Ngoại trưởng Ấn Độ S Jaishankar cho biết sự hội tụ giữa Ấn Độ và Mỹ “vượt xa” sự khác biệt khi cả hai nước xem xét ai là đối thủ cạnh tranh và đối tác tiềm năng của họ, đồng thời nói thêm rằng, các lĩnh vực hợp tác lớn giữa hai nước nằm ở công nghệ, quốc phòng và an ninh cũng như sự hội tụ chính trị, đặc biệt là ở Nam bán cầu.

Ngoại trưởng Ấn Độ trong cuộc trò chuyện với cựu đại sứ Mỹ tại Ấn Độ Kenneth Juster tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, bày tỏ rằng, Mỹ là “sự lựa chọn tối ưu” của Ấn Độ với tư cách là đối tác. Có lẽ lần đầu tiên đối với một nhà hoạch định chính sách Ấn Độ.

Trả lời câu hỏi của ông Juster về vấn đề tính giới hạn của mối quan hệ Ấn Độ-Mỹ - trước những lo ngại ở Mỹ về các vấn đề tự do tôn giáo hoặc nhân quyền. Ở Ấn Độ, sự không chắc chắn ở Delhi về độ tin cậy của Mỹ, Jaishankar nói thay vì "giới hạn", ông sẽ nói về những "khả năng" và có cái nhìn lạc quan hơn về cách thức hoạt động của các mối quan hệ, đồng thời đưa ra lời giải thích tại sao cách tư duy cũ đang thay đổi.

Sự thay đổi tư duy của Mỹ

Jaishankar nói, "tôi có cảm giác rằng, thực ra ngày nay, về cơ bản, Mỹ cũng đang điều chỉnh lại cho phù hợp với thế giới. Một phần là do hậu quả lâu dài ở Iraq và Afghanistan, nhưng đó là một phần của vấn đề." Phần còn lại là sự thống trị và sức mạnh tương đối của Mỹ so với các nước khác đã thay đổi trong thập kỷ qua, và điều đó hợp lý khi thế giới trở nên dân chủ hơn, các cơ hội trở nên phổ biến hơn, các trung tâm sản xuất và tiêu dùng khác đang nổi lên, và một sự "phân phối lại quyền lực" hiện đã xảy ra.

Hindustan Times dẫn lời Jaishankar nói rằng: "Mỹ ngay cả khi không sử dụng thuật ngữ này, cũng đang điều chỉnh để thích nghi với một thế giới đa cực. Trên thực tế, họ đang tích cực tìm cách định hình các cực và quyền lực của các cực sẽ như thế nào theo cách có lợi. Chúng ta đang nhìn vào một thế giới, có lẽ chúng ta đã bước vào một thế giới mà Mỹ không còn nói rằng về cơ bản tôi chỉ làm việc với các đồng minh". Một ví dụ là Quad nơi Mỹ hợp tác với Ấn Độ, quốc gia không phải là đồng minh hiệp ước như hai quốc gia còn lại trong nhóm (Úc và Nhật Bản).

“Bạn nên tin tưởng các nhà hoạch định chính sách Mỹ với trí tưởng tượng và kế hoạch tương lai của họ, họ đã bắt đầu thâm nhập vào các trung tâm quyền lực phân tán, linh hoạt hơn nhiều. Rất nhiều khi mang tính khu vực hơn, đôi khi với các vấn đề khác nhau và các bối cảnh khác nhau tạo ra sự kết hợp khác nhau của họ. Nó không còn là những giải pháp đen trắng hay ba trục rõ ràng nữa. Nó còn lộn xộn hơn theo một mức độ nào đó. Nó vô chính phủ hơn nhiều theo một cách nào đó. Và tất cả chúng ta đang cố gắng điều chỉnh theo điều đó và tìm ra một cách làm việc với nhau".

Động lực Ấn-Mỹ: Những ưu tiên chính

Ngoại trưởng Ấn Độ cho biết, có khả năng rất lớn là cả hai nước có thể góp phần nâng cao lợi ích của nhau.

“Nếu Mỹ nhìn vào thế giới và nói đâu là sự cạnh tranh và đâu là đối tác, thực sự và tiềm năng, và chúng tôi cũng làm như vậy, bạn sẽ thấy rằng sự hội tụ ngày nay vượt xa sự khác biệt. Và vì vậy đối với tôi, tôi không còn sẵn sàng nghĩ về nó như đâu là giới hạn. Ở đâu tất cả đều là cơ hội, chúng ta có thể tăng tốc đến mức nào, chúng ta có thể tiến về phía trước đến mức nào".

Ông Jaishankar đã chỉ ra những thay đổi chỉ trong 5 năm qua trên các lĩnh vực liên kết an ninh, chính trị, công nghệ và con người. “Chúng tôi có rất nhiều việc phải làm”.

Khi được hỏi điều gì tạo nên ba ưu tiên hàng đầu cho mối quan hệ song phương, ông Jaishankar cho biết: “Mối quan hệ Ấn Độ-Mỹ phải tập trung mạnh mẽ vào công nghệ. Theo nhiều cách, cán cân quyền lực trên thế giới luôn là một hàm số của cán cân công nghệ. Nhưng hôm nay nó còn khốc liệt hơn nữa. Tác động của công nghệ tới cuộc sống hàng ngày là rất sâu rộng."

Giải thích lý do tại sao điều này trở thành vấn đề song phương, Jaishankar cho biết, khi Ấn Độ và Mỹ quan sát và xem xét các đối tác công nghệ cũng như ai có thể tăng thêm giá trị chung, Ấn Độ và Mỹ đã hướng về nhau.

“Hãy để tôi đưa ra ví dụ thực tế. Bạn có Đạo luật CHIPS và IRA. Theo một cách nào đó, họ đã tăng tốc đầu tư vào một số lĩnh vực công nghệ nhất định. Nhưng nếu chúng tôi mở rộng quy mô này ở cấp độ toàn cầu, tìm kiếm các trung tâm sản xuất khác và nơi có nhân sự để hỗ trợ mở rộng kinh doanh, tôi sẽ gợi ý với bạn rằng Ấn Độ là một đối tác rất quan trọng đối với Mỹ”.

Có thể có những cuộc đối thoại khác như vậy về vấn đề khoáng sản quan trọng hoặc an ninh hàng hải

“Ở một mức độ nào đó, Mỹ ngày nay cần các đối tác để bảo đảm lợi ích của mình một cách hiệu quả hơn. Có một đối tác hữu hạn ngoài kia. Những đối tác đó, tiềm năng hay thực tế, đều phải đạt được sự hiểu biết nào đó. Khi nhìn từ góc độ của Ấn Độ, bạn có thể nói rằng danh sách các quốc gia có thể là đối tác thậm chí còn hữu hạn hơn, nếu phải lựa chọn, đối với tôi, Mỹ thực sự là một lựa chọn tối ưu. Hiện nay có một nhu cầu cấp thiết là Ấn Độ và Mỹ phải hợp tác cùng nhau. Đối với tôi, trên hết, nó tập trung vào công nghệ".

Ông nói thêm rằng, phần lớn công nghệ đã lan tỏa sang lĩnh vực quốc phòng và an ninh. Thứ ba sẽ là chính trị trong bối cảnh chia cắt Bắc Nam. “Ngày nay, Nam bán cầu rất không tin tưởng vào Bắc bán cầu và các nước phát triển. Sẽ rất hữu ích cho Mỹ khi có những đối tác nghĩ và nói tốt về Mỹ, thường là sau lưng".