Trong nhiều thập kỷ, trại David ở Maryland, là nơi thực hiện hoạt động ngoại giao khó khăn nhất của các tổng thống Mỹ. Cảnh quan của Công viên núi đá Catoctin nơi trại David tọa lạc đã phản ánh hình ảnh tượng trưng các cuộc đàm phán khó khăn từ khi Tổng thống Mỹ Franklin D. Roosevelt gặp Winston Churchill tại nơi nghỉ dưỡng của tổng thống vào tháng 5 năm 1943 để lên kế hoạch cho Cuộc đổ bộ Normandy. Sự phát triển mang tính biểu tượng nhất liên quan đến địa điểm này là Hiệp định Trại David năm 1978 khi Tổng thống Jimmy Carter làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình giữa Thủ tướng Israel Menachem Begin và Tổng thống Ai Cập Anwar El-Sadat sau cuộc đàm phán bí mật kéo dài 13 ngày.

Vào ngày 18 tháng 8 năm 2023, đến lượt Tổng thống Biden coi Trại David như một địa điểm quan trọng để thực hiện các thỏa thuận khó khăn khi ông đạt được một thỏa thuận ba bên mới giữa Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ, đưa hai quốc gia có lịch sử bi thương ở châu Á-Thái Bình Dương vào cuộc đàm phán. Cuộc gặp này có ý nghĩa chính trị nổi bật vì là hội nghị thượng đỉnh độc lập đầu tiên giữa lãnh đạo ba nước. Mặc dù các quan chức của ba nước đã gặp nhau hơn 50 lần vào năm 2022 và tính đến nay đã có 18 cuộc gặp vào năm 2023, nhưng hội nghị thượng đỉnh độc lập đầu tiên giữa Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc tại trại David sẽ tăng thêm động lực cho các quyết sách chính quyền Biden đang theo đuổi, nhằm mục tiêu củng cố địa chính trị của khu vực Đông Bắc Á và khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương rộng lớn hơn.

Mục tiêu của Mỹ

Cuộc gặp ba bên giữa ba nhà lãnh đạo đưa Hàn Quốc, Nhật Bản tới dưới sự lãnh đạo của Mỹ có ý nghĩa quan trọng cả về thực chất và tinh thần đối với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Về các nội dung cụ thể, cuộc tập trận đa miền thường niên giữa ba nước thành viên dự kiến sẽ tăng cường hợp tác quân sự ở Đông Bắc Á và tạo ra một mặt trận thống nhất trước Trung Quốc, Triều Tiên và Nga theo cách chưa từng có. Trụ cột trung tâm của hợp tác quân sự ba bên xoay quanh cam kết phòng thủ tên lửa đạn đạo, kế hoạch tập trận ba bên kéo dài nhiều năm, nhóm làm việc ba bên về an ninh mạng và phản ứng phối hợp và kịp thời chia sẻ thông tin qua đường dây nóng mới được thành lập giữa ba nước.

Mục đích khác được nêu rõ của hợp tác ba bên là tăng cường hợp tác kinh tế ứng phó với diễn biến khó lường trong chuỗi cung ứng Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Ba nước cũng nhất trí tạo ra hệ thống cảnh báo sớm về sự gián đoạn của chuỗi cung ứng toàn cầu bên cạnh các khía cạnh liên quan đến an ninh và quốc phòng vốn là nhiệm vụ chính của cuộc họp. Ba quốc gia dự định thiết lập thí điểm hệ thống cảnh báo sớm chuỗi cung ứng, dự kiến sẽ cung cấp đủ thời gian để thực hiện các biện pháp chủ động trong các cuộc khủng hoảng như đã xảy ra trong đại dịch. Hợp tác ba bên hứa hẹn hỗ trợ triển khai dự định này thông qua quan hệ đối tác đầu tư và cơ sở hạ tầng toàn cầu do G7 dẫn đầu (PGII). PGII nhằm mục đích thúc đẩy hợp tác kinh tế giữa các tổ chức tài chính để phát triển khu vực bằng cách huy động thêm vốn cho cơ sở hạ tầng tốt và công nghệ truyền thông đáng tin cậy. Điều này sẽ cung cấp các giải pháp tài chính cho các nước nghèo và thu nhập trung bình ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nhằm giải quyết thâm hụt trong một loạt lĩnh vực bao gồm cơ sở hạ tầng và y tế, đặc biệt là liên quan đến nghiên cứu hợp tác trong việc chống lại bệnh ung thư. Có lẽ, khía cạnh quan trọng nhất của PGII là tiềm năng của nó trong việc chống lại sáng kiến Vành đại – Con đường (BRI) ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương về lâu dài. Cuối cùng, sự hợp tác ba bên dự kiến ​​sẽ khởi động sự hợp tác đầu tiên là mở phòng thí nghiệm quốc gia của ba nước thành viên để cùng nhau nâng cao kiến thức khoa học và năng lực công nghệ, tập trung vào các công nghệ quan trọng và mới nổi. Sáng kiến này gắn kết mối quan hệ đối tác ba bên mới giữa Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ với các nước QUAD, tạo ra sự hội tụ rộng rãi cho hợp tác liên nhóm giữa hai bên.

Sự hợp tác ba bên nhằm mục đích gắn kết lợi ích Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của ba nước thông qua ba sáng kiến lớn: Đối tác ở Thái Bình Dương Xanh, Đối tác về Cơ sở Hạ tầng và Đầu tư Toàn cầu, và Những người bạn của Mê Kông. Khi Tổng thống Biden đang cố gắng khôi phục vai trò lãnh đạo của Mỹ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, việc trấn an các đồng minh Thái Bình Dương trong khu vực là một phần quan trọng trong chính sách Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của chính quyền Mỹ.

Với các chính sách mạnh mẽ liên tiếp hạn chế công nghệ Trung Quốc, các bước đi báo hiệu sự phòng thủ chiến lược của Đài Loan và chiến lược 'đầu tư, liên kết và cạnh tranh' đa ngành của Trung Quốc, Mỹ đã bước vào cuộc cạnh tranh chiến lược lâu dài với Trung Quốc trong môi trường bị đe dọa nhiều mặt. Do đó, một khía cạnh ưu việt trong chiến lược đối phó với Trung Quốc là chính sách đa chiều của Mỹ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, nơi việc hợp tác với nhiều nước nhỏ là rất quan trọng. Trong bối cảnh này, thỏa thuận giữa các nhà lãnh đạo nhằm thiết lập Đối thoại Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương ba bên hàng năm là rất quan trọng. Các nước thành viên đã đồng ý rằng họ sẽ bắt đầu Đối thoại Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương hàng năm do các Trợ lý Ngoại trưởng chủ trì, nhằm mục đích cùng nhau thực hiện các chiến lược riêng của họ cho khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Điều này đặc biệt sẽ tập trung vào việc xây dựng quan hệ đối tác với các nước ở Đông Nam Á và các đảo Thái Bình Dương.

Quan hệ Seoul-Tokyo

Cuộc gặp này cực kỳ có ý nghĩa xét từ quan điểm của cả Tokyo và Seoul vì ba lý do. Đầu tiên, Hội nghị thượng đỉnh thể hiện tầm quan trọng mà Washington dành cho việc quản lý mối quan hệ đối tác ba bên. Là Hội nghị thượng đỉnh không được tổ chức bên lề các diễn đàn khác, nó nhấn mạnh cam kết của Mỹ đối với hòa bình và ổn định ở Đông Bắc Á cũng như khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương sau khi tần suất các vụ thử tên lửa hạt nhân ngày càng gia tăng. Bình Nhưỡng đầy biến động; nước Nga khó lường và dễ xảy ra chiến tranh; và Bắc Kinh tập trung nỗ lực đơn phương thay đổi hiện trạng khu vực, đặc biệt là ở eo biển Đài Loan và Biển Đông. Mặc dù chưa có thỏa thuận an ninh chính thức giữa ba thành viên, các thỏa thuận quốc phòng song phương đã tồn tại. Đối với Tokyo và Seoul, sự hiện diện được tăng cường của Mỹ thông qua thỏa thuận ba bên là nguồn đảm bảo và an ninh trước sự biến động của Bình Nhưỡng, tính khó đoán của Nga và những bước tiến hung mãnh của Trung Quốc.

Thứ hai, địa chính trị của Đông Bắc Á đang trải qua sự chuyển đổi do mối quan hệ hợp tác ngày càng phát triển giữa Nhật Bản và Hàn Quốc. Hai bên đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh chung đầu tiên vào đầu tháng 3 năm 2023 sau 12 năm gián đoạn và cũng đang tích cực làm việc để đảm bảo rằng, mối quan hệ song phương có thể vượt qua lịch sử bi thương khi Nhật Bản chiếm đóng bán đảo này. Dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Yoon và Thủ tướng Kishida, hai nước láng giềng đã khôi phục các kênh hợp tác truyền thống và cũng tìm ra những lĩnh vực hợp tác mới. Sự tan băng trong quan hệ song phương giữa hai nước càng được củng cố bởi những tiến bộ trong hợp tác ba bên với Mỹ.

Thứ ba, trong nhiều năm, đòn bẩy chiến lược của Trung Quốc ở Đông Bắc Á dựa trên sự bất hòa giữa Nhật Bản và Hàn Quốc – cả hai lần lượt là đồng minh quan trọng thứ nhất và thứ hai của Mỹ trong khu vực. Cuộc gặp ở trại David, theo một cách nào đó, đã làm thay đổi căn bản động lực này, đánh dấu sự khởi đầu của sự chuyển hướng rõ ràng từ các phương trình trước đây sang một phương trình đặt ra mọi nghi ngờ về việc liệu Tokyo và Seoul có thể liên kết về mặt chiến lược hay không. Theo dự kiến, Bắc Kinh đã coi hội nghị thượng đỉnh trại David là sự khởi đầu tiềm tàng của cuộc Chiến tranh Lạnh mới và có kết cục tồi tệ đối với cả Nhật Bản và Hàn Quốc.

Kết luận

Hiện tại, cuộc họp ở trại David dự kiến sẽ là sự kiện thường niên giữa ba thành viên với việc Washington đang tìm cách củng cố cơ cấu và thể chế hóa quan hệ đối tác. Thành công thực sự của Hội nghị thượng đỉnh trại David sẽ phụ thuộc vào mối quan hệ đối tác bền vững và khả năng phục hồi của mối quan hệ đối tác ba bên trong những năm tới trước tình trạng căng thẳng khu vực gia tăng do mối quan hệ phức tạp của mỗi nước với Bắc Kinh. Trục Trung Quốc-Nga-Triều Tiên được tăng cường có thể sẽ thử nghiệm khuôn khổ ba bên mới một cách đáng kinh ngạc nhất. Đối với Mỹ, khuôn khổ ba bên mới ở Đông Bắc Á mang lại sức mạnh tổng hợp cho các mục tiêu lớn hơn của nước này ở Thái Bình Dương. Nó phục vụ mục đích được nêu trong chính sách Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ: “Chúng tôi đang mở rộng và hiện đại hóa vai trò đó cũng như nâng cao khả năng của mình để bảo vệ lợi ích của mình và ngăn chặn hành vi gây hấn chống lại lãnh thổ Mỹ cũng như chống lại các đồng minh và đối tác của Mỹ”. Cả Nhật Bản và Hàn Quốc đều có thể hưởng lợi từ chiếc ô an ninh và răn đe mở rộng của Mỹ theo cách có thể bao phủ một khu vực ngoại vi rộng lớn trên mặt trận Thái Bình Dương, kéo dài từ Nam Thái Bình Dương đến Viễn Đông. Nếu liên minh Úc-Anh-Mỹ (AUKUS) tập trung liên minh chiến lược của Mỹ ở Thái Bình Dương, thì ba bên trại David tìm cách củng cố mạng lưới hệ thống liên minh trục và nan hoa bằng cách phân tán mục đích sang một loạt các đối tác an ninh ở khu vực Thái Bình Dương.

Nguồn: https://www.orfonline.org/expert-speak/camp-david-redux/