(Tiếp theo phần 1)

Ngoại giao Yoga: Chiến lược quyền lực mềm của thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi** 

Peter Martin*

Thương hiệu riêng

Cùng với việc tìm cách tăng cường vị thế quốc tế của Ấn Độ bằng cách cải tạo các công cụ được sử dụng để giao tiếp với thế giới, ông Modi đã bắt đầu cập nhật việc truyền tải thông điệp của quốc gia. Ông mong muốn biến Ấn Độ thành một nước lãnh đạo tư tưởng toàn cầu, như một vị giáo trưởng Vishwa, hoặc giáo trưởng của thế giới. Trong một phát biểu gần đây tại Đại học Banaras Hindu, ông Modi nói với các giáo viên rằng “Trong thời đại hiện nay, có thể được coi là một kỷ nguyên của kiến ​​thức, vai trò và trách nhiệm của chúng ta đã tăng lên. Chúng ta phải nổi lên như một guru Vishwa, không chỉ để cung cấp hướng đi mới cho thế giới, mà còn để bảo vệ di sản của chúng ta”. Ý tưởng là để làm nổi bật cách Ấn Độ kết nối giữa lịch sử cổ xưa và hiện đại. Như ông lập luận trong chuyến thăm của ông tới New York, “Ấn Độ là quốc gia trẻ nhất và cũng cố xưa nhất của thế giới.” Như vậy, ông Modi đã dựa trên cả hai nền văn hóa cổ xưa và hiện đại của Ấn Độ để hồi sinh hình ảnh quốc tế của mình.

Nhìn lại quá khứ, ông Modi đã cố gắng tận dụng các truyền thống triết học và tôn giáo của Ấn Độ phục vụ cho chính sách đối ngoại của mình. Yoga đã đi đầu trong các nỗ lực của ông. Phát biểu tại Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc vào tháng 9, ông Modi mô tả Yoga là “món quà của Ấn Độ cho thế giới” và đã vận động thành công để diễn đàn này tuyên bố ngày 21/6 là Ngày Yoga Thế giới. Tất cả có 177 quốc gia ủng hộ, trong đó có Mỹ và Trung Quốc.

Thủ tướng Modi cũng đã có những lập luận tương tự về y học cổ truyền Ấn Độ, Ayurveda, với mục đích để xếp ngang hàng với y học cổ truyền Trung Quốc. Trong một cuộc họp với các quan chức ngoại giao trong tháng 6, ông Modi thuyết giảng về tầm quan trọng của việc đúc kết và trình bày Ayurveda cho thế giới một cách có hiệu quả hơn. Ông cũng đã thử nghiệm sử dụng lịch sử Phật giáo của Ấn Độ để tăng cường quan hệ với Trung Quốc, Nhật Bản, Myanmar, và Nepal bằng cách nhấn mạnh các liên kết tâm linh và triết học của Ấn Độ với phần còn lại của Châu Á. Theo đó, ông đã lấy Phật giáo làm một chủ đề nói chuyện chính trong các cuộc gặp tháng 9 của mình với ông Tập, nhấn mạnh tầm quan trọng của nó trong chuyến đi tới Nepal, và đã đến thăm các ngôi chùa Phật giáo ở Nhật Bản. Được biết, Bộ văn hóa và du lịch của Ấn Độ cũng đang hợp tác với Ngân hàng Thế giới để phát triển một con đường du lịch Phật giáo ở Ấn Độ.

Văn hóa đương đại của Ấn Độ cũng đã được chú ý - mặc dù ít nổi bật hơn- trong ngoại giao quyền lực mềm của ông Modi. Trên mặt trận văn hóa, điểm khởi đầu rõ ràng là Bollywood. Trong chuyến thăm của ông Tập đến Ấn Độ, Trung Quốc và Ấn Độ đã ký một bản ghi nhớ về hợp tác sản xuất phim, trong đó bộ phim đầu tiên được công bố gần đây là Kung Fu Yoga, với diễn viên Jackie Chan. Ấn Độ cũng đã ký kết một thỏa thuận với Việt Nam về hợp tác phát sóng giữa “Prasar Bharti” của Ấn Độ và Đài “Tiếng nói Việt Nam.” Về mặt chính trị, ông Modi đã phát huy được những nỗ lực của các vị tiền nhiệm để làm nổi bật bản sắc dân chủ của Ấn Độ, đưa nó vào các cuộc nói chuyện trong tiếp xúc với các nước láng giềng của Ấn Độ, Bhutan và Nepal, cũng như Úc, Nhật Bản và Mỹ.

Thủ tướng Modi hy vọng rằng những nỗ lực này sẽ đưa lại cho Ấn Độ một vị trí tại bàn hàng đầu của chính trị quốc tế, đảm bảo an ninh, có bạn bè, đầu tư và công nghệ nước ngoài. Những nỗ lực này cũng có mục tiêu chính trị trong nước. Phát biểu bằng tiếng Hindi trước khán giả nước ngoài làm ngoại giao của Ấn Độ trở nên dễ tiếp cận với người Ấn Độ, những người có thể sẽ không để ý nếu không nói tiếng Hindi. Sử dụng phương tiện truyền thông xã hội để khuếch trương các chuyến đi nước ngoài cho phép Modi khắc họa mình như là một chính khách quốc tế, làm sống lại niềm tự hào về Nhãn hiệu Ấn Độ và thu hút đầu tư.

Tuy nhiên, cũng có một mối nguy hiểm. Trong khi ca ngợi những thành tựu văn hóa và lịch sử của Ấn Độ, ông Modi và nhóm cánh hữu trong đảng Bharatiya Janata Party (BJP) có nguy cơ kéo căng các giới hạn của độ tin cậy. Những người theo Chủ nghĩa dân tộc Hindu từ lâu đã tuyên bố rằng nhiều thành tựu của khoa học hiện đại đã được biết từ thời Ấn Độ cổ đại. Bản thân ông Modi đã tạo ra các hàng tít trên các mặt báo toàn cầu tháng 10/2014 do đã nhắc đi nhắc lại rằng một vị thần Hindu, Ganesh - người đã đặt phần đầu của một con voi lên trên cơ thể mình - là bằng chứng cho thấy người Ấn Độ cổ đại đã thực hành phẫu thuật thẩm mỹ. Những người khác, bao gồm các nghị sĩ đảng BJP, đã xác nhận lập luận này và thêm các câu chuyện về vụ thử hạt nhân trong thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên và máy bay của Ấn Độ cổ. Ông Modi và đảng của ông cần phải cẩn trọng, không để cho các nỗ lực thúc đẩy quyền lực mềm của Ấn Độ biến hóa thành trò hề.

Tuy nhiên, cho đến nay, thương hiệu ngoại giao mới và tràn đầy sinh lực của ông Modi đã thành công trong việc thu hút sự chú ý của các nhà lãnh đạo thế giới. Vẫn còn quá sớm để phán xét liệu những sáng kiến này ​​sẽ thành công hay không trong việc thay đổi quan điểm của công chúng toàn cầu, các nhà lãnh đạo dư luận và các nhà đầu tư với thời gian đủ dài để chuyển thành tăng trưởng cao hơn và vị thế chính trị lớn hơn cho Ấn Độ. Phần lớn, những bước đi này được sinh ra vì sự cần thiết. Các con đường phát huy ảnh hưởng của Ấn Độ ở nước ngoài một cách sáng tạo là cần thiết khi Chính phủ mới tìm cách xây dựng nền kinh tế của Ấn Độ và các nguồn lực ngoại giao truyền thống của nó. Tuy nhiên, điều rõ ràng là Chính phủ Modi đã nâng thanh chắn khai thông mối quan hệ giữa tiềm năng quyền lực mềm của Ấn Độ và chính sách đối ngoại của mình. Lần đầu tiên, nhà nước Ấn Độ đang bắt đầu sử dụng một cách có hệ thống của các nguồn tài nguyên con người và văn hóa giàu có mà trước đây đã phát triển khá độc lập với các chính sách của nhà nước.

*Peter Martin, Giám đốc Văn phòng của APCO Worldwide tại New Delhi.

** Bài viết được đăng trên Foreign Affairs.