Khi kỷ niệm những cột mốc quan trọng mới trong mối quan hệ Ấn Độ-Mỹ tuần này tại Washington, người ta rất dễ bỏ lỡ nguồn gốc chính của sự lạc quan chưa từng có về tương lai của quan hệ song phương. Một số người muốn coi sự nhiệt tình đang dâng trào là “sự phấn khích phi lý”. Tuy nhiên, trong lịch sử, chủ nghĩa hoài nghi là đặc điểm nổi bật của quan hệ Ấn Độ-Mỹ. Thông điệp từ cuộc hội đàm tại Nhà Trắng giữa Thủ tướng Narendra Modi và Joe Biden trong tuần này sẽ rất đơn giản rằng đoàn tàu quan hệ đối tác chiến lược Ấn-Mỹ hiện đang rời ga để đến những điểm đến hiệu quả hơn. Những người hoài nghi có thể tiếp tục bới móc điểm này

Trong hai thập kỷ qua, mối quan hệ Ấn-Mỹ đã liên tục thách thức những dự đoán về những giới hạn được cho là đối với nó. Tuy nhiên, chương trình nghị sự mở rộng trước Thủ tướng Narendra Modi và Tổng thống Mỹ Joe Biden trong tuần này hoàn toàn khác so với các cuộc gặp trước đó. Cho đến gần đây, trọng tâm chính trị của mối quan hệ song phương là loại bỏ nhiều trở ngại đối với sự hợp tác, nhiều trong số đó bắt nguồn từ những trở lực chính trị bắt nguồn từ sự nghi ngờ về ý thức hệ và thái độ ngoan cố của nhà nước hành chính trong việc từ chối xây dựng trên sự hợp lực tự nhiên giữa hai quốc gia. Tham vọng của Modi và Biden bây giờ là nhìn về phía trước và xây dựng một trong những mối quan hệ song phương hiệu quả nhất trên thế giới.

Như Ngoại trưởng Subrahmanyam Jaishankar đã chỉ ra, sự mâu thuẫn trong quá khứ của Delhi đối với mối quan hệ với Mỹ không phù hợp với sự ủng hộ rộng rãi của công chúng đối với việc can dự sâu hơn. Đóng góp chính của ông Modi trong việc chuyển đổi mối quan hệ song phương nằm ở việc thu hẹp khoảng cách lớn ở Ấn Độ giữa “đường phố” và “nhà nước” ở Mỹ.

Việc liên minh của Modi chiếm đa số đáng kể trong Lok Sabha, có ảnh hưởng quyết định đối với đảng của ông ấy và khả năng chỉ huy mạnh mẽ đối với bộ máy quan liêu đã giúp Modi có thể thu hẹp khoảng cách đó. Ông Modi đã nhận thức được rất nhiều khả năng hợp tác với phù hợp với cam kết chính trị của ông, đồng thời ông cũng đã hiện thực hóa chúng. Như ông đã phát biểu tại phiên họp chung của Quốc hội Mỹ vào tháng 6 năm 2016, “sự do dự lịch sử” của Ấn Độ trong việc can dự với Mỹ đã kết thúc.

Chính quyền Biden cũng đang nhấn mạnh thực tế rằng sự nhiệt tình của người dân ở Mỹ là động lực chính cho các động thái lớn hiện nay của Mỹ đối với Ấn Độ. Trong cuộc phỏng vấn với tờ Hindustan Times tuần này, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan nói rằng “điểm mạnh trong mối quan hệ này là người dân ở cả hai quốc gia đều có cái nhìn lạc quan về cơ bản về vai trò của đối tác của quốc gia kia”.

Sullivan bác bỏ quan điểm cho rằng, quan hệ đối tác Ấn-Mỹ ngày nay là về một “vụ giao dịch địa chính trị”; ông khẳng định rằng, mối quan hệ ngày nay đang được “xây dựng trên nền tảng thiện chí thấm nhuần tình cảm của công chúng, sự tham gia của khu vực tư nhân, mối quan hệ giữa các trường đại học và nhà nghiên cứu của chúng ta”.

Đồng bộ hóa ý chí chính trị ở Delhi và Washington với ý kiến ​​phổ biến là không đủ để tạo ra những thay đổi cấu trúc trong mối quan hệ. Điều đó cần phải suy nghĩ lại một cách nghiêm túc về bản chất của mối quan hệ giữa hai nước. Điều này đưa chúng ta thẳng đến vấn đề liên minh.

Nếu giới tinh hoa Ấn Độ từ lâu đã nhìn thế giới qua lăng kính không liên kết, thì các mối quan hệ liên minh là trọng tâm trong chính sách đối ngoại của Washington kể từ Thế chiến thứ hai. Chuyển động nhanh chóng trong mối quan hệ Ấn-Mỹ trong vài năm qua bắt nguồn từ quyết tâm của Modi và Biden vượt qua câu hỏi về liên minh và tìm kiếm điểm chung thực tế trong việc theo đuổi các lợi ích chung.

Trong quá khứ, ý thức hệ sợ bị “liên kết” với Mỹ thường ngăn cản Ấn Độ làm những gì có lợi cho bản thân. Lập luận của Ấn Độ về “quyền tự chủ chiến lược”, không có gì bí mật, chỉ được triển khai trong các cam kết với Mỹ. Nó chưa bao giờ là một phần của cuộc thảo luận về mối quan hệ của Ấn Độ với Nga mặc dù Delhi đã ký một hiệp ước an ninh chính thức với Moscow vào năm 1971. Chúng tôi hiếm khi hỏi làm thế nào Delhi, mặc dù nói về quyền tự chủ chiến lược, đã cho phép sự phụ thuộc lớn và không lành mạnh vào vũ khí của Nga để phát triển qua nhiều thập kỷ.

Vậy thì, vấn đề không liên kết trong giao dịch với Mỹ không phải là về nguyên tắc cao, mà là sự nghi ngờ chính trị cố hữu về sự thiếu tự tin về địa chính trị của Washington và Delhi.

Hãy nhớ lại cuộc tranh luận hạt nhân năm 2005-2008, khi một thỏa thuận có lợi về cơ bản được tranh luận gay gắt như một mối đe dọa đối với quyền tự chủ chiến lược và chính sách đối ngoại độc lập của Ấn Độ. Nó buộc chính phủ Manmohan Singh phải tìm kiếm một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm ở Lok Sabha. Trong tình trạng hỗn loạn xảy ra sau đó, Delhi đã tự bắn vào chân mình bằng cách thiết lập luật trách nhiệm pháp lý ngăn cản nguồn vốn của Ấn Độ và nước ngoài tham gia xây dựng các nhà máy hạt nhân mới. Nếu sáng kiến hạt nhân dân sự Ấn-Mỹ năm 2005 nhằm khôi phục chương trình hạt nhân của Ấn Độ, thì luật trách nhiệm pháp lý năm 2010 đã khiến nó rơi vào trạng thái đình trệ.

Trên mặt trận quốc phòng cũng vậy, sự nghi ngờ và do dự của Delhi trong những năm UPA đã ngăn cản tiến bộ trong hợp tác quốc phòng Ấn-Mỹ. Ý tưởng về sự đóng góp tích cực của Mỹ vào việc hiện đại hóa cơ sở công nghiệp quốc phòng của Ấn Độ - dự kiến sẽ là kết quả chính của chuyến thăm Washington của ông Modi trong tuần này - là một trong những chủ đề chính của khuôn khổ 10 năm về hợp tác quốc phòng do Bộ trưởng Quốc phòng khi đó là Pranab Mukherjee ký kết trong chuyến thăm Washington vào tháng 6 năm 2005. Chính phủ UPA không có nhiều nguyện vọng chính trị để theo đuổi logic của khuôn khổ đó. Nó đã kìm hãm việc ký kết cái gọi là thỏa thuận cơ bản với Mỹ dưới danh nghĩa tự chủ chiến lược và cản trở các khả năng hợp tác công nghiệp quốc phòng.

Trong chín năm qua, Modi đã bắt đầu hàn gắn sửa chữa chính sách đối ngoại đối với hội chứng thiếu lòng tin kinh niên này. Cách chữa trị là yêu cầu tập trung vào lợi ích cụ thể của Ấn Độ đối với bất kỳ câu hỏi nào thay vì bắt đầu bằng một diễn ngôn siêu hình về không liên kết. Điều đó đã giúp thúc đẩy mối quan hệ Ấn-Mỹ trong 9 năm qua trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả quốc phòng. Chính phủ Modi đã ký kết nhiều thỏa thuận nền tảng, nêu rõ khuôn khổ Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và chung tay với Mỹ hồi sinh diễn đàn QUAD với Australia và Nhật Bản.

Vấn đề của Washington là hình ảnh phản chiếu của Delhi. Nó nhìn tất cả các mối quan hệ thông qua lăng kính của các liên minh. Nếu giới tinh hoa trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ lo lắng về “cạm bẫy liên minh” của Mỹ, thì Washington lại lo lắng về việc không liên kết. Chính sách đối ngoại của Washington luôn hỏi và tiếp tục hỏi rằng: "Ấn Độ có phải là đồng minh không?" Câu hỏi về địa vị trong hệ thống phân cấp liên minh của Mỹ quan trọng đối với bộ máy quan liêu lớn của Mỹ khi nói đến mức độ và phạm vi hợp tác quốc phòng và công nghệ cao với các nước khác.

Chính quyền Obama và Trump đã tìm cách phá vỡ rào cản này đối với hợp tác chiến lược với Ấn Độ thông qua các biện pháp hành chính khác nhau. Nhưng những biện pháp đó là không đủ. Chính quyền Biden hiện đã không còn sợ hãi. Sáng kiến của nó về các công nghệ quan trọng và mới nổi (iCET) là về việc tạo ra một khuôn khổ hợp tác chiến lược mới với Ấn Độ bằng cách dỡ bỏ nhiều rào cản pháp lý. Như Sullivan đã nói với tờ Hindustan Times, “iCET là nền tảng” bởi vì “tương lai của các nền kinh tế, xã hội và lĩnh vực an ninh của chúng ta sẽ được xác định bởi mức độ mà chúng ta có thể khai thác hiệu quả các công nghệ mới nổi”.

Bằng cách đặt câu hỏi về quan hệ đối tác không liên quan đến vấn đề liên minh. Modi và Biden đã làm đảo lộn diễn ngôn truyền thống về quan hệ Ấn-Mỹ ở Delhi và Washington. Thành công của họ là một lời nhắc nhở rằng các nhà lãnh đạo chính trị tận tâm có thể dễ dàng phá bỏ những rào cản tinh thần không thể vượt qua mà các cộng đồng chiến lược thường xây dựng.

Bài bình luận của học giả C Raja Mohan trên tờ The IndianExpress