Phần giới thiệu

Các báo cáo truyền thông gần đây nhấn mạnh rằng Ấn Độ đang lên kế hoạch chi 3,7 tỷ USD để thiết lập biên giới quốc tế với Myanmar, trải dài hơn 1.610 km. Sáng kiến này theo sau quyết định của chính phủ Ấn Độ về việc đình chỉ thỏa thuận Chế độ đi lại Tự do (FMR) với Myanmar, thỏa thuận này cho phép người dân địa phương hai nước có thể sang nước của nhau trong khoảng 16km mà không cần thị thực. Việc chấm dứt FMR và thực hiện các trạm kiểm soát quân sự nghiêm ngặt dọc biên giới được coi là những biện pháp kịp thời nhằm giảm thiểu những thách thức dai dẳng ở Khu vực Đông Bắc Ấn Độ (NER), như buôn bán ma túy và dòng người tị nạn Myanmar. Tuy nhiên, có rất nhiều hạn chế tiềm ẩn của quyết định này. Địa hình phức tạp dọc biên giới Ấn Độ-Myanmar, cùng với mối quan hệ dân tộc chung giữa các cộng đồng cư trú ở hai bên biên giới, làm phức tạp thêm việc thực hiện hiệu quả quyết định này. Vì vậy, Ấn Độ nên xem xét các thách thức chính trị và kinh tế xã hội của Khu vực Đông Bắc Ấn Độ trước khi thực hiện chính sách này.

Tại sao phải làm hàng rào biên giới? 

Kể từ những năm 1970, Khu vực Đông Bắc Ấn Độ của Ấn Độ đã phải vật lộn với vấn đề buôn bán ma túy, chủ yếu do nằm gần Tam giác vàng - khu vực địa lý bao gồm Tây Bắc Myanmar, Bắc Lào và Tây Bắc Thái Lan, một trong những trung tâm buôn bán ma túy lớn nhất thế giới. Sự gần gũi về mặt địa lý, cùng với biên giới Ấn Độ-Myanmar nhiều lỗ hổng và không có rào chắn, đã tạo điều kiện cho lượng ma túy đáng kể vào Ấn Độ, do đó tác động rất lớn đến kinh tế xã hội của Khu vực Đông Bắc Ấn Độ. Việc Myanmar trở thành quốc gia sản xuất thuốc phiện hàng đầu thế giới vào năm 2023, cùng với việc trồng trọt bất hợp pháp mở rộng từ 99.000 lên 116.000 mẫu Anh, làm tăng thêm mối đe dọa buôn bán ma túy ở Khu vực Đông Bắc Ấn Độ. Các báo cáo chính thức tiết lộ rằng trong năm tài chính 2022-23, chỉ riêng các bang Khu vực Đông Bắc Ấn Độ đã thu hồi được hàng lậu trị giá khoảng 267 triệu USD. Ví dụ, vào năm 2023, chỉ riêng Assam đã báo cáo các vụ tịch thu ma túy trị giá 86 triệu USD và bắt giữ hơn 4.700 kẻ buôn ma túy. Tương tự, cảnh sát Manipuri đã thu giữ số hàng lậu trị giá khoảng 193 triệu USD trong khoảng thời gian từ tháng 7 năm 2022 đến tháng 7 năm 2023. Các chuyên gia cho rằng 90% số ma túy nhập lậu vào Khu vực Đông Bắc Ấn Độ có nguồn gốc từ Myanmar. Năm 2024 chứng kiến xu hướng đáng lo ngại này vẫn tiếp tục, bằng chứng là các báo cáo thu giữ ma túy ở một số bang Khu vực Đông Bắc Ấn Độ. Đánh giá về các báo cáo truyền thông cho thấy Assam đã chặn số ma túy trị giá khoảng 54,4 triệu USD. Các chất ma túy chính được buôn bán bao gồm heroin, viên YABA, Ganja, đường nâu, v.v. Những chất ma túy bất hợp pháp này được buôn bán thông qua Khu vực Đông Bắc Ấn Độ, với Manipur và Mizoram là tuyến trung chuyển để phân phối đến lục địa Ấn Độ.

Một yếu tố khác thúc đẩy sáng kiến hàng rào biên giới là dòng người tị nạn Myanmar tràn vào Khu vực Đông Bắc Ấn Độ, đặc biệt là ở Mizoram và Manipur. Manipur đã chứng kiến ​​sự gia tăng đáng kể về số lượng người tị nạn sau cuộc đảo chính quân sự năm 2021, với Thủ hiến (CM) Biren Singh và cộng đồng đa số (Meitei) cáo buộc đây là một trong những lý do chính dẫn đến xung đột đang diễn ra. Trong khi Mizoram chào đón những người tị nạn này dựa trên sắc tộc chung, thì sự chấp nhận lâu dài này vẫn chưa chắc chắn. Là một quốc gia không giáp biển và kém phát triển với nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp, có khả năng xảy ra sự cạnh tranh tiềm tàng về các nguồn lực thiết yếu giữa người Mizos địa phương và những người tị nạn đến trong tương lai. Trên hết, các cuộc đụng độ đang diễn ra giữa Tatmadaw và các nhóm kháng chiến ở Myanmar có thể sẽ khiến số người tị nạn chạy trốn bạo lực tăng vọt. Những lo ngại này nêu bật sự cần thiết của các biện pháp nghiêm ngặt dọc biên giới Ấn Độ-Myanmar để giải quyết những thách thức phát sinh từ việc nhập cư.

Những thách thức là gì?

Quyết định đình chỉ thỏa thuận Chế độ đi lại tự do (FMR) của chính phủ Ấn Độ và đề xuất xây hàng rào biên giới đã gây ra phản ứng từ các nhân vật và thực thể chính trị quan trọng trong Khu vực Đông Bắc Ấn Độ. Các Thủ hiến của Assam, Arunachal Pradesh và Manipur ủng hộ với quyết định của Ấn Độ, cho rằng các biện pháp như vậy là cần thiết để hạn chế cuộc xung đột xuyên biên giới, xâm nhập người tị nạn bất hợp pháp và buôn bán ma túy dọc biên giới Ấn Độ-Myanmar. Ngược lại, Nagaland dù nằm dưới sự cai trị của BJP nhưng lại phản đối quyết định này. Hội đồng Mizoram cũng đã thông qua nghị quyết phản đối quyết định này hai tháng trước. Một vấn đề phức tạp khác là sự phản đối của Hội đồng Xã hội Quốc gia Nagaland (Isak Muivah) - một nhóm nổi dậy Naga nổi tiếng hiện đang ngừng bắn với chính phủ Ấn Độ. Họ lập luận rằng nó sẽ phá vỡ mối quan hệ dân tộc lâu đời gắn kết cộng đồng người Naga ở cả hai bên biên giới. Quan điểm này nhấn mạnh khát vọng của họ về một quê hương Naga thống nhất, 'Nagalim'- bao gồm các vùng lãnh thổ ở Ấn Độ và Myanmar. Một số Tổ chức Bộ lạc Đông Bắc từ Manipur, Mizoram và Nagaland cũng phản đối mạnh mẽ quyết định của chính quyền Trung ương, nhấn mạnh sự phản đối của họ đối với việc phân định biên giới thuộc địa. Do đó, quyết định về hàng rào biên giới có thể nâng cao hơn nữa khát vọng chủ nghĩa khu vực trong các cộng đồng này, từ đó làm căng thẳng mối quan hệ của họ với nhà nước Ấn Độ và khiến họ xa cách Ấn Độ. Trừ khi tiến hành hòa giải giữa chính phủ và hai cộng đồng, nếu không tình hình có thể làm trầm trọng thêm những căng thẳng hiện có.

Sự hiện diện của các nhóm dân cư bộ lạc dọc biên giới Ấn Độ-Myanmar nhấn mạnh mối liên hệ giữa họ. Thực tế nhóm dân cư bộ lac này cho rằng hàng rào biên giới và việc hủy bỏ Chế độ đi lại tự do có thể gây ra sự bất bình từ người dân cả hai bên. Hơn nữa, quyết định của Chính phủ Ấn Độ có thể phá vỡ các kết nối ngoại giao nhân dân hiện có, điều này rất quan trọng đối với hoài bão của Ấn Độ nhằm tăng cường quan hệ với các nước Đông Nam Á thông qua Chính sách Hành động hướng Đông. Sự phức tạp về mặt địa lý của biên giới Ấn Độ-Myanmar đặt ra những thách thức to lớn trong việc thực hiện các sáng kiến biên giới. Địa hình thay đổi từ những ngọn núi thấp ở phía nam đến những dãy núi có đỉnh gồ ghề ở phía bắc. Những khó khăn về hậu cần này càng làm phức tạp thêm các sáng kiến của Ấn Độ. Hơn nữa, trong quá khứ, những sáng kiến như vậy của các dự án biên giới phần lớn không hiệu quả. Chẳng hạn, việc thiết lập hàng rào chỉ dài 10 km dọc biên giới Manipur-Myanmar phải mất một thập kỷ. Điều này nêu bật những khó khăn về hậu cần liên quan đến dự án rào chắn biên giới với Myanmar, càng làm tăng thêm sự phức tạp khác cho sáng kiến của chính phủ Ấn Độ.

Phần kết luận

Quyết định của Ấn Độ nhằm tăng cường biên giới với Myanmar thông qua hàng rào và hủy bỏ Chế độ đi lại tự do đưa ra một hướng đi phức tạp với những hậu quả tiêu cực tiềm ẩn. Biên giới lỏng lẻo chắc chắn đã tạo điều kiện cho các hoạt động bất hợp pháp, ảnh hưởng đến sự ổn định kinh tế xã hội của Khu vực Đông Bắc Ấn Độ. Tuy nhiên, địa hình phức tạp dọc biên giới Ấn Độ-Myanmar, cùng với mối quan hệ dân tộc chung giữa các cộng đồng cư trú ở hai bên, đã làm phức tạp thêm việc thực hiện hiệu quả quyết định này. Sự phản đối từ các nhân vật chính trị chủ chốt, các nhóm nổi dậy và cộng đồng địa phương ở Khu vực Đông Bắc Ấn Độ có thể làm trầm trọng thêm những căng thẳng hiện có. Hơn nữa, các hành động của Ấn Độ có thể nâng cao hơn nữa tham vọng của chủ nghĩa khu vực trong Khu vực Đông Bắc Ấn Độ, cản trở Chính sách Hành động hướng Đông của nước này. Chiến lược biên giới của Ấn Độ với Myanmar đòi hỏi một cách tiếp cận tinh tế, xem xét cả những lo ngại về an ninh và sự phức tạp của khu vực.