Khi chính phủ NDA ổn định quyền điều hành trong nhiệm kỳ thứ ba của Thủ tướng Narendra Modi, năm chủ đề mới sẽ định hình sự tham gia của nước này với thế giới. Delhi hiện phải đối mặt với một bối cảnh quốc tế hoàn toàn khác so với năm 2014 hoặc 2019. Những thay đổi cơ cấu sâu sắc đang diễn ra trong hệ thống quốc tế, đòi hỏi Ấn Độ phải có những điều chỉnh lớn trong thế giới quan và sự thích ứng với các chính sách trong nước của mình. Năm vấn đề được nêu dưới đây hoàn toàn không phải là những thách thức duy nhất mà chính phủ mới sẽ phải đối mặt, nhưng chúng là một trong những vấn đề địa chính trị chính.

Một là, sự trở lại của sự cạnh tranh giữa các cường quốc đòi hỏi một cách tiếp cận được thúc đẩy bởi lợi ích hơn là hệ tư tưởng. Cuộc xung đột mới giữa một bên là phương Tây và một bên là Trung Quốc và Nga đã bắt đầu tạo ra một loạt các điều kiện bên ngoài rất khác cho việc xử lý vấn đề quan hệ quốc tế của Ấn Độ so với điều kiện mà nước này phải giải quyết vào năm 1991. Sau Chiến tranh Lạnh được đánh dấu bằng sự sụp đổ của Liên Xô, Delhi có đủ khả năng để giao tiếp với tất cả các cường quốc.

Nhiều người cho rằng, Ấn Độ có thể thay thế chính sách “không liên kết” giữa các cường quốc cạnh tranh bằng chính sách “đa liên kết” - hợp tác với tất cả các cường quốc. Tuy nhiên, một số xu hướng khiến cho ý tưởng “đa liên kết” trở nên rắc rối. Miễn là các cường quốc hòa hợp tốt với nhau thì việc gọi chính sách của mình là gì không quan trọng. Xung đột giữa các cường quốc đã gia tăng kể từ năm 2019, khi nhiệm kỳ thứ hai của ông Modi bắt đầu. Sự tự do làm những gì bạn muốn với các cường quốc mà không phải chịu chi phí với người kia đã bắt đầu giảm đi.

Đa liên kết cũng mang lại cảm giác sai lầm về tính đối xứng trong quan hệ với các cường quốc. Tuy nhiên, trong thế giới hiện thực, có sự khác biệt đáng kể về mức độ nổi bật về kinh tế và an ninh hiện tại của các mối quan hệ này cũng như những khả năng trong tương lai của chúng. Ví dụ, mối quan hệ thương mại và công nghệ với Mỹ và châu Âu vượt xa mối quan hệ với Nga. Mặc dù Moscow trước đây là đối tác quốc phòng lớn nhưng mối quan hệ an ninh của Delhi hiện đa dạng hơn nhiều. Mối quan hệ thương mại lớn của Ấn Độ với Trung Quốc đang bị hủy hoại bởi thâm hụt lớn và những thách thức an ninh. Điều quan trọng không kém là logic về địa lý: Không giống như trong Chiến tranh Lạnh, khi các cường quốc ở cách xa nhau, ngày nay cường quốc quan trọng thứ hai, Trung Quốc, là láng giềng của Ấn Độ. Và điều tồi tệ hơn, Delhi đang mắc kẹt trong một cuộc đối đầu trên diện rộng với Bắc Kinh, vốn mâu thuẫn với Washington và ngày càng xích lại gần Moscow hơn.

Việc mở rộng tầm ảnh hưởng của Ấn Độ trong hệ thống quốc tế chắc chắn đã mang lại không gian cho Delhi trong việc lèo lái cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc mới. Nhưng không gian đó có hạn và đang bị thu hẹp lại. Điều này có nghĩa là Ấn Độ sẽ phải đưa ra những lựa chọn về các vấn đề hiện tại trong cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc đang diễn ra. Tránh né không thể là một chiến lược lâu dài. Những lựa chọn này trong từng vấn đề sẽ phải dựa trên sự tính toán lạnh lùng về lợi ích vật chất chứ không phải những khẩu hiệu như “đa liên kết”, “đa cực”.

Thứ hai là, cấu trúc đang thay đổi của nền kinh tế toàn cầu đòi hỏi phải có nhiều cải cách hơn trong nước. Nếu Ấn Độ thích nghi với logic toàn cầu hóa kinh tế vào đầu những năm 1990 thì giờ đây nước này phải đối phó với tác động của địa chính trị đối với nền kinh tế toàn cầu. Chắc chắn rằng, chính phủ Modi đã mất niềm tin vào toàn cầu hóa kinh tế kể từ khi rời khỏi các cuộc đàm phán thương mại tự do toàn châu Á (RCEP) vào năm 2019. Và những nỗ lực của các nền kinh tế lớn của phương Tây nhằm giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc đã mở ra những cơ hội mới cho Ấn Độ nâng cao vị thế địa kinh tế của mình.

Tuy nhiên, Delhi còn khoảng cách khá xa mới nắm bắt được những khả năng đó. Delhi thực sự ca ngợi câu thần chú về các khu vực địa lý đáng tin cậy, chuỗi cung ứng linh hoạt và thương mại tự do hơn với các đối tác chiến lược. Nhưng vẫn chưa thể biến những khẩu hiệu đó thành kết quả cụ thể cho hợp tác thương mại. Trong khi đó, có lo ngại rằng năng lực thực hiện những cải cách cần thiết của chính phủ nhằm đối phó với động lực toàn cầu mới bị hạn chế do kết quả của cuộc bầu cử năm 2024. Xóa tan những lo ngại về ý chí và năng lực của chính phủ trong việc theo đuổi chuyển đổi kinh tế trong nước sẽ là nhiệm vụ lớn đối với Chính phủ mới.

Thứ ba là, cuộc cách mạng công nghệ đang diễn ra hứa hẹn sẽ phân phối lại quyền lực toàn cầu và hiện là một phần không thể thiếu trong cạnh tranh giữa các cường quốc. Điều này một lần nữa đã mở ra cơ hội cho sự phát triển công nghệ tiên tiến nhanh chóng ở Ấn Độ. Sáng kiến ​​về các công nghệ quan trọng và mới nổi (iCET) với Mỹ, đã được các cố vấn an ninh quốc gia của hai nước xem xét trong tuần này tại Delhi, đã chỉ ra điều đó. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa những khả năng mới, Ấn Độ sẽ cần hiện đại hóa lĩnh vực KH&CN tiên tiến vốn đang nằm dưới sự thống trị của các công ty độc quyền nhà nước.

Thứ tư, Delhi phải thích ứng với sự trỗi dậy của các khu vực mới phá vỡ cấu trúc khu vực cũ. Sự nổi lên của Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương trong thập kỷ qua trải rộng trên nhiều khu vực được xác định theo truyền thống như Nam Á và Đông Nam Á là một ví dụ. Sức mạnh tài chính của Vịnh Ả Rập, tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng của Châu Phi và sự vươn xa về phía Nam của Châu Âu chỉ ra những cơ hội mới thú vị cho Ấn Độ ở phía Tây Tiểu lục địa. Hành lang kinh tế Ấn Độ-Trung Đông-Châu Âu (IMEC) chỉ là một dấu hiệu của những điều sắp xảy ra. Delhi hiện phải đầu tư nhiều nguồn lực hơn - ngoại giao, chính trị, kinh tế và an ninh - để gắn kết với Châu Phi, Nam Âu và Trung Đông, đồng thời xóa bỏ những bản đồ tinh thần cũ coi các khu vực này là những thực thể riêng biệt.

Thứ năm, Delhi cần giảm bớt giọng điệu quá khích về sự trỗi dậy của Ấn Độ. Rõ ràng là Ấn Độ đang trên đường trở thành nền kinh tế lớn thứ ba toàn cầu. Nhưng tổng GDP gần 4 nghìn tỷ USD của Ấn Độ không che khuất sự thật rằng, GDP bình quân đầu người của Ấn Độ chỉ ở mức 2.800 USD. Nếu những thách thức phát triển của Ấn Độ là rất lớn thì vấn đề giải quyết tình trạng bất bình đẳng ngày càng gia tăng ở bên trong cũng vậy. Về bản chất, ảnh hưởng toàn cầu ngày càng tăng của Ấn Độ phải nhằm tạo đòn bẩy cho thế giới để mở rộng nhanh chóng sự thịnh vượng và công bằng trong nước.

Delhi cũng phải nhớ rằng lịch sử thế giới có rất nhiều cường quốc đang lên đã sụp đổ khi tiến lên trên nấc thang trật tự toàn cầu. Trong khi sự tự bảo đảm mới có được của mình được hoan nghênh, Delhi nên tránh những nguy cơ hiển nhiên của việc vượt quá giới hạn. Đánh giá quá cao sức mạnh của Ấn Độ và đánh giá thấp những thách thức trước mắt dẫn đến sự kiêu ngạo địa chính trị và sự tự mãn trong hoạch định chính sách có thể khiến Delhi phải trả giá đắt.

Bài viết thể hiện quan điểm của học giả R. Mohan: Giáo sư thỉnh giảng tại Viện Nghiên cứu Nam Á, Đại học Quốc gia Singapore