Mối quan hệ năng lượng giữa Ấn Độ và Mỹ từ lâu đã được đặc trưng bởi sự kết hợp giữa hợp tác chiến lược và biến động chính sách. Trong lịch sử, mặc dù cả hai quốc gia đã tham gia vào nhiều lĩnh vực năng lượng khác nhau, nhưng quan hệ đối tác năng lượng sạch thường phải đối mặt với những thách thức do các ưu tiên chính trị thay đổi ở Washington và New Delhi. Bản viết này xem xét các lĩnh vực chính về sự khác biệt và hội tụ trong quan hệ năng lượng giữa Ấn Độ và Mỹ và các con đường tiềm năng cho sự hợp tác trong tương lai.

Biến động trong chính sách

Sự hợp tác năng lượng sạch giữa Ấn Độ và Mỹ từ lâu đã được định hình bởi những thay đổi chính trị. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump, việc thúc đẩy xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch sang Ấn Độ được coi là ưu tiên, phù hợp với chương trình nghị sự "thống trị năng lượng" của chính quyền. Cách tiếp cận này đã bị đảo ngược dưới thời Biden, người ưu tiên hợp tác năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, nhiệm kỳ thứ hai của Trump đã khơi lại trọng tâm về nhiên liệu hóa thạch, với các lệnh hành pháp mở rộng đất liên bang để cho thuê dầu khí, dỡ bỏ các hạn chế đối với nhà ga khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) và tạm dừng các dự án điện gió mới. Trong khi thúc đẩy thương mại năng lượng ngắn hạn, các biện pháp này phủ bóng đen lên tính bền vững của các nỗ lực năng lượng sạch.

Một sắc lệnh hành pháp quan trọng đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp về năng lượng quốc gia, hợp lý hóa sản xuất nhiên liệu hóa thạch bằng cách dỡ bỏ các rào cản pháp lý và củng cố cam kết của chính quyền đối với hydrocarbon. Mặc dù sự thay đổi chính sách này có thể mang lại lợi ích kinh tế ngay lập tức, nhưng nó làm phức tạp con đường của Ấn Độ để đạt được mục tiêu đầy tham vọng là 500 GW công suất không phải nhiên liệu hóa thạch vào năm 2030. Đối với Ấn Độ, tính không thể đoán trước của chính sách năng lượng của Mỹ đặt ra những câu hỏi quan trọng về độ tin cậy lâu dài.

Ngoài nhiên liệu hóa thạch, lượng dầu thô nhập khẩu ngày càng tăng của Ấn Độ từ Nga cũng là một điểm khác biệt. Trong khi cách tiếp cận thực dụng này củng cố an ninh năng lượng, thì nó có thể gây căng thẳng cho lòng tin chiến lược với Mỹ. Ngoài ra, hoạt động thương mại LNG ngày càng sâu rộng của Ấn Độ với Mỹ, mặc dù có lợi cho an ninh năng lượng, nhưng lại thách thức các nỗ lực phi cacbon hóa của nước này. Việc tăng xuất khẩu LNG sang Ấn Độ, được thúc đẩy bởi giá cả cạnh tranh và độ tin cậy của nguồn cung, hỗ trợ nhu cầu năng lượng trước mắt nhưng có nguy cơ làm chậm quá trình chuyển đổi năng lượng sạch của Ấn Độ.

Một điểm gây tranh cãi khác là năng lượng hạt nhân. Thỏa thuận hạt nhân dân sự 123 giữa Mỹ và Ấn Độ, được tái khẳng định trong chuyến thăm Mỹ của ông Modi đầu năm 2025, liên quan tới các lò phản ứng do Mỹ thiết kế tại Ấn Độ. Tuy nhiên, các điều khoản trách nhiệm pháp lý nghiêm ngặt theo Đạo luật trách nhiệm dân sự đối với thiệt hại hạt nhân (CLNDA) của Ấn Độ đã ngăn cản đầu tư tư nhân. Trong khi các thông báo Ngân sách gần đây nhằm thu hút các bên tham gia nước ngoài, những thách thức về mặt cấu trúc như chi phí vốn cao và việc mua đất vẫn là rào cản. Mối quan ngại của công chúng về an toàn hạt nhân và rủi ro tài chính liên quan đến luật trách nhiệm hạt nhân của Ấn Độ tiếp tục ngăn cản đầu tư nước ngoài.

Các lĩnh vực liên kết và cam kết tiềm năng

Bất chấp những biến động chính trị, một số lĩnh vực hợp tác vẫn mạnh mẽ. Mỹ là một bên chủ chốt trong tham vọng năng lượng sạch của Ấn Độ, đóng góp vào các khoản đầu tư vào năng lượng tái tạo, LNG và khoáng sản quan trọng. Hai nước liên kết về vai trò của khí đốt tự nhiên như một nhiên liệu chuyển tiếp, với các hợp đồng LNG dài hạn đảm bảo nguồn cung ổn định. Thỏa thuận 20 năm giữa GAIL (India) Ltd và Sabine Pass Liquefaction LLC là minh chứng cho mối quan tâm chung này.

Đổi mới công nghệ là một lĩnh vực liên kết khác. Các sáng kiến ​​nghiên cứu và phát triển hợp tác, chẳng hạn như sáng kiến ​​Chuyển đổi mối quan hệ bằng công nghệ chiến lược (TRUST) giữa Mỹ và Ấn Độ tiếp tục củng cố sự hợp tác trong các khoáng sản quan trọng, chất bán dẫn và công nghệ năng lượng sạch.

Nhận ra tầm quan trọng chiến lược của các khoáng sản quan trọng, cả hai quốc gia cũng đang thúc đẩy hợp tác R&D và thúc đẩy đầu tư trên toàn bộ chuỗi giá trị. Ấn Độ đang tìm cách nâng cấp thỏa thuận khoáng sản quan trọng với Mỹ thành quan hệ đối tác toàn diện để củng cố chuỗi cung ứng và mở khóa các lợi ích về thuế cho xe điện và pin. Phá vỡ sự thống trị của Trung Quốc trong lĩnh vực này đòi hỏi một chiến lược đa phương, bao gồm quan hệ đối tác đa phương với Úc, Canada và Nhật Bản, đầu tư vào hoạt động thăm dò khoáng sản trong nước và hỗ trợ chính sách để thúc đẩy đổi mới. Liên minh QUAD cung cấp một nền tảng quan trọng cho hợp tác khu vực về khoáng sản quan trọng, mặc dù các ưu tiên năng lượng quốc gia khác nhau có thể đặt ra những thách thức.

Hơn nữa, cam kết chuyển giao công nghệ và sản xuất tại địa phương, cùng với các thỏa thuận song phương để giảm thiểu các mối lo ngại về trách nhiệm pháp lý, mang lại con đường khả thi để tiến về phía trước. Cách tiếp cận này có thể đẩy nhanh việc triển khai hạt nhân, bao gồm các lò phản ứng mô-đun nhỏ tiên tiến, giúp Ấn Độ khắc phục những hạn chế về cơ sở hạ tầng và lo ngại về an toàn.

Kết luận

Quan hệ đối tác năng lượng của Ấn Độ với Mỹ là sự tương tác phức tạp giữa sự liên kết chiến lược và các ưu tiên cạnh tranh. Trong khi sự bất ổn về chính trị đặt ra những thách thức, thì sự hợp tác do thị trường thúc đẩy, những tiến bộ về công nghệ và quan hệ đối tác đa dạng mang lại sự ổn định. Bằng cách tăng cường an ninh năng lượng thông qua các liên minh đa phương và đầu tư vào các khoáng sản quan trọng, Ấn Độ có thể phòng ngừa sự không chắc chắn trong vấn đề an ninh năng lượng. Sự thành công của quan hệ đối tác này sẽ phụ thuộc vào khả năng cân bằng nhu cầu năng lượng trước mắt với các mục tiêu phát triển bền vững dài hạn của Ấn Độ. Đảm bảo khả năng dự đoán chính sách, thúc đẩy đổi mới và áp dụng nhiên liệu chuyển tiếp sẽ là chìa khóa thành công. Cuối cùng, việc Ấn Độ theo đuổi quyền tự chủ chiến lược trong các quyết định về năng lượng sẽ định hình khả năng phục hồi của quan hệ đối tác với Mỹ trong bối cảnh toàn cầu đang có nhiều thay đổi.

Chú thích ảnh: Thủ tướng Ấn Độ và Tổng thống Mỹ tháng 2/2025