ thể ở Philippines và Singapore.[15] Lực lượng Không quân Thái Bình Dương, thuộc Không quân Hoa Kỳ, có khoảng 334 máy bay cánh cố định bao gồm máy bay chiến đấu (như F-35, F-22A, F-16 C/D Eagle, F-16CJ/DJ), máy bay hạng nặng (như C-17 và C-130), AWACS và máy bay tiếp nhiên liệu khi bay.[16] Do đó, sức mạnh không quân tổng hợp của các quốc gia Quad, bao gồm cả Mỹ, vượt xa Trung Quốc. Tuy nhiên, để các lực lượng tổng hợp được sử dụng như một lực lượng gắn kết, các lực lượng cần phải có khả năng tương tác, điều này chỉ có thể thực hiện được thông qua các cuộc tập trận và triển khai chung.

Ngoài ra, Mỹ có chương trình không gian thành công nhất trên toàn thế giới. Tuy nhiên, trình độ không gian của Trung Quốc đã tăng lên đáng kể trong hai thập kỷ qua và chương trình không gian của nước này đang phát triển mạnh.[17] Trung Quốc có 670 vệ tinh trong không gian, Mỹ có 7864, Nhật Bản có 208, Ấn Độ có 109 và Úc có 36.[18] Trung Quốc đã tăng số lượng vệ tinh trên quỹ đạo lên gấp 10 lần trong thập kỷ qua. Trung Quốc vận hành hơn 300 vệ tinh viễn thám với các cảm biến đa dạng, cải thiện khả năng của quân đội Trung Quốc trong việc quan sát các tàu sân bay Mỹ, các nhóm tấn công viễn chinh và các lực lượng không quân được triển khai. Trung Quốc cũng sở hữu vũ khí chống vệ tinh và đã thử nghiệm các khả năng tấn công khác như di chuyển đến gần các vệ tinh khác và sử dụng cánh tay robot được thiết kế để bắt lấy và phá hủy các vệ tinh khác.[19] Do đó, năng lực không gian ngày càng tăng của Trung Quốc có thể đặt ra thách thức cho Bộ tứ trong trường hợp xảy ra đối đầu quân sự trong tương lai. Chắc chắn, các bài viết học thuật quân sự của Trung Quốc nhấn mạnh sự cần thiết phải phá hủy, làm hư hại và can thiệp vào các vệ tinh do thám và liên lạc của đối phương.[20]

Trong kịch bản như vậy, các thành viên Bộ tứ phải tăng cường năng lực hàng không vũ trụ và tăng cường hợp tác trong lĩnh vực này để đạt được sự cân bằng quyền lực cần thiết trước Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Tăng cường hợp tác: Khuyến nghị
Các công cụ của sức mạnh không quân, bao gồm các phương tiện chiến đấu, mạng lưới, thông tin liên lạc và các phương tiện hỗ trợ chiến đấu, có mối liên kết nội tại và tạo ra hiệu quả tối ưu khi được sử dụng như một đơn vị gắn kết. Để lực lượng không quân Quad hợp tác và hoạt động hiệu quả với tư cách là một thực thể hoạt động, cần nhiều hành động hơn là việc chỉ bổ sung vào kho (mặc dù việc tích hợp suôn sẻ và hiệp đồng các tài sản bổ sung có thể tạo ra kết quả tốt hơn mong đợi hiện tại do tài sản tăng về số lượng). Khả năng tương tác, thông tin liên lạc tương thích và sự tương đồng trong TTPs (kỹ thuật, chiến thuật, chiến lược) là những điều kiện tiên quyết cần thiết để tạo điều kiện cho sự thống nhất tổng hợp giữa các lực lượng không quân. Các lực lượng cần lập kế hoạch, thảo luận, đào tạo và hoạt động cùng nhau. Một khi đạt được mức độ cơ bản về khả năng tương tác và hội nhập, lực lượng tổng hợp có thể sẽ có khả năng ngăn chặn và chống lại một sức mạnh không quân mạnh hơn về số lượng.

Để các lực lượng không quân Bộ tứ hợp tác, các thành phần khác nhau của các lực lượng riêng lẻ phải được làm cho có khả năng tương tác tốt hơn thông qua các cuộc thảo luận tác chiến, các cuộc diễn tập bàn tròn và các bài tập bay. Đáng chú ý, quân đội Bộ tứ đã và đang tập trận song phương hoặc trong các diễn đàn đa phương không riêng biệt. Với vai trò là bệ phóng, khả năng tương tác cao hơn phải đạt được giữa lực lượng không quân của bốn nước và các thành phần sức mạnh không quân khác. Các nước Bộ tứ phải bổ sung cho nhau những điểm mạnh và giảm thiểu những khuyết điểm của riêng mình. Ví dụ: số lượng nền tảng AWACS/AEW&C có thể được triển khai bởi bất kỳ quốc gia Quad nào trong khu vực có thể ít hơn so với Trung Quốc. Tuy nhiên, thông qua các cuộc tập trận và huấn luyện, các lực lượng không quân có thể đạt được khả năng khai thác/sử dụng liền mạch các nền tảng AEW&C của nhau, giảm thiểu nhược điểm này. Tương tự như vậy, việc khai thác chung các phương tiện hỗ trợ khác, chẳng hạn như máy tiếp nhiên liệu trên không, tài sản không gian và mạng, có thể nâng cao khả năng tổng thể để ngăn chặn bất kỳ lực lượng gây hấn nào trong khu vực.

Ví dụ, hãy xem xét nếu Trung Quốc thách thức trật tự dựa trên quy tắc và cố gắng chống lại các hoạt động tự do hàng hải[21] tuần tra do Mỹ và một hoặc nhiều quốc gia Quad thực hiện giữa eo biển Malacca và Biển Đông. Do tầm quan trọng chiến lược của eo biển Malacca, có thể có những nỗ lực thống trị vùng biển và bầu trời xung quanh điểm nghẽn này. Trong kịch bản như vậy, hợp tác trong lĩnh vực không gian để khai thác hiệu quả tài sản không gian tổng hợp trong khu vực sẽ rất quan trọng nhằm mang lại nhận thức cần thiết về hàng hải. Ngoài ra, sức mạnh không quân sẽ cần phải có đủ sức mạnh để bổ sung cho các lực lượng hàng hải đang tìm cách kiểm soát khu vực. Do khoảng cách địa lý quá xa, các căn cứ không quân của Nhật Bản và một số căn cứ của Mỹ ở Thái Bình Dương sẽ không thể đóng góp hiệu quả. Do nằm gần eo biển Malacca, các căn cứ không quân ở Quần đảo Andaman và Nicobar cũng như các căn cứ ở phía bắc và phía tây nước Úc có thể đóng vai trò quan trọng trong việc triển khai sức mạnh không quân trong khu vực và thống trị bầu trời đồng thời hỗ trợ các lực lượng hàng hải hoạt động trong khu vực. Ấn Độ thường xuyên vận hành các đơn vị sức mạnh không quân của mình từ lãnh thổ đảo và có thể nhanh chóng bố trí lực lượng của mình đến các địa điểm tiền phương này. Điều này sẽ mang lại một số biện pháp răn đe tạm thời cho đến khi Mỹ có thể di chuyển các tàu sân bay của mình đến vị trí thuận lợi trong khu vực. Tuy nhiên, để mang lại khả năng răn đe phù hợp trong thời gian ngắn, các nước Bộ tứ phải có khả năng cùng vận hành các tài sản trên không của mình từ các căn cứ không quân của nhau với những điểm chung trong TTPs (kỹ thuật, chiến thuật, chiến lược). Điều này chỉ có thể đạt được khi bốn quốc gia đã được huấn luyện cho những tình huống này và phối hợp hoạt động từ các căn cứ không quân của nhau trong các cuộc tập trận chuyên dụng.

Hợp tác có thể tăng dần, bắt đầu bằng các cuộc tập trận hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thiên tai (HADR) có sự tham gia của lực lượng không quân Quad. Phiên bản tiếp theo có thể tập trung vào việc luyện tập việc thực thi các vùng cấm bay bằng cách sử dụng các nền tảng chiến đấu và hỗ trợ như máy bay chiến đấu và AWACS/AEW&C. Nó có thể đòi hỏi khả năng tương tác của các máy bay chiến đấu từ cả bốn quốc gia được điều khiển bởi nền tảng kiểm soát trên không của bất kỳ quốc gia nào trước khi được bàn giao cho quốc gia thứ hai. Tương tự, các tàu chở dầu cũng có thể thực hiện các bài tập tiếp nhiên liệu trên không cho máy bay chiến đấu. Đáng chú ý, những bài tập này nên kết hợp chia sẻ ISR (Tình báo, giám sát và trinh sát); các thành phần chiến tranh mạng, điện tử và chiến tranh thông tin; và nhận thức về miền không gian để thực hành các kịch bản thực tế và tăng cường hợp tác. Một khi các lực lượng không quân đã đạt được mức độ tương đồng thích hợp trong TTPs, họ có thể xem xét các cuộc tập trận tấn công và phòng không hỗn hợp, bao gồm các nhiệm vụ giao chiến với lực lượng lớn.

Vì việc phát triển năng lực không gian tốn nhiều thời gian và tốn kém nên các quốc gia Bộ tứ phải tập trung vào việc chia sẻ tài sản không gian hiện có (và sản phẩm của các nước) để nâng cao khả năng hoạt động riêng lẻ và kết hợp của các nước này. Các yêu cầu khác, chẳng hạn như cơ sở hạ tầng, bảo trì và các dịch vụ hỗ trợ hành chính để vận hành tài sản của các quốc gia khác từ một cơ sở cụ thể, cần được xác định và phát triển để tạo điều kiện thuận lợi cho hội nhập. Một khi đạt được mức độ tích hợp và khả năng tương tác này, Bộ tứ sẽ có khả năng răn đe đáng kể ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Một số nỗ lực nhằm tổng hợp năng lực hàng không vũ trụ của các thành viên Quad có thể bao gồm:

● Đảm bảo chia sẻ liền mạch dữ liệu ISR được thu thập thông qua tài sản không gian và trên không của mỗi quốc gia.

● Tăng cường hợp tác trong lĩnh vực vũ trụ thông qua chuyển giao công nghệ và kiến thức, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc phóng tên lửa của các thành viên khác.

● Thiết lập các thỏa thuận trao đổi hậu cần (tương tự như Bản ghi nhớ thỏa thuận về trao đổi hậu cần dành riêng cho Ấn Độ của Hoa Kỳ) giữa bốn quốc gia để tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động chung từ các căn cứ không quân của nhau.

● Thiết lập các thỏa thuận liên lạc (tương tự như Thỏa thuận bảo mật và tương thích liên lạc Mỹ-Ấn Độ) để tạo điều kiện liên lạc tương thích và an toàn giữa cả bốn quốc gia.

● Xác định tài sản trên không của mỗi quốc gia tương thích với các hoạt động chung.

● Xác định căn cứ ở mỗi nước để cùng hoạt động. Phát triển cơ sở hạ tầng và định vị hệ thống hỗ trợ mặt đất để tạo thuận lợi cho hoạt động của máy bay/thiết bị ở các quốc gia khác.

● Tăng cường sự tương tác và làm quen giữa phi hành đoàn và người khai thác thông qua các cuộc diễn tập và các chuyến thăm trao đổi.

● Phát triển khả năng và các quy trình để hoạt động chung trong các đội hình hỗn hợp nhằm đảm nhận các vai trò sức mạnh không quân chuyên dụng như phòng không, trấn áp/tiêu diệt phòng không, hoạt động chống tàu ngầm, tấn công trên biển và tấn công chống tàu bè.

Lộ trình
Các nước Quad có thể xem xét lộ trình đề xuất sau đây để tăng cường hợp tác trong lĩnh vực hàng không vũ trụ. Lực lượng Không quân Ấn Độ có thể đi đầu trong việc trình bày lộ trình như vậy với những người ra quyết định trong nước, như Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao và Hội đồng An ninh Quốc gia, để đưa lộ trình này vào chương trình nghị sự cho cuộc đối thoại Quad tiếp theo. Các điểm chính có thể có của lộ trình sẽ là:

● Thiết lập cơ chế hợp tác hàng không vũ trụ chung, do một sĩ quan cấp hai sao (tương đương thiếu tướng/phó nguyên soái không quân) của một nước Quad đứng đầu (trên cơ sở luân phiên) và được hỗ trợ bởi một sĩ quan một sao (tương đương thiếu tướng/không quân) từ mỗi nước trong ba nước còn lại.

● Tổ chức cuộc gặp trực tiếp ban đầu để thảo luận và đề xuất các lĩnh vực hợp tác cũng như các rào cản và vấn đề tiềm ẩn.

●  Tiến hành một cuộc thảo luận/diễn tập bàn tròn như một bước mở đầu cho cuộc bay diễn tập đầu tiên của Quad. Đây có thể là một cuộc diễn tập HADR (Hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa) kết hợp chia sẻ ISR (tình báo, giám sát, trinh sát), chiến tranh thông tin và mạng. Cuộc bay diễn tập có thể được thực hiện sau khi hoàn thành thành công diễn tập bàn tròn và sau khi tiếp thu các bài học kinh nghiệm.

●  Tất cả các cuộc tập trận bay song phương được lên kế hoạch giữa các lực lượng không quân Quad nên tập trung vào việc tăng cường khả năng tương tác và cải thiện liên lạc, với bối cảnh là một cuộc tập trận bay Quad lớn hơn. Bài học rút ra từ các cuộc tập trận song phương này nên được chia sẻ với tất cả các thành viên Bộ tứ.

●  Lập kế hoạch mô phỏng tập trận bay toàn diện với đủ phương tiện trên không và người tham gia từ bốn quốc gia. Các tài sản có thể được chia thành các lực lượng đỏ và xanh để có kịch bản thực tế hơn. Các tài sản của Lực lượng Không quân Ấn Độ có nguồn gốc từ Nga sẽ là một phần của cuộc mô phỏng vì không quốc gia Quad nào khác sở hữu thiết bị của Nga như vậy. Yếu tố sức mạnh không quân hải quân của mỗi quốc gia cần được đại diện đầy đủ. Mỗi quốc gia có thể quyết định mức độ tham gia của mỗi hải quân dựa trên khả năng và sức mạnh của lực lượng không quân hải quân.

●  Việc chia sẻ tài sản không gian cho ISR ( trinh sát giám sát tình báo), PNT (điều hướng và định giờ vị trí) và nhắm mục tiêu phải được xem xét. Các mô phỏng liên quan đến việc từ chối các dịch vụ không gian nhằm tái tạo các tình huống chiến đấu thực tế cũng phải là một phần của cuộc tập trận.

●  Đại diện của Bộ quốc phòng, Bộ ngoại giao và Hội đồng an ninh quốc gia của mỗi nước có thể tham gia vào cơ chế hợp tác hàng không vũ trụ chung để chứng kiến và truyền đạt ý nghĩa của hợp tác hàng không vũ trụ đối với các mục tiêu ngoại giao và an ninh quốc gia lớn hơn.

●  Tất cả các hoạt động phải có giới hạn thời gian để đảm bảo đạt được các mốc quan trọng cần thiết đúng thời hạn. Sau khi được thống nhất, nỗ lực cần đạt được là khả năng tương tác đầy đủ trong khung thời gian ngắn nhất có thể để xây dựng khả năng răn đe cần thiết chống lại bất kỳ sức mạnh không quân hung hãn nào trong khu vực.

Phần kết luận
Mức độ và tần suất các cuộc đối thoại của Quad cho thấy các nước thành viên nhất trí về nhu cầu xây dựng khả năng phục hồi trong các lĩnh vực (như chất bán dẫn, nguyên tố đất hiếm, chuỗi cung ứng, kết nối, công nghệ 5G, phát triển cơ sở hạ tầng, giao thương và thương mại) để giảm sự phụ thuộc của các quốc gia này vào Trung Quốc. Khi sự phụ thuộc vào Trung Quốc giảm đi, Bộ tứ có thể thực hiện các hành động mạnh mẽ hơn nhằm thiết lập trật tự dựa trên luật lệ và đạt được những bước tiến xa hơn trong chiến lược FOIP (Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở). Khi những hành động này (xây dựng khả năng phục hồi và giảm sự phụ thuộc) bắt đầu gây tổn hại cho Trung Quốc, các nước Bộ tứ nên chuẩn bị cho một phản ứng dữ dội, có thể lan sang lĩnh vực an ninh và dẫn đến sự đối đầu giữa Trung Quốc và một hoặc nhiều thành viên Bộ tứ. Nếu Bộ tứ quyết định thống nhất đối đầu với kẻ gây hấn, điều đó sẽ đòi hỏi tất cả các thành phần chính của răn đe (kinh tế, hàng hải và hàng không) phải được đồng bộ hóa và tương tác đầy đủ.

Năng lực hàng không vũ trụ sẽ rất quan trọng trong việc giải quyết mọi tình huống an ninh đang phát triển ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Vì việc đạt được khả năng tương tác và tính phổ biến trong các hoạt động trên không phận cần có thời gian nên quá trình này cần phải bắt đầu sớm - không phải khi mối đe dọa xuất hiện - và phải được thực hiện theo cách thức có thời hạn để tạo ra khả năng ngăn chặn cần thiết. Ngoài giá trị răn đe, cuộc bay diễn tập giữa các quốc gia Bộ tứ sẽ là tín hiệu ngoại giao đối với các thế lực thù địch trong khu vực. Cuộc tập trận bay Quad độc quyền được tiến hành ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương sẽ giúp giải quyết các vấn đề hoạt động cụ thể đồng thời truyền đạt mạnh mẽ ý định của các nước thành viên nhằm tăng cường hợp tác trong lĩnh vực hàng không vũ trụ.

Tài liệu tham khảo

[1] “Quad move will dissipate like sea foam: China,” The Times of India, March 8, 2018,  https://timesofindia.indiatimes.com/world/china/quad-move-will-dissipate-like-sea-foam-china/articleshow/63221055.cms
[2] Abhijnan Rej, “Reclaiming the Indo-Pacific: A Political-Military Strategy for Quad 2.0,” ORF Occasional Paper 147, August 11, 2023  https:// www.orfonline.org/research/reclaiming-the-indo-pacific-a-political-military-strategy-for-quad-2-0
[3] Air Cmde SP Singh (Retd), “Indo-pacific: Scramble for Dominance and Role of Air Power,” Chanakya Forum, May 3, 2023, https://chanakyaforum.com/indo-pacific-scramble-for-dominance-and-role-of-air-power/
[4] The White House, “Quad Leader’s Summit Fact Sheet,” May 20, 2023, https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2023/05/20/quad-leaders-joint-statement/
[5] SP’s Military Yearbook 2021-2022, p. 421, https://www.spsmilitaryyearbook.com/e-book-2021-2022/
[6] Các lĩnh vực hợp tác đã mở rộng bao gồm vắc-xin COVID-19, ngoại giao hàng hải, khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng, các công nghệ quan trọng và mới nổi, hành động vì khí hậu và chống khủng bố.
[7] Harsh V Pant and Shashank Matto, eds., “The Rise and Rise of the Quad: Setting an Agenda for India,” ORF Special Report No. 161, September 2021, Observer Research Foundation
[8] The White House, “Indo-Pacific Strategy of the United States,” February 2022, p. 12,  https://www.whitehouse.gov./wp-content/uploads/2022/02/U.S.-Indo-Pacific-Strategy,pdf 
[9] Shruti Pandalai and Abhay Kumar Singh, “Quad’s Maritime Domain Awareness Initiative Needs Time to Deliver,” IDSA Comment, June 24, 2022,  https:///idsa.in/idsacomments/Quads-Maritime-Domain-240622 
[10] Nhận thức về miền không gian (SDA - Space domain awareness) đề cập đến sự hiểu biết kịp thời, phù hợp và có thể hành động về môi trường không gian hoạt động cho phép các lực lượng quân sự lập kế hoạch, tích hợp, thực hiện và đánh giá các hoạt động không gian. SDA vượt xa việc giám sát không gian (theo dõi vật thể, mô tả đặc điểm và thiết lập mô hình sự sống) để bao gồm việc hiểu ý định, động cơ và các hành động được dự đoán trên các phân đoạn liên kết và trên mặt đất (Xem thêm tại: United States Space Force, Space Doctrine Publication 3-100, Space Domain Awareness, November 2023, https://www.starcom.spaceforce.mil/Portals/2/SDP%203-100%20Space%20Domain%20Awareness%20(November%202023)_pdf_safe.pdf)
[11] Air Mshl Anil Chopra, “QUAD – Significant Air Power,” Air Power Asia, October 20, 2021, https://airpowerasia.com/2021/10/20/quad-significant-air-power/
[12] SP’s Military Yearbook, pp. 465-467
[13] SP’s Military Yearbook, pp. 458, 477-478, 206, 221-226
[14] Statista Research Department, “Number of military aircraft in NATO in 2024,” April 10, 2024, https://www.statista.com/statistics/1293688/nato-aircraft-strength-country/
[15] Paco Milhiet, “US Air Power in the Indo-Pacific Region,” RDN, https://www.defnat.com/e-RDN/vue-article-cahier.php?carticle=577&cidcahier=1317
[16] Singh, “Indo-pacific: Scramble for Dominance and Role of Air Power”
[17] “Countries With Space Programs: An Overview,” Space Impulse, November 27, 2023, https://spaceimpulse.com/2023/11/27/countries-with-space-programs-an-overview
[18] “Satellites by Countries and Organisations,” N2YO, May 3, 2024, https://www.n2yo.com/satellites/?c=&t=country
[19] Greg Hadley, “China’s ASAT Test was ‘Pivot Point in Space Operations,” Air & Space Forces Magazine, January 13, 2023, https://www.airandspaceforces.com/saltzman-chinas-asat-test-was-pivot-point-in-space-operations/
[20] National Space Intelligence Center and the National Air And Space Intelligence Center, “Competing in Space: Second Edition,” December 2023,  https://www.spoc.spaceforce.mil/Portals/4/Images/2_Space_Slicky_11x17_Web_View_reduced.pdf
[21] Hoạt động tự do hàng hải (FONOPs - Freedom of navigation operations) là các chuyến đi nhằm thực thi luật pháp quốc tế tại các tuyến đường thủy đang tranh chấp. FONOP cũng được thực hiện bằng đường hàng không bằng cách cho máy bay quân sự bay qua không phận phía trên các khu vực tranh chấp này.

Cùng chuyên mục